پاسخ به شبهه انفجار پلاسکو

رییس دانشگاه تربیت مدرس و رییس هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو به ابهامات انفجار پلاسکو پاسخ داد.

به گزارش ایسنا، دکتر احمدی امروز چهارشنبه در نشست خبری افزود: هیات بررسی حادثه پلاسکو با تشکیل شش کمیته تخصصی کار خود را از یازدهم بهمن ماه آغاز کرد و امیدواریم به موقع و در همان دو ماه گزارش نهایی را عرضه کنیم.

وی ادامه داد: تا کنون حدود 80 درصد پیشرفت داشتیم و همه کمیته‌های تخصیی اعم از مهندسی سازه، آتش، حقوقی، اجتماعی، مدیریت بحران، بیمه و ... کار خود را با گزارش‌های تخصصی انجام داده‌اند و در حد 95 درصد گزارش‌های تخصصی آماده شده است.

رییس هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو با بیان اینکه در این کمیته‌ها حدود 120 همکار داشتیم، گفت: خیلی از این کارها جنبه علمی و مهندسی داشته و خیلی‌ها جنبه اجتماعی داشته است.

احمدی با بیان اینکه با 27 سازمان و شخصیت حقوقی روبه‌رو بوده و آنها را طرف سوال قرار دادیم، تصریح کرد: با بسیاری از مسئولان ارشد این سازمان‌ها مصاحبه حضوری و مستقیم داشتیم تا نظراتشون رو با واسطه و مستقیم بشنویم.

وی شهرداری تهران، بنیاد مستضعفان، وزارت راه و شهرسازی و ... را جزو این سازمان‌ها اعلام کرد و گفت: وزارت اطلاعات نیز در زمینه مسائل امنیتی و بررسی‌های امنیتی با ما همکاری داشتند و به ما کمک کردند که برخی مسائل و شبهات برایمان شفاف تر شود. با قوه قضاییه و دادستانی تهران هم تعاملاتی داشتیم که ادامه دارد و تصمیم گرفتیم کار تلفیق را انجام دهیم و اگر یافته جدیدی اضافه شد، اعلام خواهیم کرد.

رییس هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو اظهار کرد: گزارشی توسط گروه معماران یازده سپتامبر در شهر بروکلین به زبان انگلیسی وخطاب به ما ارسال شده که در آن یک مقایسه‌ای شده بین حادثه پلاسکو و یازده سپتامبر و ما این گزارش را بررسی کردیم اما با بررسی‌های کاملی که صورت گرفت مشخص شد که گزارش کاملی نیست و تفاوت‌ها در آن زیاد است و به طور قاطع می‌گوییم که این گزارش قابل استناد و مستند نیست.

احمدی درباره علت یابی و نحوه گسترش آتش و ریزش ساختمان نیز گفت: در این زمینه با گروه‌های توانمندی امکان برقرار کرده و با استفاده از تقشه‌های محدودی که قبل از ریزش داشتیم و نقشه‌هایی که به شیوه‌های فنی و ... ایجاد شد، به نقشه‌های قابل اعتمادی رسیدیم که بتوان به صورت مدل سازی ریاضی، شروع آتش، گسترش، دمای بالا و ... را تحلیل کرد. ما به یک اعتماد خوبی رسیدیم که این مدل شبیه همان شرایط حقیقی بود.

تشریح مراحل سه‌گانه ریزش پلاسکو
رییس دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: فروریزش ساختمان در سه مرحله بود، مرحله اول در سقف طبقات دهم و یازدهم به صورت محدود در سمت شمال ساختمان، مرحله دوم حدود یک ساعت بعد، فروریزش نیمه شمالی ساختمان از بالاترین طبقات تا همکف به صورت سریع و نهایتا فروریزش باقی مانده ساختمان حدود بیست دقیقه بعد.

وی گفت: شروع آتش بر اثر یک سهل انگاری در واحد 10-12 و فروشگاهی به نام نسترن آغاز شده و این مساله با تأخیر به آتش‌نشانی اطلاع رسانی شده بود و با توجه به مواد اشتعال زا سریع گسترش یافته بود و این شروع تقریبا قطعی به نظر می‌رسد، اما جزئیاتش که عمدی بوده یا سهوی و ... بماند و ما وارد نمی‌شویم تا قوه قضاییه در تحقیقاتش به آن رسیدگی کند.

