«مراسم روز تحليف»، قفل سكوت غلامحسين الهام را شكست.
به گزارش اعتماد، حقوقدان و سخنگوي سابق شوراي نگهبان، وزير دادگستري دولت دهم، عضو هيات علمي دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران و سخنگوي اسبق قوه قضاييه در كانال تلگرامي خود، از غيبت ٥ نفر از فقهاي شوراي نگهبان در مراسم تحليف رييس‌جمهور گفت تا با ذكر اصل ١٢١ قانون اساسي، از شرايط شكلي سوگند بگويد و نخستين معترض به عدم حضور همه اعضاي شوراي نگهبان در اين مراسم شود.
اصلي كه اگرچه عنوان كرده: «رييس‌جمهور در مجلس شوراي اسلامي در جلسه‌اي كه با حضور رييس قوه قضاييه و اعضاي شوراي نگهبان تشكيل مي‌شود، ... سوگند ياد مي‌كند و سوگندنامه را امضا مي‌نمايد»، اما به‌طور مشخص از تعداد اين اعضا براي حضور در اين مراسم، حرفي به ميان نمي‌آورد، تا محور صحبت‌هاي عضو سابق و فعلي شوراي نگهبان شود.
الهام در توضيحاتي كه ديروز آن را در كانال تلگرامي خود منتشر كرد، گفت: «براى اعتبار شكلى اين سوگند دو نكته بايد مراعات شود: يكم؛ رسميت مجلس يعنى حضور دو سوم نمايندگان و دوم؛ حضور رييس قوه قضاييه و اعضاى شوراى نگهبان».
با رسميت يافتن مجلس با حضور دو سوم نمايندگان، تنها عاملي كه سبب شد اين استاد حقوق دانشگاه تهران به ايراد آن بپردازد، تعداد اعضاي حاضر شوراي نگهبان در مجلس بود.
آنگونه كه الهام نقل كرده و به نظر هم مي‌رسد از تصاوير تلويزيوني به تعداد اين اعضا دست يافته است، او تنها يك نفر از اعضاي فقهاي شوراي نگهبان را در اين جلسه حاضر مي‌داند و البته عنوان مي‌كند كه «همه حقوقدانان حضورشان مشاهده شد». با احتساب غلامحسين الهام، تعداد ٧ نفر از اعضاي شوراي نگهبان در اين مراسم حضور داشته‌اند كه البته اين تعداد در گفت‌وگوي دو عضو حقوقدان شوراي نگهبان، ٨ نفر اعلام مي‌شود.
استناد الهام به اتفاقات سال ٨٠
الهام براي ايرادات مطروحه گريزي به اتفاقات سال ٨٠ مي‌زند؛ روزهايي كه به زمان تحليف دومين دوره رياست‌جمهوري سيد محمد خاتمي نزديك مي‌شديم و هنوز دو عضو حقوقدان شوراي نگهبان نتوانسته بودند آراي لازم را براي حضور در جمع اعضاي شوراي نگهبان، كسب كنند و به همين منظور مجمع تشخيص مصلحت وارد موضوع مي‌شود.
او اينگونه از آن دوران ياد مي‌كند: «در سال ١٣٨٠ در آستانه تحليف رييس‌جمهور دوره هشتم، بايد اعضاى جديد حقوقدان به وسيله مجلس ششم انتخاب مى‌شدند، از ميان سه عضو، مجلس فقط به يك نفر از آنان راى داده بود، شوراى نگهبان عقيده داشت كه به دليل نقص اعضا امكان برگزارى تحليف وجود ندارد، لذا ناگزير مجمع تشخيص، به عنوان حل معضل نظام وارد عمل شد تا دو عضو شورا تعيين شوند و مشكلى در روند برگزارى تحليف پيش نيايد.»
الهام با استناد به اين موضوع و تلاشي كه براي تكميل شدن تعداد اعضاي شوراي نگهبان از سوي مجمع تشخيص مصلحت نظام آن هم پس از مشورت با رهبري انقلاب به تاريخ مرداد ماه ١٦ سال پيش رخ مي‌دهد، آن را به اين دوره از مراسم تحليف رياست‌جمهوري متصل كرده و به اعتبار آن اعلام مي‌كند كه «اگر پنج عضو فقيه غايب بوده باشند، اعتبار و رسميت جلسه تحليف على القاعده مخدوش است و با رويه عملى، كه نوع تفسير عينى از قانون اساسى است، مخالف است. مگر آنكه نظر شوراى نگهبان وجود اعضا باشد نه حضورشان در مجلس، كه اين امر نيز با صراحت اصل يكصد و بيست و يكم، مغاير است».
