زیباکلام: "طرح سوال" یعنی اینکه که وضع ایران خراب است/ کنعانی مقدم: کنار گذاشتن روحانی مقدمه براندازی است

فرارو- صبح امروز پس از ماه‌ها بحث و جدل بر سر طرح سوال از رییس جمهور، بلاخره هیات رئیسه مجلس طرح سوال ۸۰ نماینده از حسن روحانی را اعلام وصول کرد. طرحی که ۵ محور دارد و به مسائل اقتصادی می‌پردازد. حالا رییس جمهور یک ماه فرصت دارد تا در صحن علنی مجلس به سوال نمایندگان پاسخ دهد.

به گزارش فرارو، علی لاریجانی رییس مجلس صبح امروز دراین باره گفت: «۹۲ نفر از نمایندگان از رئیس جمهور سوالی داشتند که در کمیسیون اقتصاد بررسی شد بعد از بررسی ۸۰ نماینده بر تقاضای خود باقی ماندند بنابراین مستند به اصل ۸۸ قانون اساسی این سوال اعلام وصول می‌شود.»

به گفته لاریجانی "با استناد به اصل ٨٨ قانون اساسی و ماده ٢١٢ آئین نامه داخلی مجلس و گزارش کمیسیون اقتصادی، و پس از مدت مقرر برای بررسی سئوال در کمیسیون اقتصادی، سئوال با پنج محور اعلام وصول می‌گردد. "

این محور‌ها عبارتند از: "از عدم موفقیت دولت در کنترل قاچاق کالا و ارز، استمرار تحریم‌های بانکی، عدم اقدام شایسته دولت در خصوص کاهش نرخ بیکاری، رکود اقتصادی شدید چندین ساله و افزایش شتابان نرخ ارز‌های خارجی و کاهش شدید ارزش پول ملی. "

طرح سوال از رییس جمهور در شرایطی اعلام وصول شد که اوضاع اقتصادی کشور آشفته است و فشار‌ها خارجی نیز روز به رو افزایش می‌یابد. این اوضاع اقتصادی در حالی است که هنوز تحریم‌های سخت‌تر آمریکا علیه ایران آغاز نشده است.

در این شرایط دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا پیشنهاد مذاکره مستقیم و بدون پیش شرط را به ایران داده است، پیشنهادی که تاکنون با استقبال مقامات ایرانی روبه رو نشده است.

در طرح سوال هرگاه نمایندگان از پاسخ رئیس جمهوری قانع نشوند، می‌توانند خواستار استیضاح او شوند. طرح استیضاح از رئیس جمهوری با امضای یک سوم نمایندگان قابل رسیدگی است. طبق اصل ٨٩ قانون اساسی جمهوری اسلامی، مجلس همچنین می‌تواند طرح عدم کفایت رئیس جمهوری را مورد بررسی قرار دهد که تصویب آن مستلزم رای موافق دست کم دو سوم نمایندگان است.

چندی است عده‌ای از فعالان و ناظران سیاسی معتقدند در شرایط کنونی که دولت توانایی کنترل اوضاع را ندارد بهتر است کنار رود و راه را برای دولت دیگر و حتی مذاکره با آمریکا باز کند. البته حسن روحانی بحث استعفای خود را قویا تکذیب کرده است.

حالا در این شرایط معنای طرح سوال از رییس جمهور چیست؟ این سوال چه پیام‌هایی مخابره می‌کند؟

صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران درباره طرح سوال از رییس جمهور در شرایط کنونی کشور به فرارو گفت: «طرح سوال بیش از آنکه به دنبال گره گشایی و راه حل باشد یک واکنش روحی روانی از سوی مجلس است. نمایندگان می خواهند به مردم و حوزه‌های انتخابیه خود نشان دهند که ما داریم قدمی بر می‌داریم. همه می‌دانند که کشور در شرایط بحرانی فرو رفته است و مردم به طور طبیعی از مجلس انتظار دارند که حرکتی انجام دهد، بنابراین نمایندگان به این نتیجه رسیده اند برای پاسخ به انتظار مردم از رییس جمهور سوال کنند.»

او افزود: «از طرف دیگر در مجلس یک فراکسیون نیرومندی حضور دارد که نزدیک به دلواپسان یا همان اصولگرایان تندرو است. این فراکسیون به طور جدی مخالف دولت روحانی است و قطعا از هر فرصتی برای ضربه زدن به دولت استفاده می‌کنند.»