پاسخ به شبهه انفجار
وی درباره شبهه انفجار ساختمان نیز گفت: در بعضی از عکس‌ها و فیلم‌ها نیز گفته می‌شود که صداها و حباب‌هایی وجود داشته است. از حدود نیم ساعت قبل از ریزش ساختمان صداهایی شبیه انفجار به صورت یکی پس از دیگری شنیده شده و بسیاری از آتش‌نشانان هم این گمان را داشتند که شاید به خاطر کپسول‌های گاز و ... بود.

احمدی اظهار کرد: بررسی‌های ما نشان می‌دهد که این صداها در فروریزش دوم و سوم که همراه باپرتاب اشیاء بوده به احتمال قریب به یقین به دلیل سقوط ناگهانی سقف‌ها و رها شدن بخش‌هایی از آنها به روی یکدیگر بوده و چون ساختمان از نظر بار قائم در شرایط عادی نبوده و اضافه بار داشته، با وقوع آتش و نرم شدن فولاد و کاهش تحمل اسکلت فولادی این سقف‌ها به صورت قطعات بزرگ سقوط می‌کردند و صدای برخورد شدید و فشار سنگین ناشی از تراکم هوای بین طبقات به صورت موج انفجار قطعات را از پنجره به بیرون پرتاب می‌کرد. این موضوع امر جدیدی نیست و در بسیاری از فروریزش‌ها دیده شده است، حتی حباب آتشی که از پنجره به بیرون آمد هم قابل توجه است. ضمن اینکه آثار انفجاری هم در این ساختمان یافت نشد.

پلاسکو تا سال 90 بطورکامل بیمه بود
رییس هیات ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو با بیان اینکه به ابتکار هیات مدیره پلاسکو این ساختمان تا سال 90 به طور کامل در برابر حریق بیمه بود، گفت: اما از آن سال به بعد شرکت بیمه به دلیل شواهدی که دیده منصرف شده است. مساله دیگر مسئولیت سازمان‌هایی مانند شهرداری تهران،آتش‌نشانی،مدیریت بحران و ... است که در اجرای مسئولیت‌های خود ابهاماتی داشتند و با توجه به آیین نامه‌ها و ... ابهاماتی بود که چقدر می‌توانند در این زمینه موثر باشند و این نظام ناقص مسوولیت پذیری را نشان می‌دهد و اکثر قریب به اتفاق سازمان‌ها احساس دیگری داشتند که سازمان دیگری مسولیت دارد و امیدواریم نظام مسوولیت در آینده شفاف‌تر بیان شود.

وی ابراز امیدواری کرد که در نیمه اول 96 گزارش را تقدیم رییس جمهور کنند تا از سوی رییس جمهور به صورت مفصل مورد استفاده قرار بگیرد.

احمدی در پاسخ به سوالی درباره علت حادثه گفت: در مورد علت و اینکه چه کسی با چه مکانیزمی این حادثه را رقم زد ابزاری نداشتیم جز استفاده از صحبت‌های افرادی که آنجا بودند و اخیرا هم قوه قضاییه با استناد به اقرار دو کارگر آن را اعلام کرد که دو کارگر پس از اتصالی سیم برق غیر مجاز ترسیده بودند و فکر می‌کردند می‌توانند با کمک دیگران آن را اطفاء کنند و به همین دلیل فرصت طلایی را از دست دادند.

رییس هیات ویژه گزارش ملی حادثه پلاسکو در پاسخ به سوال ایسنا درباره نحوه مدیریت بحران پس از حادثه و صدور دستور تخلیه آتش‌نشانان گفت: در حال حاضر خیلی نمی‌خواهیم درباره مدیریت بحران و نحوه مدیریت حادثه وارد شویم، اما در گزارش نهایی تمامی این موارد به صورت دقیق و اینفوگرام اعلام خواهد شد.

