بررسی رفتارسیاسی چهره‌های نزدیک به روحانی

می‌گویند «زیرک» است. شخصیتی که شاید بیشترین شباهت را به مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی داشته باشد. حالا برای چهار سال دیگر قرار است در دفتر «انتهای خیابان پاستور» جلسات دولت دوازدهم را اداره کند. او زمانی چنان تند می‌شود که بعضی اصلاح‌طلبانی که به تندروی مشهورند هم تلاش می‌کنند آرامش کنند و زمانی چنان محافظه‌کار که صدای موتلفه راست سنتی هم درمی‌آید. اما ویژگی اصلی او این است که در تمام چهار سال گذشته نشان داده به راحتی به هر کسی اطمینان نمی‌کند اما وقتی اعتمادش به شخصی جلب شود دیگر کنار گذاشتن او برایش طاقت‌فرساست.

به گزارش ایسنا، رییس‌جمهور مشهور به اعتدالگرایی در این مدت در اطراف خود یارانی را جمع کرده که بسیاری از آن‌ها در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام همراهش بوده‌اند و یا از دهه 60 و 70 با آن‌ها آشنایی و همکاری نزدیک داشته است. مردانی که این روزها به عنوان حلقه اول یاران رییس‌جمهور به حساب می‌آیند. حلقه اول انتهای خیابان پاستور این روزها نقش اصلی را در تصمیم‌گیری‌های رییس جمهور دارند. تعیین ترکیب کابینه دوازدهم یکی از موضوعاتی بود که بیشتر از هر فرد دیگری اسامی این حلقه در نقش‌آفرینیش شنیده می‌شد. یاران اصلی رییس‌جمهور حالا چهار سال پیش رو دارند. 24 میلیون رایی که برای حسن روحانی در 29 اردیبهشت ماه به صندوق ریخته شد اما تا اندازه زیادی از این حلقه دور بود. این‌که آیا حسن روحانی می‌خواهد چهار سال آینده را هم با همین حلقه، قوه مجریه را اداره کند یا خیر هنوز یک سوال مهم است. اما حلقه اول دفتر انتهای خیابان پاستور را چه کسانی تشکیل می‌دهند؟

برای ورود به دفتر رییس‌جمهور، یک مرد همه‌کاره است. رییس دفتری که سرپرستی نهاد ریاست‌جمهوری را به عهده دارد تمام ملاقات‌ها، برنامه‌ها، سفرها و سخنرانی‌های رییس‌جمهور را برنامه‌ریزی می‌کند و حضور در دفتر مرد اول اجرایی کشور از کانال او می‌گذرد. در دولت دوم حسن روحانی، محمود واعظی عهده‌دار پست کلیدی رییس دفتری رییس‌جمهور است. شاید بهتر بود در دولت یازدهم هم واعظی یک پست سیاسی داشته باشد تا وزارت ارتباطات. هرچند عملکرد او در این وزارت‌خانه تا اندازه‌ای مثبت بود اما واعظی ذاتا یک سیاست‌مدار است و پستی که امروز به آن رسیده یعنی «ریاست دفتر رییس‌جمهور» و «سرپرستی نهاد ریاست‌جمهوری» برای مردی که لابی‌گری یکی از ویژگی‌های شخصیتش به حساب می‌آید تا اندازه‌ای عجین به نظر می‌رسد. واعظی در چهار سال گذشته هم اظهارنظرهای سیاسی فراوانی داشت و نشان داد دلش بیشتر با فضای سیاسی است تا وزارت ارتباطات. محمود واعظی 65 سال سن دارد و از دانشگاه ایالتی سن‌خوزه آمریکا دکترای روابط بین‌الملل گرفته است. او پیش از آن‌که وزیر ارتباطات دولت یازدهم شود، معاون پژوهش‌های سیاست خارجی مجمع تشخیص مصلحت نظام، معاون اقتصادی وزارت امور خارجه، معاون سیاسی اروپا و آمریکا وزارت خارجه و مدیرعامل شرکت مخابرات ایران بوده است. واعظی یکی از اعضای اصلی حزب اعتدال و توسعه به حساب می‌آید. او در چهار سال وزارتش با افزایش پهنای باند و بهبود زیرساخت‌های ارتباطی کشور که گسترش استفاده از فضای مجازی را به دنبال داشت دشمنان زیادی برای خود تراشید و حتی تا مرز استیضاح پیش رفت اما برای به ثمر نشستن شعار روحانی مبنی بر بیشتر شدن آزادی‌ها، انتقادات و تهدیدات را تحمل کرد. نظر او درباره شبکه‌های اجتماعی که اگر سالم باشند عضویت در آن‌ها مشکلی ندارد هم در بین بعضی افراطیون سر و صدا به پا کرد. کشمکش واعظی و دادستانی بر سر فیلتر هشت هزار کانال تلگرامی از نکاتی بود که