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که طرح سوال از رییس جمهور درفضای آشفته اقتصادی و بین المللی ایران چه بار سیاسی می‌تواند داشته باشد، گفت: «نفس اینکه در این شرایط از رییس جمهور طرح سوال شود و حتی یک پله پایین‌تر وزیر خارجه استیضاح شود، علامت مثبت و امیدوار کننده‌ای برای مخالفان ایران از سلطنت طلبان و ترامپ گرفته تا نتانیاهو و عربستان خواهد بود. طرح سوال به این گروه‌ها این پیام را مخابره می‌کند که وضع ایران خیلی خراب است تا جایی که در اقدامی کم سابقه رییس جمهور را به مجلس کشانده اند.»

زیباکلام با بیان اینکه گام بعد از طرح سوال، طرح استیضاح و بررسی عدم کفایت رییس جمهور است، افزود: «اگر کار به آن مرحله برسد که رییس جمهور هم عزل شود مسئله برای مخالفان ایران خیلی جالب‌تر هم می‌شود. آن‌ها می‌گویند هنوز کاری انجام نشده و تحریم‌ها آغاز نشده ایران به هم ریخته است. به این ترتیب شروع این فرآیند یعنی طرح سوال از رییس جمهور قطعا علامت خوبی نیست.»

زیباکلام درباره اینکه محور‌های طرح سوال از رییس جمهور صرفا اقتصادی است، آیا فقط دولت و رییس جمهور باید پاسخگوی این وضعیت اقتصادی باشد و یا قوا و نهاد‌های دیگر هم مسئولند، گفت: «امیدوارم که لااقل آقای روحانی محافظه کاری را کنار بگذارد و بر لکنت زبانش فائق شود، در مجلس به پرسشی که برای من عقده شده بپردازد. پرسش این است که آقای رییس جمهور اگر درآمد سالانه کشور یکصد تومان است چقدر از این رقم به دست دولت به عنوان قوه مجریه می‌رسد و چقدر آن به نهاد‌ها و مراکز دیگر قدرت می‌رسد؟ این سوال اساسی است، اما هیچکس به آن نمی‌پردازد. این بحث مهم است که سهم دولت در ایجاد شرایط کنونی اقتصاد کشور به اندازه سهمی است که دولت از آن یکصد تومان کسب می‌کند. ما می‌دانیم مراکز موازی قدرت در ایران وجود دارد و هزینه هایشان از بودجه عمومی است. باید آقای روحانی بودجه کشور را کاملا شفاف کنند، تا به میزان قدرت مالی دولت مسئولیت پاسخگویی داشته باشد.»

این استاد دانشگاه تاکید کرد: «در ایران متاسفانه همه شاکی هستند، ثرتمندان، فقرا، با حجاب، بدحجاب، دیندار، بی دین، رانتخوار و... همه انتقاد می‌کنند. در میان دستگاه‌ها نیز همینگونه است دولت از مجلس و قوه قضائیه، قوه قضائیه و مجلس از دولت، مجمع تشخیص و شورای نگهبان از هر سه و مطبوعات از همه آن‌ها انتقاد می‌کنند. در حالیکه می‌توانیم مثلا به مجلس بگویم که کدام طرح را برای بهبود فضای کسب و کار تصویب و به قانون تبدیل کردید که حالا از وضعیت بیکاری می‌نالید. سیاست‌های کلی کشور توسط مجلس تنظیم و تصویب می‌شود، بودجه کشور را مجلس تصویب می‌کند و دولت فقط اجرا کننده است. خوب است مجلس توضیح دهد که چه طرحی را برای هفت میلیون بیکار درانداخته که دولت اجرا نکرده است، پاسخ این است؛ هیچ.»