آتش‌نشان‌ها کمبودهای پلاسکو را با جان خود جبران کردند
وی ادامه داد: اکثر تلفات جانی این حادثه از میان آتش‌نشانان بود، آتش‌نشانان فداکار ما در شرایطی که پله اضطراری و راه فرار و ... وجود نداشت از جان خود مایه گذاشته و کمبودها را با جان خود جبران کردند. شاید اگر این حادثه در کشوری دیگر رخ داده بود در دقایق پایانی آتش‌نشانان خودشان را نجات می‌دادند اما آتش‌نشانان ما فداکاری کردند.

وی تصریح کرد: اما در مجموع زمان تخلیه و کنترل جمعیت به صورت موفقیت آمیز نتیجه داد.

جزئیات دیدار هیات ویژه پلاسکو با قالیباف
وی در پاسخ به سوال دیگر ایسنا، درباره جزئیات دیدار هیات ویژه با شهردار تهران اظهارکرد:  بخاطر گرفتاری‌هایی که شهردار تهران داشتند، این جلسه با تاخیر برگزار شد اما در فضایی صمیمانه برگزار شده و نزدیک به 3.5 ساعت به طول کشید. شهردار تهران و معاونانشان کمال توجه را به این موضوع داشته و در تعامل با هیات بودند و ما از پاسخ‌هایی که از ایشان دریافت کردیم به نتایج بهتری دست یافتیم که در گزارش نهایی اعلام خواهد شد.

وی در پاسخ به سوالی دیگر درباره اعلام دو کارگر به عنوان مقصر این حادثه گفت: آن دو نفر خطایی را مرتکب شدند و ممکن است افراد دیگری هم این خطا را مرتکب شده بودند در این ساختمان اما حالا اقدام این‌ها باعث این حادثه شد که باید پاسخگوی مسئولیت و خطای خود باشند اما اگر آن سازمان‌ها و نهادهای مسئولی که در این زمینه مسوولیت داشتند، به موقع و به درستی به مسئولیت خود عمل می‌کردند، قطعا یک آتش سوزی محدود می‌توانست کنترل شده و به یک فاجعه تبدیل نشود.

احمدی با اشاره به بررسی که هیات ویژه در مورد فرهنگ ایمنی با همکاری ایسپا، انجام داده است، گفت: از حدود 4600 واحد، سنجشی انجام شد که نشان داد  81 درصد هیچگونه آموزش ایمنی مشخصی در طول عمر خود ندیده‌اند. حدود 74 درصد مردم به یاد ندارند که از رسانه‌ها اعم از صداوسیما و خبرگزاری‌ها و ..‌ برنامه‌های آموزشی دیده باشند. حدود 63 درصد خانه‌ها و واحدهای مسکونی هیچگونه ابزار اطفای حریق را در دسترس ندارند، حدود 7.6 درصد خانه‌ها ابزار اعلام حریق دارند و تنها 29 درصد وحدهای مسکونی ما کپسول آتش‌نشانی داشته و تنها 5.4 درصد واحدهای ما در مجاورت شیلنگ و باکس آتش‌نشانی قرار دارند.

به گفته رییس دانشگاه تربیت مدرس، سازمان‌های مردم نهاد فعال در حوزه ایمنی بسیار کم است و حتی رسانه‌ها و مطبوعات هم صفحه‌ یا بخشی که به صورت حرفه‌ای به ایمنی بپردازد نداریم و ژورنالیسم ایمنی و حوادث در مطبوعات ما غایب است.

وی درباره شرایط ایمنی ساختمان پلاسکو نیز گفت: شرایط پلاسکو با توجه به شرایطی که مهندسان وقت برایش طراحی کرده‌بودند می‌توانست ادامه داشته بتشد اما نباید فعالیت و بار آن تغییر می‌کرد.

ضرورت حضور افسر ایمنی در ساختمان‌هایی مانند پلاسکو
احمدی با تاکید بر اینکه مجموعه‌هایی مانند پلاسکو حداقل یک افسر ایمنی باید داشته باشند، گفت:  این فرد با تیم ایمنی دستورالعمل‌های ایمنی ساختمان را ابلاغ خواهد کرد و در استخدام مدیریت همان مجموعه خواهد بود.

احمدی درباره اعلام تعداد جانباختگان این حادثه نیز گفت: ما چندان وارد این موضوعات نشدیم اما احتمال کمی وجود دارد که یک یا دونفر دیگر  در این حادثه جان باخته باشند که بررسی‌ها از سوی نهادهای مربوطه در حال انجام است.