احوالات عجیب و غریبِ بازار در غیاب سلطان سکه

پیش‌بینی‌ای وجود ندارد، دلار هرچه افسارگسیخته‌تر پیش‌ می‌رود. دلار 11 هزار تومان؛ رقمی که فعالان بازار می‌گویند دیگر در بازار رقابتی شکل نمی‌گیرد و برخی بزرگان و خواص، دورهم برای آن قیمت تعیین می‌کنند و با عنوان «دلار دورهمی» شهره شده است.

به گزارش شرق، «دلار دورهمی» حتی تا 11هزارو 300 تومان نیز بالا کشید. عوامل متعددی برای آن برمی‌شمرند؛ اما آنچه درباره آن بیشتر هشدار داده می‌شود، کمبود عرضه در بازار است و تعیین نرخ از سوی معدودی از افراد. زمان می‌‌گذرد و چنان التهابی شکل گرفته که کارشناسان از پیش‌بینی هر رقمی برای آن کنار می‌کشند.

از وقتی «ملا»؛ بخوانید عامل بانک مرکزی یا همان «مظلومین» دستگیر شد، بانک مرکزی کنار کشیده و عرضه‌ای در بازار نیست. فعالان بازار می‌گویند وحید مظلومی (همان سلطان سکه معروف)، هفت، هشت سالی است که به‌عنوان عامل بانک مرکزی شناخته شده و لقب «ملا» را از سوی فعالان بازار به خود گرفته است.

برخی شنیده‌ها حاکی از آن است که به‌زودی با روی‌کارآمدن رئیس کل جدید بانک مرکزی و به دستور رئیس‌جمهور، دلار در بازار ثانویه تزریق خواهد شد تا کمی از این همه آشفتگی بکاهد؛ اما حاصل کار روشن نیست. در غیاب دلار پتروشیمی‌ها و بزرگان موازی‌کار دیگر در بازار، اوضاع همین خواهد بود.

سکه هم که کمتر این روزها از بازار جهانی متأثر می‌شود، با تأثر از نرخ دلار، رقمی نجومی و غیرقابل پیش‌بینی به خود گرفته و تا چهار‌میلیون‌و 600 هزار تومان پیش رفته است. هرچند در زمانی کوتاه دوباره به محدوده چهار‌میلیون‌و 500 هزار تومان بازگشت؛ اما باز هم، به بازه چهار‌میلیون‌و 600 هزار توماني خود بازگشت.

به گفته فعالان بازار، سکه با درنظرگرفتن مظنه هر گرم طلای خام 318هزارتومانی، حباب یک‌میلیون‌و 200تومانی را تجربه می‌کند. فعالان بازار از پدیده‌ای نادر در بازار سکه پرده‌برداری می‌کنند؛ فاصله حدود 500هزارتومانی بین خریدوفروش سکه، پدیده‌ای است که به گفته آنها دلالی، سفته‌بازی و خارج‌شدن بازار از دست مردم را به‌ پررنگی نشان می‌دهد. حالا عرصه و جولانگاه دلالان، بازارها را به ناکجا‌آباد سوق می‌دهد و گویی بازار از دست دولتمردان هم خارج شده است.

دلار غیرقابل پیش‌بینی شد
محسن قادری، کارشناس و فعال بازار ارز، در مواجهه با این پرسش که چه پیش‌بینی‌ای از بازار دارد، بدون درنگ پاسخ می‌دهد: «دیگر نمی‌توان پیش‌بینی‌ای از این بازار داشت».

او می‌گوید: بارها در گذشته التماس می‌‌کردیم که بگذارید نرخ دلار با نرخ تورم حرکت کند. سرکوب قیمت، هرجای دنیا روی هر کالایی که باشد، به همراه حجم بالای نقدینگی، تحریم پیش‌بینی‌شده و انواع و اقسام بحران‌هایی که در جامعه وجود دارد و بی‌اعتمادی به دولت از بزرگ‌ترین آنهاست، چنین نرخ دلاری را نوید می‌دهد؛ اما نرخ منطقی دلار بر اساس عوامل پایه‌ای (فاندامنتال) این ارقام سرسام‌آور نیست.