وزیر سابق ارتباطات تلاش کرد درباره آن شفاف با مردم صحبت کند. واعظی درباره اظهارات عبدالصمد خرم‌آبادی، معاون دادستان کل کشور که از بی‌تفاوتی وزارت ارتباطات درباره کانال‌های تلگرامی که باید فیلتر شوند، انتقاد کرده بود با غیرتخصصی دانستن این نظرات، تصریح کرد: ایشان مرتب سخنانی را بیان می‌کنند که در حوزه تخصصی‌شان نیست. از نظرخرم‌آبادی باید همه چیز بسته شود اما کارگروه در کشور بر اساس نظر یک شخص اداره نمی‌شود. ایشان دبیر یک کارگروه است و این مطالب نظر کارگروه نیست و نظر شخصی ایشان است. چنین لیستی به وزارتخانه ارسال نشده است. باید دید که این کارگروه این اسامی را کجا فرستادند و بعد ما را متهم به بی‌تفاوتی کنند. واعظی از جمله وزرایی بود که در شبکه اجتماعی اینستاگرام حضور فعالی داشت و در آخرین پست خود بعد از ترک وزارت نوشت: «در طول چهار سال گذشته به عنوان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سعی کردم از طریق فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مستقیما با شما عزیزان و کاربران محترم در تعامل باشم تا از نقطه نظرات شما آگاه باشم. اکنون که در جایگاه دیگری مشغول انجام وظیفه شده‌ام نیز همین رویه را ادامه خواهم داد و به عنوان رییس دفتر رییس‌جمهوری از طریق همین شبکه‌های اجتماعی با شما کاربران عزیز همراه خواهم بود.» حتی برخی کاربران اینترنتی درصفحه شخصی واعظی از او درخواست کردند که در وزارت ارتباطات بماند اما شاید سابقه سیاسی او و علاقه‌اش به فعالیت بیشتر سیاسی باعث شد تا با نظر رییس‌جمهور از ساختمان سیدخندان به پاستور برود. در ابتدای دولت یازدهم هم صحبت‌هایی مبنی بر احتمال سپرده شدن وزارت خارجه به واعظی مطرح بود. واعظی در این چهار سال به گونه‌ای خزنده و سیاست‌مدارانه رفتار کرد تا هر روز به رییس‌جمهور نزدیک‌تر شود و امروز به عنوان کسی که تنها یک در با روحانی فاصله دارد مطرح است. او در انتخاب اعضای کابینه دوازدهم از جمله به وزارت رسیدن معاون جوانش یعنی آذری‌جهرمی نقش کلیدی داشت و یکی از افرادی بود که در تهیه لیست وزرای پیشنهادی به مجلس نقش اساسی ایفا کرد. حضور او در جلسات رای اعتماد و رایزنی با نمایندگان هم از جمله شواهد همین لابی ها بود. حتی در این میان یک شایعه تاییدنشده که بیشتر از سوی اعضای فراکسیون امید مطرح می شود هم وجود دارد که  او در انتخابات هیات رییسه مجلس در سال گذشته پیش از این هم در مجلس تلاش‌هایی برای ریاست علی لاریجانی و رییس نشدن محمدرضا عارف انجام داد و حتی در انتخابات امسال هیات رییسه مجلس هم برخی از تلاشش برای جلوگیری از نایب‌رییسی علی مطهری در مجلس خبر دادند. خبرهایی که خود او هر دوی آن‌ها را تکذیب کرده بود اما اعضای فراکسیون امید بر نظرشان اصرار داشتند.  شاید همین رفتارها باعث شد تا واعظی با توجه به رابطه حسنه‌اش با علی لاریجانی در رای اعتماد به وزرا نقش خود را ایفا کند تا نشان دهد حضورش در یک منصب سیاسی برای رییس‌جمهور بیشتر به کار می‌آید. واعظی اما اولین برنامه خود در کسوت ریاست دفتری رییس جمهور را «تقویت رابطه با قم» قرار داد. در همان هفته ابتدایی انتخاب شدنش به عنوان رییس دفتر به قم سفر کرده و با مراجع تقلید دیدار داشت. محمود واعظی اما حالا باید انتخاب‌هایی هم در مورد تیم رسانه‌ای رییس‌جمهور انجام دهد. جایی که هم مخالفان و هم حامیان دولت انتقادهای ویژه و بسیاری به آن داشتند و مشخص نیست که واعظی می‌خواهد خط مشی نهاوندیان در این مورد را ادامه بدهد یا آن‌که تصمیمات جدیدی در این حوزه بگیرد. هرچند که نزدیکی نگاه این دو نفر نشان می‌دهد که نباید انتظار تغییرات آنچنانی را از واعظی در این عرصه داشت.

