روزنامه اصولگرای جوان به قلم محمدصادق عابدینی نوشت: نمايش فيلمي كاملاً فمنيستي و ضد خانواده در جشنواره فيلم فجر كه شعار آن جشن سينماي اخلاقمدار ايران است، باعث شد تا عرق سردي بر تن جشنوارهاي باشد كه به بهانه بزرگداشت ارزشهاي انقلاب افتتاحيه چند صد ميليوني برگزار میشود و خود را نمادي از فرهنگ انقلاب اسلامي معرفي ميكند!
فيلم سينمايي «عرق سرد» دومين ساخته سهيل بيرقي بعد از فيلم «من» سه شنبه شب در پرديس سينمايي ملت رونمايي شد؛ فيلمي كه به رغم تكذيب سازندگانش، شباهت انكارناپذيري با يك داستان واقعي دارد، البته داستاني نه با رنگ و بوي فمنيستي و ضدخانوادهاي كه در «عرق سرد» شاهد آن هستيم. در اين فيلم فيلمساز تلاش كرده است در قامت يك فمنيست ظاهر شود؛ فمنيستي مذكر!
يك داستان واقعي
نيلوفر اردلان بازيكن و كاپيتان تيم ملي فوتسال بانوان ايران، زماني كه تيم ايران براي مسابقات قهرماني آسيا به مالزي ميرفت، از سوي همسرش مهدي توتونچي، ممنوعالخروج ميشود. توتونچي مجري شبكه ورزش است و علت عدم رضايت وي براي خروج همسرش، زندگي مشتركشان و رادان فرزند هفت سالهشان عنوان ميشود كه آن روزها بايد به كلاس اول ابتدايي ميرفت. خانم اردلان، آن روزها اعتراضهاي متعددي ميكند، با برنامه «نود» مصاحبه ميكند و در شبكههاي مجازي كمپينهاي حمايتي از وي به راه ميافتد. خبر در شبكههاي ماهوارهاي ميپيچد و داستان پيچيده ميشود. دو سال بعد فيلمي در جشنواره فجر رونمايي ميشود كه حتي در جزئيات داستان با اتفاقات زندگي شخصي نيلوفر اردلان مشابهت دارد، اما تفاوتهاي زيادي نيز دارد. منتقدان ميگويند علت اين تفاوتها اين است كه فيلمساز ميخواهد فمنيستي به ماجرا نگاه كند و از آب گل آلود مشكلات ورزشكاران زن، معجوني بسازد؛ فيلمي كه در لابي پرديس سينمايي ملت بر سر اينكه فيلم مهمي نيست و در نهايت به درد جشنوارههاي درجه 2 خارجي ميخورد، بحث ميشد.
از اردلان تا اردستاني
در عرق سرد، نام شخصيت اصلي داستان «افروزاردستاني» است كه باران كوثري بازيگر نقش آن است. همسر افروز اردستاني نيز در اينجا شخصيتي به نام ياسر شاه حسيني است كه از قضاي روزگار مجري برنامه تلويزيوني است و از اين نظر شباهت زيادي به مهدي توتونچي دارد.
ياسر شاه حسيني در تلويزيون برنامه پرمخاطب «يادش بخير» را دارد و كاملاً رياكار و متظاهر است. افروز و ياسر بيش از يك سال است كه باهم زندگي نميكنند و در اين مدت افروز با همتيمياش در يك آپارتمان جداگانه زندگي ميكند. افروز وكيلي دارد به نام
«پانته آ آلداوود» كه ميخواهد با ايجاد كمپين و گفتوگو با شبكههاي ماهوارهاي از جمله صداي امريكا، فضاسازي كند تا مقدمات خروج افروز از كشور فراهم شود.
افروز و همتيمياش به طور پنهاني با يك تيم اسپانيايي مذاكره كردهاند و قرار است حين مسابقات قهرماني آسيا در مالزي با اين تيم قرارداد ببندند و ديگر به ايران باز نگردند. ممنوع الخروج شدن افروز آغاز ماجراها ميشود و در اين بين «مهرانه نوري» سرپرست تيم فوتسال بانوان، با بازي «سحر دولتشاهي» نيز كه حجاب چادر دارد و تظاهر ميكند به دينداري، تلاش ميكند به جاي اينكه گره كار افروز را باز كند، سنگهاي متعددي را بر سر راه وي قرار دهد.