قادری با اشاره به اینکه نرخ دلار می‌توانست در همان محدوده هفت تا هشت‌ هزار تومان نرخ بازار باشد و حتی پیش‌بینی‌ها تا پایان این قرن در نهایت بین 9 تا 10هزار تومان پیش‌ می‌رفت، گفت: اما حالا این ارقام، هرگونه پیش‌بینی را محال می‌کند.
او با طرح این سؤال که مگر چگونه اقتصاد یک کشور تورمی می‌شود، ادامه می‌دهد: یک‌جایی می‌رسد که کنترل اقتصاد از دست سیستم و دولت خارج می‌شود و دیگر نمی‌توان روی چیزی قیمت گذاشت. نمی‌گویم درحال‌حاضر در این وضعیت قرار داریم؛ اما اکنون در حال نزدیک‌شدن به چنین وضعیتی هستیم.

قادری با اشاره به اینکه در گذشته در بازار آتی، گاهی اوقات بیش از یک قیمت وجود نداشت؛ بیان کرد: حالا با گسترش شبکه‌های مجازی و جوسازی‌ها، عددسازی به‌وفور دیده می‌شود. وقتی عده زیادی در نشست‌های دورهمی به‌راحتی از دلار 10هزارتومانی حرف می‌زنند، این رقم خود را در بازار نشان می‌دهد؛ زیرا آن‌قدر نقدینگی دارند که دلار را به این رقم برسانند.
‌ روزی 100 میلیون دلار به بازار تزریق می‌شود

به گفته این فعال بازار، اکنون در روز ‌هزار ‌میلیارد تومان نقدینگی به بازار تزریق می‌شود و با نرخ دلار 10هزارتومانی، یعنی صد میلیون دلار. تورم سرکوب‌شده، بحران بی‌اعتمادی، جوسازی‌ها و عوامل دیگر نیز سبب می‌شود بازار کاملا از دست دولت خارج شود. قادری به معضل دیگری که اکنون بازار را تحت‌ تأثیر قرار داده نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: در بحران‌های ارزی قبلی، این حجم از پول در صف خارج‌شدن از کشور وجود نداشت.

ارزهای فاسد و غیرفاسدی که وجود داشت، تا این اندازه تمایل به خروج از کشور نداشت. این حجم پول را هیچ‌‌جای دنیا نمی‌تواند پوشش دهد. برخی خواص، حجم‌های بزرگ پول بادآورده دارند که می‌خواهند از کشور خارج کنند و نرخ دلار برای آنها اهمیتی ندارد؛ بنابراین با هر نرخی، دلار را می‌خرند. به گفته او: عوامل مختلفی وجود دارد و به همین دلیل مطمئن نیستم راه‌حلی مبنی بر معامله دلار در نرخ بازار آزاد (منهای سوبسید به کالاهای اساسی) سبب شود دلار در قیمت مشخصی به تعادل برسد.

او ادامه می‌دهد: دولت سه ماه پیش در اشتباهی دلار غیر چهار‌هزارو 200تومانی را قاچاق اعلام کرد و سبب شد تا قیمت دلار، فرضا با معامله هر 10‌هزار دلار، 50 تومان افزایش پیدا کند یا سکه بین یک‌میلیون و 200 تا یک‌میلیون و 500 هزار تومان حباب به خود بگیرد.

به گفته او، عدم قطعیت در سیستم و تصمیم‌گیری‌های مسئولان اقتصادی به‌ویژه درباره نماد آتی سکه، سبب شد تا اعتماد به تصمیم‌گیری‌ها در بین مسئولان از بین برود.

بازرگانان در خلسه
او با بیان اینکه اکنون حجم دلار در بازار اندک است، می‌افزاید: حجم عمده دلار به دلاری که بازرگانان وارد می‌کنند، برمی‌گردد. بازرگانان یک زمان منتظر بودند تا دلار چهارهزارو 200تومانی دریافت کنند؛ عده‌ای گرفتند و عده‌ای نگرفتند. اکنون هم ثبت سفارش متوقف شده است. درحال‌حاضر عمده دلاری که در کشور مصرف می‌شود، دلاری است که واردکننده استفاده می‌کند و اکنون این واردکنندگان در حالت خلسه هستند و منتظرند ببینند چه اتفاقی می‌افتد. هیچ فعال بازاری با دلار 11هزار‌تومانی معامله نمی‌‌کند، مگر مجبور باشد.

دلار دورهمی
به گفته او قیمت‌های موجود در بازار قیمت‌های فیک نیست و گروه‌هایی که معامله دلار می‌کنند، به مقدار اندکی دلار معامله می‌کنند؛ بنابراین حالت «دورهمی» دارد و به همین شکل هم معروف است. بنابراین کسانی که مجبور به معامله هستند، باید در همین ارقام معامله کنند.