اما واعظی در دولت جدید جای محمد نهاوندیان را گرفته است. نهاوندیان که از شورای عالی امنیت ملی همراه روحانی بوده، 63 ساله است و علاوه بر داشتن تحصیلات حوزوی، دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا گرفته است. او پیش از ریاست دفتر روحانی، معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی، معاون وزیر بازرگانی و رییس اتاق بازرگانی ایران بوده است و در چهار سال گذشته مرد اول پاستور بود. انتخابی که به خاطر حضور نهاوندیان در ستاد 92 علی‌اکبر ولایتی عجیب به نظر می‌آمد. در ابتدای دولت دوازدهم بحث وزارت اقتصاد و یا وزارت صنعت نهاوندیان مطرح بود و حتی شنیده می‌شد که قرار است نهاوندیان به عنوان معاون اجرایی جایگزین محمد شریعتمداری شود که بعد از ریاست ستاد 96 روحانی به وزارت صنعت، معدن و تجارت رسید اما تخصص اقتصادی نهاوندیان باعث شد تا رییس‌جمهور معاونت اقتصادی را احیا و این مهره مورد اعتمادش را در این سمت منصوب کند. نهاوندیان از سیاست‌مداران معتدل کشور به حساب می‌آید که رابطه خوبی هم با علی لاریجانی دارد و در زمان دبیری او بر شورای عالی امنیت ملی معاون رییس فعلی مجلس بود. عده‌ای معتقدند چون روحانی نتوانست نهاوندیان را به وزارت برساند معاونت اقتصادی را ایجاد کرد تا او به هر شیوه‌ای شده در کابینه حضور داشته باشد. بسیاری یکی از عوامل ناهماهنگی در تیم اقتصادی دولت را به خاطر مشکلات نهاوندیان با اسحاق جهانگیری می‌دانند اما به هر حال به خاطر همین هماهنگ نبودن شاید حضور او در تیم اقتصادی رییس‌جمهور موثرتر از حضورش به عنوان رییس دفتر باشد. نهاوندیان از آن دست اقتصاددانان محافظه‌کار است. مشکلاتی هم در این‌سال ها با برخی چهره ها داشته که انتقادها به تیم اقتصادی رییس‌جمهور را در پی داشته است. حتی در شرایطی بعضی از احتمال حضور نهاوندیان در سازمان برنامه به جای نوبخت سخن می‌گفتند ولی نوبخت با زیرکی خود توانست در سازمان مورد علاقه‌اش بماند. با این وجود رقابت میان اعضای اقتصادی کابینه شاید به چشم اسفندیار دولت جدید روحانی تبدیل شود. نکته‌ای که در دولت قبل تلاش شد زیاد رسانه‌ای نشود اما آتش اختلافات آن هر از چندگاهی بیرون می‌زد.

