پشت پرده یک کاسبی پردرآمد!

«کارت سوخت شما را ماهانه ٥٠‌هزار تومان اجاره می‌کنیم.» این کامنت تبلیغاتی بسیاری از پست‌های اینستاگرام است. کارت‌های سوختی که با تک نرخی شدن بنزین بدون استفاده مانده و حالا مشتریان پر و پاقرصی پیدا کرده است.»

روزنامه شهروند با این مقدمه نوشت: «ماجرای اجاره کارت سوخت این است که شما کارت بنزین‌تان را در اختیار قاچاقچیان شهرهای مرزی می‌گذارید. گر چه قاچاقچیان سوخت معتقدند که هیچ دردسری برای اجاره‌دهندگان کارت‌های سوخت ایجاد نمی‌شود اما شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی هشدار داده که این ماجرا قابل تعقیب است.

٥٠‌هزار تومان اجاره ماهیانه هر کارت سوخت

«کارت سوخت شما را ماهانه ٥٠‌هزار تومان اجاره می‌کنیم.» عنوان آگهی که این روزها در فضای مجازی دست به دست می‌چرخد. آنها کارت سوخت شما را می‌گیرند و هر ماه برایتان ٥٠‌هزار تومان واریز می‌کنند. اگر اجاره را ندهند، راحت می‌توانید کارت سوختتان را بسوزانید و از دسترسشان خارج کنید اما تا زمانی که این کار را نکنید ماهانه چیزی معادل یارانه نقدی‌تان از قاچاقچیان دریافت می‌کنید!

حالا قاچاق، مصرف سوخت شهرهای مرزی را نجومی کرد. بر اساس اعلام شرکت پخش و پالایش، میزان مصرف بنزین در زاهدان ٣٤ درصد، زابل ٢٠ درصد، خاش ٢٨ و سراوان ۵ ‌درصد بیشتر شده است. رشد مصرفی مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه زاهدان دلیل آن را سرازیر شدن کارت‌های سوخت مهاجر از سایر استان‌ها و سوختگیری در جایگاه‌های منطقه توسط افراد سودجو می‌داند. کاهش ارزش ریال که در ماه‌های گذشته بازار سکه و دلار را تحت‌تأثیر قرار داده بود حالا سر از بازار کارت سوخت درآورده است. در حالی شرکت پخش و پالایش اجاره کارت‌های سوخت را غیر قانونی اعلام کرده که سیستانی‌ها می‌گویند بازار اجاره کارت سوخت این روزها حسابی داغ شده است.

کاسبی پردرآمد بنزین در نقطه صفر مرزی

آنها سوخت ارزان را از جایگاه‌های ایران می‌خرند و با دلار گران می‌فروشند. منتشر‌کننده یکی از آگهی‌های اجاره کارت سوخت در اینستاگرام که اتفاقا سیستانی است، به «شهروند» می‌گوید: «برای جلوگیری از قاچاق سوخت در استان‌های مرزی جایگاهداران کارت سوخت عمومی ندارند و مردمان این شهرها برای سوختگیری باید از کارت سوخت‌های خود استفاده کنند. کارت سوخت‌هایی که ماهانه ٢٥٠ لیتر شارژ می‌شود و اگر بخواهیم بیشتر از این میزان مصرف کنند باید سراغ دلال‌های سوختی بروید که محمد می‌گوید هیچ اعتمادی به سوختشان نیست.»

او به «شهروند» توضیح می‌دهد: دلال‌های سوخت بنزین ‌هزار تومانی را ١٨٠٠ تومان می‌فروشند و البته بنزینشان هم ناخالصی فراوانی دارد تا حجم آن را زیاد کنند. آن‌گونه که او توضیح می‌دهد: بعد از نوسانات دلار و گران شدن ارز قاچاق سوخت رونق بیشتری پیدا کرده است. به‌ عنوان مثال ١٠لیتر بنزین را لب مرز پاکستان ٢٥٠ تا ٣٠٠‌هزار تومان خرید و فروش می‌کنند.

این شهروند سیستانی می‌گوید: اگر بتوانید بنزین را به درون شهرهای پاکستان ببرید سود کلانی نصیبتان می‌شود زیرا بهای سوخت در شهرهای پاکستان به لیتری ٥‌هزار تومان هم می‌رسد اما ریسک آن خیلی بالاست و افراد عادی قادر به قاچاق بنزین به درون شهرهای پاکستان نیستند.