وحید مظلومی ملقب به «ملا»
قادری روایت جالبی از «ملا» بیان می‌کند و می‌گوید: فردی که اکنون باعنوان «مظلومین» از سوی سخنگوی قوه قضائیه مطرح شده است، حداقل هفت تا هشت سالی است که به‌عنوان عامل بانک مرکزی شناخته شده بود. این فرد که به نام «ملا» مشهور است، فردی در بازار بود که بررسی کردند و متوجه شدند نسبتا توانمند است و به همین دلیل به‌عنوان عامل بانک مرکزی انتخاب شد.

او می‌گوید: همه گروه‌های بزرگ در بازار عامل دارند اما عامل‌های شناخته‌شده‌ای نیستند. فردی در گوشه‌ای از بازار با ماشینی متوقف می‌شود و دلار معامله می‌کند و می‌رود اما اکنون در بازار نیستند؛ زیرا دلار به بازار تزریق نمی‌شود. وجود این عاملان نیست که مشکل‌ساز است، مسئله نبود شفافیت در برخورد با این عاملان است. دلار به عامل فروخته می‌شود اما مشخص نیست این عامل چگونه با دلارها یا سکه‌های خریداری‌شده برخورد می‌کند. آیا دپو می‌کند یا می‌فروشد؟

به گفته او، با توجه به اینکه اکنون عرضه دلار در بازار غیر از نرخ چهارهزارو 200 تومانی، همچنان قاچاق محسوب می‌شود، بنابراین در غیاب عاملان بانک مرکزی یا نهادهای دیگر، درحال‌حاضر بستری برای عرضه دلار وجود ندارد. ‎

باج دولت به سوداگران
از حسین پنداروند، دبیر انجمن صنعت طلا و جواهر هم درباره نرخ سکه می‌پرسم.

پنداروند می‌گوید: بازار جهانی طلا تغییر خاصی نداشت که روی نرخ سکه اثر بگذارد. نرخ سکه درحال‌حاضر حدود یک‌میلیون و 200هزار تومان در صورت درنظرگرفتن مظنه هر گرم طلای خام 318هزار تومانی، حباب دارد که متأثر از تلاطمات نرخ دلار در بازار است. او با بیان اینکه علت این حباب سکه، سفته‌بازی‌ در بازار است، می‌افزاید: سرمایه‌های سرگردانی که وارد بازار می‌شود و سفته‌بازی‌ها، نرخ دلار و در ادامه سکه را تا این اندازه حبابی می‌کند.

دبیر انجمن صنعت طلا و جواهر در باب چرایی حباب‌آلودشدن سکه می‌گوید: مشکل اصلی به بانک مرکزی و سیاست‌هایی که بر ای سکه دارد، برمی‌گردد. عملکرد بانک مرکزی سبب می‌شود تا عده‌ای در بازار ورود کنند و بازار را به هم بریزند.

او با بیان اینکه بازار طلا و سکه، یک بازار موازی با بازار ارز است، می‌گوید: به همین دلیل هم بازار طلا و ارز همیشه قربانی می‌شود و مورد توجه مسئولان قرار نمی‌گیرد. آن‌قدر که مسئولان روی موضوع ارز تمرکز کرده‌اند، طلا و سکه را رها کرده‌اند.

پنداروند با اشاره به عملکرد بانک مرکزی درباره پیش‌فروش سکه توضیح می‌دهد: بانک مرکزی با برنامه‌هایی که برای پیش‌فروش و تحویل سکه در پیش گرفته، به شدت مورد انتقاد است. چرا باید بانک مرکزی اصولا پیش‌فروش سکه را دنبال کند؟ مگر ذخایر کشور فقط متعلق به افرادی است که پول‌های سرگردان دارند؟ به عقیده من این عملکرد بانک مرکزی نوعی باج‌دادن به افرادی است که بازار را ملتهب می‌کنند تا آنها را آرام کند. اما بانک مرکزی با چه اختیاری، ذخایر کشور را در قالب سکه ضرب‌شده در اختیار این سوداگران قرار می‌دهد؟

اتفاقی نادر در بازار سکه
او در لابه‌لاي کلام خود به یک اتفاق نادر و بدون سابقه در بازار سکه اشاره کرده و می‌گوید: سکه تمام‌بهار آزادی، چهار‌میلیون و 500هزار تومان به فروش می‌رسد و چهار‌میلیون خریداری می‌شود. این فاصله، نماینده سفته‌بازی و دلالی در بازار است و نشان می‌دهد که مردم نیستند که دست به این معالات می‌زنند، زیرا به‌صورت نرمال، بین 50 تا صد هزار تومان بین خریدوفروش سکه فاصله وجود داشت.