دیگر مرد نزدیک به رییس‌جمهور هم از حزب اعتدال و توسعه می‌آید. محمدباقر نوبخت 61 ساله با دکترای اقتصاد از دانشگاه پیسلی انگلستان، دبیر کل حزب اعتدال و توسعه هم هست. او که در برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی تخصص دارد پیش از آن که در دولت‌های یازدهم و دوازدهم رییس سازمان برنامه و بودجه شود، رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، معاون پژوهش‌های اقتصادی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص و نماینده ادوار سوم، چهارم، پنجم و ششم مجلس شورای اسلامی بوده است. سازمان برنامه برای نوبخت حکم خانه دومش را دارد اما برخی از نمایندگان و کارشناسان از نحوه تنظیم بودجه و به‌خصوص برنامه ششم توسعه انتقاد می‌کنند. انتقاداتی که نوک پیکانش به نوبخت بازمی‌گردد. او حتی در برخی جلسات کمیسیون‌های تخصصی مجلس برای بررسی برنامه ششم شرکت نکرد تا بسیاری از نمایندگان از نحوه رفتارش شکایت داشته باشند و حتی خواستار برکناریش شوند و در نهایت برنامه ششمی در مجلس به تصویب برسد که به مذاق دولت خوش نیاید. البته او توانست سازمان برنامه را برای خودش حفظ کند. نوبخت به واسطه یک سمت دیگر در دولت روحانی بیشترین اظهار نظر را داشته است. او سخنگوی دولت اعتدال است و تقریبا هر سه‌شنبه در نشست خبری با رسانه‌ها علاوه بر ارائه عملکرد دولت، پاسخگوی سوالات خبرنگاران است. سخنان او درباره حصر، مواضع رییس و سخنگوی قوه‌قضاییه و صحبت‌های انتخاباتی ائمه جمعه واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشته است. نوبخت در دولت دوازدهم هم کماکان با پاسخ‌های دوپهلو تلاش می‌کند خبرنگاران را راضی نگه دارد اما بعضی اوقات جلسات سخنگو به کلاس درس اقتصاد تبدیل می‌شود و آقای سخنگو  انتقاداتی را برمی‌انگیزد. عده ای به خاطر نوع پاسخ‌های نوبخت که معتتقدند غالبا تکراری و توضیح واضحات است از حضور فرد دیگری که گفته می‌شد رضا صالحی‌امیری است در سمت سخنگویی دولت دوازدهم خبر می‌دادند اما آرامش و طمانینه نوبخت باعث شده همچنان در سمت خود باقی بماند و مشی اعتدالی و دوری او از حاشیه، رییس‌جمهور را مجاب کرده تا علاوه بر حضور در سازمان برنامه و بودجه که از پست‌های کلیدی اقتصادی دولت به حساب می‌آید، سخنگویی دولت را هم همچنان به او بسپارد. انتخاب مجددی که بسیاری از منتقدان را عصبانی کرده است. حتی در این میان خبر از تشکیل یک معاونت جدید در دولت تحت عنوان «معاونت اطلاع‌رسانی رییس‌جمهور» به گوش می ‌رسید که همان معاون، سخنگویی را هم بر عهده داشته باشد اما با وجود آن‌که هنوز حکمی برای دوره دوم سخنگویی نوبخت صادر نشده است، جلسات هفتگی منظم او با خبرنگاران نشان می‌دهد که ماجرای تشکیل معاونت اطلاع‌رسانی کاملا لغو شده است.

شاید حسام‌الدین آشنا یکی از جنجالی‌ترین نزدیکان رییس‌جمهور به حساب بیاید. این استاد دانشگاه امام صادق (ع) که تحصیلات حوزوی هم دارد و با وجود ملبس بودن به لباس روحانیت، مکلا است، 53 سال سن دارد و مشاور فرهنگی رییس‌جمهور است. داماد قربانعلی دری‌نجف‌آبادی از نظر برخی منتقدین، گرایش بیشتری به اصولگرایان دارد اما با اصلاح‌طلبان و اعتدالیون کار می‌کند. آشنا در دولت سیدمحمد خاتمی معاون وزارت اطلاعات بوده و از سال 93 تا به حال رییس مرکز بررسی‌های استراژیک ریاست جمهوری است. او پای ثابت سفرهای روحانی به نیویورک بوده و در سفری که گفته می‌شد رییس‌جمهور با باراک اوباما به صورت تلفنی