وقتی از او می‌پرسم که اجاره کارت سوخت برای صاحب آن مشکلی را ایجاد نمی‌کند، پاسخ می‌دهد: شما خیلی راحت می‌توانید ادعا کنید که کارت سوخت خود را گم کرده‌اید و هر گاه که احساس خطر کردید می‌توانید آن را بسوزانید.

یکی دیگر از اجاره‌کنندگان کارت سوخت که حاضر به افشای نام و مشخصاتش نیست، به «شهروند» توضیح می‌دهد: تجارت بنزین در شهرهای مرزی به قدری سودآور شده که حتی کودکان محلی با بطری‌های نوشابه اقدام به جابه‌جا کردن سوخت می‌کنند. حمل سوخت با قاطر از روش‌های متداول است اما وانت بیشترین کارایی را در جابه‌جایی سوخت دارد و حتی بعضی صاحبان مینی‌بوس در منطقه که مسافر جابه‌جا می‌کرده‌اند، اکنون مینی‌بوس‌ها را فروخته و به جای آن با وانت سوخت جابه‌جا می‌کنند.

٢٠‌میلیون لیتر مصرف اضافه بنزین

چیزی حدود ٢٠‌میلیون لیتر مصرف روزانه بنزین اضافه است. این موضوع را علیرضا محجوب، نماینده مجلس به ایلنا گفته و توضیح داده است: این مصرف عجیب بنزین بوی قاچاق می‌دهد و حاکی از رانت ویژه برای قاچاقچیان سوخت است. او البته توضیح داده است که دولت اجازه ندارد قیمت بنزین را بیشتر از نرخ تورم افزایش دهد، همین موضوع و افزایش قیمت دلار به قاچاق سوخت دامن زده است.

آخرین گزارش‌ها از مصرف بنزین در کشور حاکی از آن است که مصرف بنزین در تیرماه به مرز ٣میلیارد لیتر رسیده است. بر این اساس ایرانی‌ها در تیرماه ٢‌میلیارد و ۸۴۰‌میلیون لیتر بنزین سوزاندند. شرکت پخش و پالایش می‌گوید: میانگین مصرف بنزین کشور با ثبت رکوردی بی‌سابقه در نخستین ماه تابستان ۹۷، درپی افزایش روزانه ٨‌میلیون و ۱۰۰‌هزار لیتری نسبت به خردادماه، به ۹۱‌میلیون و ۷۰۰‌هزار لیتر در روز رسید که این رقم در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۸,۵‌درصد رشد نشان می‌دهد، این رقم در دوره مشابه پارسال ۸۴‌میلیون و ۶۰۰‌هزار بشکه بود.

سود کلان قاچاق سوخت در سیستان‌‌وبلوچستان

به طور قطع نمی‌توان خرده‌فروشانی را که برای کسب درآمد ناچیز اقدام به فروش سوخت می‌کنند، با قاچاقچیان حرفه‌ای مقایسه کرد. بسیاری از قاچاقچیان سوخت درآمدهای میلیاردی از فروش سوخت دارند که البته با وجود تمام محدودیت‌ها هنوز هم بنا به روابط و رانت‌هایی که وجود دارد، به این کار خود ادامه می‌دهند یا با صدور بارنامه و حواله‌های جعلی اقدام به فروش سوخت می‌کنند. معاون امنیتی - انتظامی استاندار سیستان‌‌وبلوچستان پیشتر در این‌ باره گفته بود: با اجرای طرح نظارت بر گلوگاه‌های سیستان‌‌وبلوچستان از ورود ١٠٠ دستگاه تانکر سوخت غیر مجاز در روز جلوگیری می‌شود.

علی‌اصغر میرشکاری افزود: این کامیون‌ها با بارنامه و حواله جعلی از استان‌های کرمانشاه، تبریز، تهران، اصفهان و شیراز به سیستان‌وبلوچستان سوخت قاچاق می‌کردند.

آن گونه که این مقام مسئول اعلام کرده ٢٥‌هزار‌میلیارد ریال سود ماهانه قاچاقچیان سوخت در سیستان‌‌ و بلوچستان در گذشته بود. به گفته او، ٨‌هزار خودرو در حوزه حمل‌ و نقل درون‌شهری در سیستان‌وبلوچستان به دستگاه جی‌پی‌اس مجهز شدند که این کار باعث صرفه‌جویی ٦‌میلیون لیتر سوخت در ماه شد.