الهام در ادامه پيشنهاد برگزاري مراسم تحليف ديگري را هم مطرح مي‌كند و مي‌گويد: «اگر به قانون اساسى اهميت مى‌دهيم و يك بخش سوگند رييس‌جمهور نيز پاسدارى از قانون اساسى است و نيز اگر سوگند جنبه صورى ندارد و اراده انشايى از آن در جلسه‌اى رسمى معتبر است، اين تحليف در جلسه ديگرى كه رسمى و معتبر باشد اعاده گردد و اگر فقها حضور داشته‌اند تصاوير آنان نمايش داده شود تا شائبه‌اى نماند. توجه داشته باشيم كه قانون اساسى در شكل و محتوا اهميتى يكسان دارد، تشريفات سياسى نبايد موجب شود تشريفات قانونى فدا گردد.»
رعايت قاعده اكثريت از سوي اعضاي شورا
غلامحسين الهام، به موضوع جالبي در يادداشت تگرامي خود اشاره كرد و آن، نمايش تصاوير اعضاي شوراي نگهبان است. موضوعي كه به تشريفات مجلس باز مي‌گردد و اتفاقا نجات‌الله ابراهيميان هم به عنوان حقوقدان فعلي شوراي نگهبان به آن اشاره مي‌كند و مي‌گويد كه اگر جاي خاصي براي اعضاي اين شوراي تعبيه مي‌شد، چنين شايبه‌هايي نيز پديد نمي‌آمد.
ابراهيميان در پاسخ به ابهام غلامحسين الهام، مبني بر مخدوش بودن مراسم تحليف، بر رعايت قاعده اكثريت از سوي اعضاي شوراي نگهبان در مراسم تحليف حسن روحاني اشاره و تاكيد كرد: «از فقهاي شوراي نگهبان علاوه بر آيت‌الله جنتي، آيت‌الله مدرسي هم در مراسم تحليف حضور داشتند و بنابراين از ۱۲ عضو شوراي نگهبان، ۸ عضو آن در اين جلسه حاضر بودند و قاعده اكثريت رعايت شده بود».
به گزارش ايلنا، نجات‌الله ابراهيميان، با اشاره به اظهارات غلامحسين الهام درباره مخدوش بودن جلسه تحليف دوازدهمين دوره رياست‌جمهوري عنوان كرد: من دقيقا از اظهارات آقاي الهام اطلاع ندارم. ايشان استاد حقوق است و ممكن است تصاوير تلويزيوني، ايشان را به اشتباه انداخته باشد. در جلسه تحليف همه ۶ حقوقدان شوراي نگهبان حضور داشتند. از سوي ديگر ۲ نفر از فقها نيز بودند. قانون اعلام كرده كه مراسم تحليف بايد با حضور اعضاي شوراي نگهبان برگزار شود و اشاره نكرده كه حضور همه يا اكثريت الزامي است، ولي به نظر مي‌رسد با حضور اكثريت اعضاي شوراي نگهبان نظر قانون در اين رابطه محقق شده است.
٨ عضو شوراي نگهبان در مراسم تحليف حاضر بودند
سام سوادكوهي يكي ديگر از اعضاي حقوقدان شوراي نگهبان نيز با تاكيد بر اينكه در مراسم تحليف ۸ تن از اعضاي شوراي نگهبان در صحن علني مجلس حاضر بودند، اظهار كرد: «با توجه به اينكه اصل ۱۲۱ قانون اساسي پيرامون ضرورت حضور تمامي اعضاي شوراي نگهبان در جلسه تحليف، الزامي تعيين نكرده است، بنابراين حضور اكثريت اعضاي شوراي نگهبان در مراسم تحليف، به معناي رسميت و اعتبار قانوني اين مراسم بود».
سام سوادكوهي در گفت‌وگو با خبرگزاري ميزان، در واكنش به برخي ادعاها مبني بر مخدوش بودن اعتبار و رسميت مراسم تحليف ديروز به سبب عدم حضور فقهاي شوراي نگهبان، اظهار كرد: «در جلسه تحليف رياست‌جمهوري، دو تن از فقهاي شوراي نگهبان يعني حضرات آيات جنتي و مدرسي يزدي و همچنين تمامي اعضاي حقوقدان شوراي نگهبان نيز حاضر بودند».
وي ادامه داد: «مطابق با اصل ١٢١ قانون اساسي در مراسم تحليف رييس‌جمهور، بايد رييس قوه قضاييه و اعضاي شوراي نگهبان حضور داشته باشند؛ البته در اين اصل قيد نشده است كه حضور تمامي اعضاي شوراي نگهبان براي رسميت مراسم تحليف ضروري است».
سوادكوهي در پايان خاطرنشان كرد: «حتي در مواردي هم كه با قيد فوريت، حضور اعضاي شوراي نگهبان در مجلس ضروري است، رويه به اين ترتيب نيست كه تمامي اعضاي شوراي نگهبان در مجلس حاضر شوند».