صحبت کرد حضور داشته است. با حکم اخیر روحانی که آشنا را به عنوان نماینده رییس‌جمهور در شورای نظارت بر صداوسیما منصوب کرد علاوه بر مشاور فرهنگی رییس‌جمهور، ریاست مرکز بررسی‌های استراتژیک، نماینده تام‌الاختیار رییس‌جمهور در ستاد مرکزی راهیان نور و نماینده رییس‌جمهور در بنیاد حفظ ارزش‌های دفاع مقدس، این پنجمین حکمی است که روحانی به آشنا در این پنج سال می‌دهد اما هیچ کدام از آن‌ها پستی که مسئولیت پاسخگویی برای آشنا به وجود بیاورند به حساب نمی‌آید. به همین دلیل است که بسیاری، آشنا را مرد اصلی پشت پرده پاستور می‌دانند. کسی که پست رسمی خاصی نگرفته اما خیلی از تصمیمات در پاستور با مشاوره و نظر او گرفته می‌شود. در دولت قبل و فصل تغییرات کابینه، برخی خبرها از نقش اصلی آشنا در این تغییرات از جمله کنار گذاشتن علی جنتی حکایت می‌کرد و حتی نام او به عنوان جایگزین جنتی مطرح بود. اتفاقی که هیچ وقت نیفتاد و شاید به خاطر سابقه اطلاعاتی آشنا، خودش ترجیح می‌دهد بیشتر در پشت صحنه وقایع را مدیریت کند. حضور او در توییتر و فیسبوک و برخی اظهارنظرهایش در بعضی موارد جنجال‌هایی را به وجود آورده است. به طور مثال توییت او درباره حوادث 88 و تکرار نشدن آن با وجود روحانی، باعث شد که مجبور شود در توییتی دیگر آن را توضیح دهد. یا انتشار عکس دیدار اخیر رییس‌جمهور با فرماندهان سپاه که باعث شد بعضی‌ها آن را نتیجه رایزنی آشنا تلقی کنند. او در این مدت در بسیاری موارد در فضای مجازی به دنبال شفاف‌سازی برخی اظهاراتش و یا طعنه زدن به مخالفان دولت بوده است و حضورش در فضای مجازی به خصوص در ایام انتخابات شدت بیشتری پیدا کرد تا جایی که خیلی‌ها او را رییس کمیته جنگ روانی ستاد انتخاباتی روحانی نامیدند. برخی منتقدان حضور آشنا را به عنوان کسی که بیشتر به اصولگرایان نزدیک است و از طرفی در مواقعی با مواضع بی‌محابا و عجیب خود باعث ایجاد حاشیه‌هایی برای دولت می‌شود یکی از مشکلات حسن روحانی می‌دانند اما او با همین مواضع و اخلاق خاصش همچنان از کلیدی‌ترین یاران روحانی به حساب می‌آید.

اما رییس‌جمهور یک مشاور سیاسی هم دارد که او هم پای ثابت شبکه‌های مجازی است. حمید ابوطالبی 60 ساله که دانش‌آموخته دانشگاه سوربن فرانسه است با توییت سهل ممتنع خود در شب انتخابات 96 تقریبا خیال دوستداران روحانی را از پیروزی رییس‌جمهور راحت کرد. او مسئولیتهای دیپلماتیک گوناگونی از جمله سفارت جمهوری اسلامی ایران در کشورهایی نظیر ایتالیا، بلژیک، استرالیا و اتحادیه اروپا را به عهده داشته و مدیر کلی سیاسی وزارت امور خارجه، مشاوره وزیر امور خارجه و عضویت در شورای استراتژیک وزارت امور خارجه را در کارنامه دارد. وی همچنین علاوه بر عضویت در هیات علمی دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، عضو شورای راهبردی سیاست خارجی و هیات علمی سیاست خارجی و رییس گروه مطالعات آسیای مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و از اعضای هیات علمی و تحریریه نشریه بین‌المللی ایرفا بوده است. ابوطالبی که قرار بود به عنوان سفیر ایران در سازمان ملل معرفی شود به خاطر کارشکنی آمریکایی‌ها به بهانه حضور او در تسخیر سفارت ایالات متحده که البته آن را تکذیب کرده، نتوانست به نیویورک برود و در تهران و کنار رییس‌جمهور ماند تا به روحانی مشاوره سیاسی بدهد. او شب انتخابات در توییتر خود به زیرنویس پایان مهلت رای‌گیری که از تلویزیون به اشتباه پخش شد اعتراض کرد.