چقدر یارانه به بنزین می‌دهیم؟

در حال حاضر، تقریبا ۷۶‌میلیون نفر، ماهی ۴۵‌هزار تومان یارانه نقدی دریافت می‌کنند. این میزان معادل تقریبا «۴۰‌هزار‌میلیارد تومان» در‌ سال است. از سوی دیگر، قیمت عمده‌فروشی بنزین لیتری ۵۰ سنت و قیمت خرده‌فروشی بنزین در سایر کشورها بین لیتری ۷۰ تا۱۵۰ سنت است. حالا با لحاظ‌ کردن نرخ حداقل ١٠‌هزار تومانی برای هر دلار، قیمت بنزین لیتری ٧‌هزار تومان می‌شود. با توجه به یارانه ٦‌هزار تومانی دولت در هر لیتر بنزین و مصرف روزانه ۸۰‌میلیون لیتری دولت روزانه چیزی حدود ٥٦٠‌میلیارد تومان و ماهانه ١٦‌هزار و ٨٠٠‌میلیارد تومان یارانه پرداخت می‌کند. یک حساب‌ و کتاب سرانگشتی نشان می‌دهد ٤٢‌درصدی که دولت به‌ عنوان یارانه نقدی سالانه پرداخت می‌کند، صرف یارانه بنزین می‌شود.

حتی اگر محافظه‌کارانه قیمت سوخت را پایین‌تر از عموم کشورها فرض کنیم، باز یارانه غیر مستقیمی که امروز بر بنزین، گازوییل و گاز طبیعی داده می‌شود، تقریبا پنج برابر یارانه نقدی ۴۵‌هزار و ٥٠٠تومانی است.

کارت سوختتان را نفروشید

گرچه قاچاقچیان سوخت اعتقاد دارند خرید و فروش یا اجاره کارت سوخت هیچ مشکلی برای افراد ایجاد نمی‌کند و اجاره‌دهندگان به راحتی می‌توانند اعلام مفقودی کنند اما شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی برای دارندگان کارت‌های سوخت دو اطلاعیه صادر کرده است.

شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی طی اطلاعیه‌ای نسبت به ذخیره‌سازی و نگهداری سوخت در ظروف هشدار داد. در این اطلاعیه آمده است: «بنزین و مشتقات حاصل از آن به دلیل ماهیت و خواص فیزیکی و شیمیایی آن در شرایط محیطی به‌ویژه در فصل گرما به صورت بخار در محیط منتشر می‌شود.

بخارات بنزین و بنزین مایع با توجه به این‌که از مشتقات نفتی است، قابلیت اشتعال سریع دارد و در صورت افزایش دما و مجاورت با منبع اشتعال سبب آتش‌سوزی و انفجار می‌شود. بر این اساس نگهداری آن در ظروف معمولی و غیر استاندارد سبب انتشار بخارات آن شده و در صورت قرار گرفتن در محیط بسته احتمال آتش‌سوزی و انفجار آن بشدت افزایش می‌یابد.

به هموطنان عزیز در همه نقاط کشور توصیه می‌شود از نگهداری و ذخیره‌سازی بنزین در ظروف غیر استاندارد و در فضاهای محبوس و بسته یا در مقابل نور خورشید یا مجاورت با منبع اشتعال جدا خودداری کنند.»

هشدار نسبت به خرید و فروش کارت سوخت

ر روزهای اخیر برخی خبرها حکایت از آغاز خرید و فروش کارت‌های سوخت بین برخی سودجویان و مردم عادی دارد و دلیل آن هم احتمال اعمال سیاست‌هایی مبنی بر مدیریت مصرف سوخت در قالب تعیین سهمیه‌های جدید بنزینی است.

شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «در پی انتشار برخی اخبار و شایعات مبنی بر خرید و فروش کارت‌های هوشمند سوخت توسط برخی افراد سودجو به اطلاع هموطنان عزیز می‌رساند هر نوع خرید و فروش کارت سوخت، غیر قانونی است و در این زمینه با متخلفان برخورد قانونی می‌شود.

بر این اساس تاکید می‌شود کارت‌های هوشمند سوخت فاقد تاریخ انقضا و برای همیشه قابل استفاده است و ضمنا شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی هیچ برنامه‌ای برای تعویض و جایگزینی کارت‌های هوشمند سوخت ندارد. در صورتی که تعداد غیر متعارفی کارت سوخت توسط اشخاص حمل شود، قابل پیگرد قانونی است.»