
خبرهايی طی چند روز گذشته مبنی بر احتمال زیاد استعفاي ژنرال مک مستر، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ منتشر شده است.
به نظر میرسد یکی از دلایل این استعفاي احتمالی مواضع مک مستر درباره دخالت روسیه در انتخابات ریاستجمهوری سال ٢٠١٦ آمریکا با هدف ایجاد بیثباتی سیاسی در این کشور است. ترامپ طی ماههای گذشته نشان داده که بشدت نسبت به این سخنان حساس است؛ چرا که سخن اساسی این است که این دخالت روسیه در پیروزی ترامپ در انتخابات اثر داشته است.
به گزارش شهروند، خبرهايی طی چند روز گذشته مبنی بر احتمال زیاد استعفاي ژنرال مک مستر، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ منتشر شده است.
به نظر میرسد یکی از دلایل این استعفاي احتمالی مواضع مک مستر درباره دخالت روسیه در انتخابات ریاستجمهوری سال ٢٠١٦ آمریکا با هدف ایجاد بیثباتی سیاسی در این کشور است. ترامپ طی ماههای گذشته نشان داده که بشدت نسبت به این سخنان حساس است؛ چرا که سخن اساسی این است که این دخالت روسیه در پیروزی ترامپ در انتخابات اثر داشته است.
صرف نظر از درست و یا غلطبودن این ادعا، ترامپ نیز مانند هر سیاستمدار دیگری در خصوص هر ادعایی که مشروعیتش را به چالش بکشد، حساس است و از زیردستانش انتظار دارد کاملا به او وفادار باشند.
مقامات ارشد در هر دولتی میآیند و میروند؛ در آمریکا هم همینگونه است و این رفت و آمد به خودی خود اهمیتی ندارد اما درخصوص مک مستر شرایط تا حدودی متفاوت است. مسئولیت مشاور امنیت ملی این است که تمامی موارد مربوط به امنیت ملی آمریکا را مدنظر داشته باشد.
در نتیجه مشاور امنیت ملی آمریکا در نهادهایی نظیر وزارت خارجه، وزارت دفاع، آژانس ملی اطلاعات آمریکا و دیگر بخشهای دولت فدرال اثرگذار و تعیینکننده است. او مشاور ارشد رئیسجمهوری آمریکا در سیاست خارجی است و رئیسجمهوری سیاست خارجی آمریکا را از دریچه نگاه او میبیند. فراتر از همه اینها، مشاور امنیت ملی فردی است که سیاست خارجی دستور داده شده از سوی رئیسجمهوری را از کانال نهادهای مختلف به اجرا میگذارد.
سمت مشاور امنیت ملی در آمریکا در حال تبدیلشدن به یک مسئولیت خطیر است. همواره کنترلکردن نهادهای اطلاعاتی در آمریکا مشکل بوده است اما در زمانی که سازمان سیا و افبیآی به نوعی بر سر مسأله روسیه در تقابل با رئیسجمهوری آمریکا قرار گرفتهاند، نقش مشاور امنیت ملی خطیرتر از هر زمانی است.
نهادهای اطلاعاتی آمریکا مجبور هستند که به مسئولیت خود که همان جمعآوری اطلاعات و انجام عملیاتهای اطلاعاتی است، ادامه دهند و در عین حال باید فعالیتهایشان را با رئیسجمهوری آمریکا هماهنگ کنند. با در نظر گرفتن تنشی که میان نهادهای اطلاعاتی و ترامپ وجود دارد، ترامپ به این نهادها اعتماد ندارد بنابراین این وظیفه مک مستر است كه ادامه کار این نهادها را همچنان تضمین و در عین حال تنش به وجود آمده میان آنها و رئیسجمهوری را کنترل کند.
از سوی دیگر در حال حاضر آمریکا با مسائلی در سیاست خارجی روبهرو است که به طور ذاتی مهم و تنشآلود هستند. شاید یکی از نکات جالب در خصوص سیاست خارجی ترامپ این باشد که او در عمل همان سیاست خارجی اوباما را با اندکی تغییر ادامه میدهد. رجزخوانیهای ترامپ را کنار بگذارید. در عرصه عمل روابط آمریکا با ناتو و روسیه از لحاظ ذاتی تفاوتی با زمان اوباما نکرده است. در خصوص خاورمیانه هم اوضاع به همین منوال است.