در میان یاران نزدیک روحانی یک اصلاح‌طلب اصیل دیده می شود. اسحاق جهانگیری به عنوان مرد اجرایی کابینه دست راست حسن روحانی است. هرچند شاید به خاطر نوع فعالیت‌های معاون اولی او در میان حلقه اول روحانی نباشد اما یکی از مشاوران اصلی اوست که در بزنگاه‌هایی مثل انتخابات 96 خود را سپر کرده تا ترکش‌ها به رییس‌جمهور اصابت نکند. جهانگیری 60 ساله دکترای مدیریت صنعتی و سابقه وزارت صنایع‌ومعادن، معادن‌وفلزات، استانداری اصفهان و نمایندگی ادوار دوم و سوم مجلس شورای اسلامی را در کارنامه دارد. جهانگیری در چهار سال گذشته تلاش کرد با حضور در استان‌های مختلف فعالیت‌های اجرایی دولت را پیش ببرد و در سخنرانی‌های خود از حجم مشکلات به جا مانده برای دولت و برخی فسادهای عجیب و غریب دولت احمدی‌نژاد سخن گفت. شاید او فعال‌ترین مرد دولت روحانی بود که در پایان دولت با حضور در رقابت‌های انتخاباتی تلاش کرد علاوه بر این‌که به عنوان نماینده اصلاح‌طلبان مطالبات آن‌ها را بیان می‌کند در کنار روحانی به دفاع از عملکرد دولت بپردازد و به نوعی سپر بلای رییس‌جمهور شود. کاری که به خوبی انجام داد و در همان مدت کوتاه تبلیغات محبوبیتش به حدی رسید که بسیاری او را کاندیدای اصلح انتخابات 1400 و جانشین شایسته‌ای برای روحانی دانستند. در این مدت برخی تلاش کردند از اختلاف رییس‌جمهور و معاون اولش داستان‌هایی بسازند و حتی شایعه استعفای جهانگیری در اعتراض به لیست کابینه دولت دوازدهم را منتشر کردند اما دفاع جانانه جهانگیری در روز رای اعتماد در مجلس نشان داد که او با روحانی اخالافات عمیقی نداردذ. هرچند شاید برخی مهره‌های تیم اقتصادی دولت با جهانگیری به عنوان فرمانده ستاد اقتصاد مقاومتی هماهنگ نباشند اما جهانگیری به عنوان کسی که از نظر اجرایی بسیار قوی است همچنانت معاون اول مورد اعتماد رییس‌جمهور به حساب می‌آید.

شاید این چند نفر افرادی هستند که تفکرات و خط مشی‌های رییس‌جمهور را کانالیزه کرده و ارتباط با روحانی معمولا از طریق کانال آن‌ها میسر می‌شود. حلقه اولی که رییس‌جمهور به آن‌ها اعتماد دارد و سعی می‌کند برخی نظرات خود را که به خاطر جایگاهش نمی‌تواند مستقیما عنوان کند از طریق آن‌ها به گوش مردم و بعضی از مسئولین برساند. با نگاهی به حلقه نزدیکان حسن روحانی، مشخص می‌شود رییس‌جمهور به دو بال چپ و راست مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی (اعتدال و توسعه و کارگزاران) و کسانی که با او در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام همراه بوده‌اند توجه ویژه‌ای داشته است. حزب اعتدال و توسعه دو سال بعد از دوم خرداد 76 تاسیس شد. در زمانه گرایش‌های شدید اصلاح‌طلبانه تعدادی از مدیران تکنوکرات تلاش کردند با تاسیس این حزب، مانند کارگزاران، اعتدال و مدیریت نوین را در فضای سیاسی کشور معنا کنند. خوشه گندمی که نماد این حزب است در سال 92 جوانه زد تا بیشتر نزدیکان رییس‌جمهور اعتدال‌گرای ایران از اعتدال و توسعه بیایند اما شاید این سوال مطرح شود که در حلقه نزدیکان رییس‌جمهور، اصلاح‌طلبان که در هر دو انتخابات 92 و 96 نقش مهمی در پیروزی روحانی داشتند چه نقشی دارند؟ با حضور واعظی که اخیرا مواضع تندی علیه اصلاح‌طلبان داشته و در مجلس تلاش کرده به شدت با علی لاریجانی هماهنگ باشد، نهاوندیان که روزگاری در ستاد ولایتی بوده و زمانی دست راست علی لاریجانی، نوبخت که سعی می‌کند بیشتر محافظه‌کارانه عمل کند و آشنا که نوع روابطش با جناح راست مشخص است، عملا طیف نزدیک به اصولگرایان و به خصوص علی لاریجانی، هسته مرکزی اتاق فکر رییس‌جمهور را در دست گرفته‌اند. بررسی یاران اصلی روحانی نشان می‌دهد درست است که اطرافیان او به اعتدالیون مشهور شده‌اند اما وزن جناح ها در این حلقه معتدل نیست. آن هم در شرایطی که حمایت همه‌جانبه جبهه اصلاحات و لیدر اصلاح‌طلبان یکی از عوامل اصلی پیروزی حسن روحانی در هر دو انتخابات 92 و 96 به حساب می‌آمد. حمایتی که شاید دولت دوازدهم همچنان به آن نیاز داشته باشد اما با وجود این مهره‌چینی‌ها آیا در بزنگاه‌های مهم می‌تواند این حمایت را با صدای بلند طلب کند؟