افروز تلاش ميكند يك تنه با قوانين اسلامي مربوط به حدود اختيارات همسر بجنگد و كارگردان تلاش كرده است روند داستان را به گونهاي پيش ببرد كه بيننده هرچه بيشتر از سيستم و قوانيني كه مانع رفتن افروز ميشود، متنفر شود. در حاشيه جشنواره شايعاتي درباره احتمال شكايت مهدي توتونچي از فيلم «عرق سرد» مطرح شده البته اين مجري تلويزيون تصميم درباره اين كار را منوط به تماشاي فيلم كرده است.
فمنيست بودن يا نبودن!
سهيل بيرقي در نشست رسانهاي بعداز اكران فيلم، داشتن افكار فمنيستي را انكار نكرد. مهر تأكيد بر پيروي از مكتب فكري فمنيستي، در حالي است كه در سالهاي اخير تأكيد شده بود وزارت ارشاد اجازه حضور فيلمهاي فمنيستي را نخواهد داد و اكنون پارادوكس بزرگي به وجود آمده است كه اگر «عرق سرد» فمنيستي است پس چطور به جشنواره راه يافته!
اين را هم بايد افزود كه در فيلم اشارههايي مبني بر رابطه ميان افروز و همتيمياش وجود دارد كه قاعدتاً با توجه به مميزيهاي كارگران حتي اگر ميخواسته نميتوانسته موضوع را چندان باز كند اما بيرقي بدون اينكه مسئله را بیان كند در ابتدا و انتهاي فيلم از چند ورزشكار زن ميگويد كه ممنوع الخروج شدهاند. با يك جستوجوي ساده متوجه ميشويم اين بازيكنها به دليل مسائل غيراخلاقي از تيم كنار گذاشته شدهاند.
سازندگان فيلم هيچ توجيهي درباره موضع ضدخانواده «عرق سرد» ارائه ندادهاند، قهرمان فيلم به شدت از زندگي مشتركش متنفر است و حتي حضورش در كنار همسرش را با نمايش عصبي مسواك زدن به تصوير ميكشد. نمايش شوهر پست فطرت و زن مظلوم كه جزء جدانشدني از فيلمهاي فمنيستي است چه كمكي ميتواند به زندگي خانوادههاي ايراني بكند كه هر ساله آمار طلاق در آنها بالاتر از قبل ميشود و خيلي از زوجهاي جوان در همان سالهاي ابتدايي زندگي ترجيح ميدهند ديگر زير يك سقف با هم زندگي نكنند.
تفکر رياكارانه صدا و سیما
كارگردان فيلم عرق سرد در بخش نشست خبري بعد از اكران فيلم، هدفش از نشان دادن يك مجري ظاهراً مذهبي را نمايش رياكاري صداوسيما عنوان كرد. اين عنوان البته با اعتراضهايي در سالن همراه بود.
بيرقي گفت: قطعاً ميدانيم در تلويزيون انسانهاي با آبرويي كار ميكنند، خيلي وقتها برنامههاي اين تلويزيون شهر خلوت كن بوده و من تماشاگرش بودهام اما تفكر حاكم بر اين سازمان رياكارانه است.
همه چيز بوي تبليغ ميدهد
در مقايسه با فيلمهاي شاخص فمنيستي در سينماي ايران، عرق سرد حداكثر يك فيلم درجه 2 است كه نميتواند ماندگاري زيادي در سينما داشته باشد. در عوض به جاي توجه به ماندگاري، سازندگان اين فيلم سراغ مسائل مالي رفتهاند تا اسپانسرهاي متعددي را به خدمت بگيرند.
از «نوري پيكچرز» شركت ايراني پخش فيلم گرفته تا «فيلميران» و چند برند مالي تجاري ديگر ليست بلندي از اسپانسرهاي اين فيلم را تشكيل ميدهند.