او در پاسخ به این سوال که آیا این طرح سوال می‌تواند نشانه‌ای در راستای کنار گذاشتن حسن روحانی از ریاست جمهوری باشد، گفت: «یکی از مسائلی که در دولت دوم روحانی مطرح شده این است دولت برکنار شود و یک دولت نظامی سرکار بیاید تا بتواند در مورد سیاست خارجی کلان نظام تصمیمات قاطعی اتخاذ کند. تندرو‌ها این ایده را خیلی مطرح می‌کنند که شرایط کشور بحرانی است و این دولت نمی‌تواند این شرایط را اداره کند، بنابراین باید کنار رود و یک دولت قدرتمند نظامی سرکار بیاید. به نظر می‌رسد عناصری از این تفکر در طرح سوال مجلس وجود دارد. اما به شخصه به دلایلی معتقدم به روی کار آمدن دولت نظامی در شرایط فعلی هیچ کمکی به حل بحران نخواهد کرد.»

 

حسین کنعانی‌مقدم تحلیلگر مسائل سیاسی نیز در پاسخ به فرارو درباره پیام طرح سوال از رییس جمهور گفت: «اگر طرح سوال از رییس جمهور در راستای پاسخگویی دولت درباره وضعیت اقتصادی کشور باشد، سخنان رییس جمهور و بحث‌های نمایندگان می‌تواند به اطلاع رسانی به مردم و شفاف شدن امورات اجرایی کشور کمک کند. اما وقتی بحث سوال و یا استیضاح وزرا مطرح می‌شود باید دید که آیا انگیزه سیاسی پشت طرح سوال ویا استیضاح وجود دارد یانه؟»

او افزود: «اگر طرح سوال برای رقابت سیاسی باشد قطعا مشکلی را حل نخواهد کرد و حتی بر مشکلات اضافه می‌کند و این نمی‌تواند راهکاری برای عبور از بحران باشد. اما برای اینکه نمایندگان مجلس به مردم نشان دهند که در جریان مسائل هستند و امور را پیگیری می‌کنند شاید بتوان طرح سوال را یک مسکن تلقی کرد.»

این فعال سیاسی اصولگرا تاکید کرد "مردم فراتر از این از نمایندگان انتظار دارند. نمایندگان باید با تصویب قوانین درست موانع را از سر راه بردارند و عبور از بحران را دنبال کنند نه اینکه در این شرایط بحرانی بر بحران‌ها بیافزایند. "

کنعانی مقدم در پاسخ به این پرسش که آیا فقط دولت مسئول این وضعیت است؟، گفت: «ما در مقابل تهدید‌ها و تحریم‌ها و اقداماتی قرار داریم که کل نظام را هدف گرفته است و به نظر می‌رسد که کل نظام باید در برابر توطئه‌ها ایستادگی کند.  ممکن است برخی شرایط و نارسایی ها عامل خارجی نداشته باشد و در داخل مدیریت مناسب اعمال نشده است و چالش‌ها تبدیل به بحران شده اند. در این وضعیت همه قوا و نهاد‌ها در ایجاد و مقابله با وضعیت موجود نقش دارند و باید دست به دست هم بدهند تا کشور از بحران عبور کند. اینکه هرکدام از این نهاد‌ها بخواهند تقصیر را گردن دیگری بیاندازند، به نظر می‌رسد نوعی فرافکنی است و نتیجه‌ای نخواهد داشت.»

او در پاسخ به این سوال که طرح سوال از رییس جمهور به معنای چراغ سبز برای کنار گذاشتن روحانی نیست؟، گفت: «طرح بحث تغییرات در ساختار کشور از جمله کنار گذاشتن رییس جمهور مقدمه‌ای برای دومینو براندازی است که از سوی دشمنان مطرح می‌شود. ما در مقابل این استراتژی باید به دنبال استقامت، پایداری و استحکام نظام باشیم. با کنار گذاشتن رییس جمهور مشکلی حل نمی‌شود بلکه مشکلات جدیدی اضافه می‌شود از جمله تزلزل در ساختار مدیریت اجرایی کشور به وجود خواهد آمد.»

این فعال سیاسی اصولگرا تاکید کرد "رییس جمهور باید در ترکیب تیم اقتصادی، کابینه، برنامه ها، انگاره‌ها و سیاست هایش تغییراتی ایجاد کند که می‌تواند به انسجام کشور و مقابله با دشمن کمک کند. ما نباید با نقشه دشمن بازی خود را طراحی کنیم و تبدیل به مهره سیاست‌های اعمالی دشمن شویم. در این شرایط طرح سوال اگر در حد شفاف سازی ذهن افکار عمومی باشد، خوب است، اما اگر بحث به پایان نرسیدن دولت باشد، اصلا به صلاح کشور نیست. "