ترامپ در خاورمیانه نیز قدرت کافی را برای دستیابی به اهدافش ندارد؛ درست مانند زمان اوباما. آمریکا و چین نیز همچنان بهمانند زمان اوباما در خصوص توافقنامههای تجاری در حال کلنجاررفتن با یکدیگرند. در خصوص کرهشمالی هم هیچ اتفاق ناخوشایندی نیفتاده است و ترامپ نیز مانند دولت اوباما سیاست احتیاط را در این خصوص در پیش گرفته است.
شاید خیلیها معتقد باشند که دلیل اینکه ترامپ همان سیاستهای اوباما را ادامه میدهد، روال اداری در دولت آمریکا باشد؛ اما واقعیت این است که تغییر سیاست خارجی در حجم سیاست خارجی آمریکا کاری بسیار عظیم است. دلیل دیگر این است که ترامپ سه نفر را مسئول سیاست خارجی آمریکا کرده است که هر سه سیاستمدارانی محتاط هستند.
جیمز ماتیس، وزیر امور خارجه وقتی که در زمان اوباما نیز یکی از ژنرالهای ارشد ارتش بود، از سیاستهای خشن دفاع نمیکرد. رکس تیلرسون، وزیر دفاع آمریکا از عرصه تجارت وارد سیاست خارجی شده است و طبیعی است که محتاطانه عمل کند. او مسئولیت وزارتخانهای را برعهده دارد که ترامپ کمترین توجه را به آن کرده است و بارها تلاش کرده تا بودجهاش را کاهش داده و برخی کارکنانش را تعدیل کند.
مک مستر هم بهرغم نزدیکیاش به جناحبازها فردی محتاط است. یکی از ویژگیهاي مک مستر این است که در کارش جدی و صادق است. به نظر میرسد که آنچه که برای مک مستر اهمیت دارد این است که گردش اطلاعات باید به هر قیمت کاملا صادقانه و با نظم کامل ادامه یابد. پارادوکس اما زمانی پدیدار میشود که هر چه اطلاعاتی که در اختیار دارید بیشتر باشد شما بیشتر از گذشته نسبت به تغییر واکنش منفی نشان خواهید داد؛ اما در حال حاضر گردش آزاد اطلاعات بیشتر از ابتکار و تغییر در سیاست خارجی اهمیت دارد.
مک مستر در حفظ ثبات سیاسی در آمریکا و همچنین در سیاست خارجی آمریکا نقش پررنگی داشته است؛ معنایش این نیست که آمریکا در سیاست خارجی چالش نداشته است. شایعاتی مبنی بر اختلاف دیدگاه میان مک مستر و ماتیس منتشر شده است؛ ظاهرا ماتیس در مواجهه با کرهشمالی جانب احتیاط را گرفته است اما مک مستر معتقد بوده که در این خصوص باید جدیتر عمل کرد.
چنین تفاوتهایی در دولتی مانند دولت ترامپ عادی و طبیعی است؛ اما مشکل این است که آمریکا چطور میتواند همین روند را در سیاست خارجی در پیش بگیرد اگر قرار باشد فردی دیگر جایگزین مک مستر شود. یکی از دلایل بروز تنش میان ترامپ و مشاورانش این است که ترامپ از آنها انتظار داشته که در دعواهای سیاسی که آغاز میکنند، مشارکت کنند اما آنها معمولا علاقهای به این کار نشان نمیدادند و این دقیقا نکته مهم ماجرا است.
درواقع این توانایی و تمایل مک مستر برای ایستادن در برابر وسوسههای ترامپ بوده است و دقیقا همین کار موجب شده که ثبات در سیاست خارجی آمریکا به طور نسبی حفظ شود.
حال تصورش را بکنید که این ثبات به خطر بیفتد؛ با توجه به حجم سیاست خارجی آمریکا این بیثباتی بر بسیاری از تحولات جهان اثر منفی خواهد گذاشت و یکی از تحولات میتواند تصمیم آمریکا درباره توافق هستهای با ایران باشد. البته بهطورحتم رفتن مک مستر جهان را تغییر نخواهد داد اما لزوما هر رخدادی نباید تغییردهنده جهان باشد تا آن را مهم بدانیم.