چرا زبان حقوقدانان و مردم یکی نیست!

سیامک داودی؛ هنگامی که در مقاطع دانشگاهی تحصیل می‌کنیم حقوقدانان با کلماتی مانند متعاملین، عقد منجز، عقد لازم، وکالت در توکیل، و صد‌ها نمونه دیگر برخورد می‌کنند و مدتی طول می‌کشد تا اذهانشان با معنی و مفهوم این کلمات تطابق یابد حال مردم عادی در این زمینه با چه چالش‌هایی مواجه می‌شوند.

 

تفسیرش با شما عزیزان خواننده مطلب مثلا در دعاوی مختلف حقوقی وقتی ابلاغیه یک "قرار" برای یک شاکی ارسال می‌شود مانند قرار موقوفی تعقیب او با این کلمات آشنا نیست و نگران شده و ... پس چه بهتر که مراجع قضایی با کلماتی ساده‌تر و قابل درک یا توضیح در حاشیه احکام یا قرار‌ها فقط به ادبیات آکادمیک اکتفاء نکنند، چون این موارد برای مردم عادی فاقد جذابیت و بعضا موجب سردر گمی است.

 

حقوقدانان نیز نیکو است سعی کنند با بیان ساده مسائل حقوقی برای مراجعان آن‌ها را نسبت به حق و حقوق خود آگاه سازند عدم اشتراک اطلاعات به زبان ساده و موثر باعث پیروزی القائات پوپو لیست‌ها بر اذهان می‌شود، چون آن‌ها مطالب را به نحوی مطرح می‌کنند که مردم عادی به آن علاقه مندی نشان می‌دهند.

در حال حاضر در کشور ما، حقوقدانان برخلاف کشورهای توسعه یافته، نتوانسته اند به خوبی و موثر در توضیح و اشتراک گذاری مسائل حقوقی به مردم با زبانی ساده تاثیر گذار باشند از طرفی در مقاطع بالای متوسطه یا در واحدهای عمومی دانشگاهی واحدهای درسی زیادی وجود دارد مانند ادبیات، تاریخ، جامعه شناسی و ... اما دروسی مانند حقوق خانواده یا حقوق قراردا‌ها، تجارت و ... که به زبانی ساده و موثر زمینه ساز رفع مسائل و مشکلات حقوقی آتی شود وجود ندارد.

 

شاید تعجب کنید که حتی فلان دکتری مهندسی برق از تاثیر و تبعات حقوقی مهریه در هنگام عقد ازدواج بی خبر است چه رسد به سایر افراد عادی جامعه همین عدم وجود دروس حقوقی به زبان ساده در دبیرستان‌ها و مراکز آموزش عالی چه بسا باعث مشکلات عدیده برای جوانان ایرانی و خانواده هایشان شده است.

یکی از دلایل دیگری که باعث شده حقوقدانان نتوانند تاثیر‌گذاری حداکثری مستقیم داشته باشند، این است که آن‌ها در حین تحصیل تجربه گفت‌وگو از روشهای مختلف را با مردم عادی لمس نکنند و شاید یکی از علل مهم آن این باشد که قوانین کشور ما هر گونه مشاوره به مردم عادی را دخالت در امر وکالت تلقی نموده و برای آن مجازات تعیین کرده اند.

 

بدیهی است که چنانچه برای حقوقدانان غیر وکیل یا دانشجویان حقوق این امکان فراهم آورده شود تا کسانی که داوطلب هستند به مدارس، دانشگاه‌ها و ... بروند تا اطلاعات حقوقی خود را با هزینه کم یا بعضا افتخاری برای عموم به اشتراک بگذارند با توجه به اصل پیشگیری بهتر از درمان، تعداد زیادی از مشکلات حقوقی مردم در ابتدا با اطلاع رسانی و توضیح موارد حقوقی به آن‌ها در نطفه بوجود نیاید.

پسندیده است در کنار آموزش حقوقدانان و دانشگاهیان برای صحبت درخصوص مسائل حقوقی به زبان عامیانه، برای مخاطبان نیز فرهنگ‌سازی شود تا بتوانند مسائل حقوقی را به زبان ساده درک کنند. اجبار کلیه بنگاه‌های معاملاتی املاک، ماشین و ... به حضور یک حقوقدان هنگام تنظیم قرارداد‌ها و لزوم توضیح مسائل مربوط به قرارداد در حال تنظیم به طرفین متعاملین همانند الزام وجود دکتر داروساز در داروخانه بسیاری از مشکلات مردم را از ابتدا حل خواهد کرد و زمینه ساز اشتغال برای هزاران حقوقدان بی کار نیز خواهد شد همچنین با این روش یا موارد مشابه به تدریج مردم به امور حقوقی خود علاقه‌مند شده و روز به روز مردم شریف ایران از پوپولیسم و کسانی که از عدم آگاهی حقوقی مردم سوء استفاده می‌کنند فاصله خواهند گرفت.