دست باز معمای شاه برای عبور از خطوط قرمز

«معمای شاه» به‌عنوان پرهزینه‌ترین سریال سال‌های اخیر تلویزیون، این شب‌ها بینندگان سیما را با تصاویر تازه‌ای روبه‌رو کرده است؛ مجموعه‌ای که پنج سال از تدارک ساخت و تصویربرداری آن می‌گذرد و زندگی محمدرضا پهلوی را در سه مرحله روایت ‌می‌کند، اما بیش از آنکه این مجموعه به دلیل تکنیک ساختش مورد توجه قرار گیرد، حواشی دیگری هر چندوقت یک‌بار آن را به تیتر اخبار تبدیل می‌کند، تحریف بخشی از تاریخ معاصر ایران از یک‌سو و نشان‌دادن نه‌چندان هنرمندانه شخصیت‌ها از سوی دیگر، واکنش‌های بسیاری را از سمت مخاطبان و منتقدانش به‌همراه داشته است.

به گزارش شرق، واکنش حجت‌الاسلام شهاب مرادی در یک برنامه زنده تلویزیونی از جمله حواشی این سریال بود؛ زمانی که با انتقاد از «معمای شاه» گفت: «دیالوگ‌های این سریال باورپذیر و برای مخاطب پذیرفتنی نیست، آیا کسی باور می‌کند شاه ضعیف و همجنس‌باز بوده است؟ این پدرسوخته اتفاقا قوی بود و همه دنیا پشت‌سرش بودند و عظمت امام این بود که چنین فردی را شکست داد. کسی با دیدن این سریال درباره بدبودن شاه قانع می‌شود؟ چرا چنین پولی باید صرف چنین سریال بی‌تأثیری شود؟». هما گل‌گلاب، فرزند حسین گل‌گلاب، نیز از دیگر افرادی بود که به نحوه نمایش و روایتی که از پدرش در سریال معمای شاه درباره ساخته‌شدن سرود «ای ایران» ارائه شده، اعتراض کرد.

انتقاد اعظم طالقانی، دختر آیت‌الله طالقانی، نیز از دیگر حواشی این سریال بود. او در گفت‌وگویی در پاسخ به ‌اینکه سریال «معمای شاه» تا چه اندازه توانسته واقعیت شخص آیت‌الله طالقانی را به تصویر بکشد و آنچه به تصویر می‌‌کشد، تا چه حد با واقعیتی که شما از ایشان می‌‌شناسید، مطابقت دارد، گفت: «به‌طورکلی، در این سریال عملکرد، مبارزات و فعالیت‌های آیت‌الله طالقانی بسیار مختصر و خلاصه به تصویر کشیده شده و حتی قسمت‌هایی از این سریال به‌دور از واقعیت است».

اعظم طالقانی ادامه داد: «این اعتراض بر این سریال وارد است که چرا برخی قسمت‌ها بیش از حد طولانی و به‌تفصیل است، اما نهضت آزادی (جبهه ملی اول و جبهه ملی دوم)، این‌قدر کوتاه و تبعیض‌آمیز به تصویر کشیده شده‌اند؛ بنابراین در بهترین حالت می‌توان گفت که این سریال ٦٠ درصد با واقعیت آیت‌الله طالقانی مطابقت دارد».

او تأکید کرد: «برای مثال در این سریال نشان داده می‌شود هنگامی که مأموران به خانه ایشان حمله می‌کنند، ایشان به صورت مأمور سیلی می‌زنند و مأمور در حوض منزل می‌افتد، درحالی‌که این موضوع به‌هیچ‌وجه واقعیت ندارد. من این موضوع را از کسانی که آن هنگام در منزل حضور داشتند، پیگیری کردم و به این نتیجه رسیدم که هرگز چنین اتفاقی نیفتاده و مأموران کاملا مسلح در حیاط و پشت‌بام منزل ایستاده بودند».

اما آنچه بعد از مدت‌ها معمای شاه را در مرکز توجهات قرار داده، خبر حضور چهره‌هایی در این مجموعه است که به‌نوعی از خطوط قرمز تلویزیون محسوب می‌شوند. در قسمتی از این سریال که ۱۸ دی از تلویزیون پخش شد، در یک صحنه محمود قربانی با بازی سپند امیرسلیمانی به‌همراه غلامرضا پهلوی با بازی علی فرجام‌فر به کاباره‌ای می‌روند که ابراهیم حامدی در آنجا مشغول آوازخواندن است.

خبرآنلاین در این زمینه نوشت: پخش این آهنگ برای سریال «معمای شاه» تنها حاشیه نبود. برخی از کاربران فضای مجازی معتقدند که سازندگان سریال در انتخاب آهنگ دقت نکرده‌اند و زمان ساخت این آهنگ با زمان رویدادی که در سریال نشان داده می‌شود، همخوانی ندارد. براساس اطلاعات منتشرشده، آهنگ «خالی» در سال ١٣٥٥ منتشر شده و مقطعی که در قصه «معمای شاه» روایت می‌شود، به سال ١٣٥٠ برمی‌گردد؛ یعنی پنج سال زودتر از آنکه این آهنگ ساخته شود و ورزی آن را در قصه قرار داده است.

نکته دیگر این است که برای نخستین‌بار خوانند‌ه‌های دوران پیش از انقلاب در قالب یکی از شخصیت‌های داستان وارد سریالی می‌شوند که از صداوسیما پخش می‌شود. پیش از این شاید در فیلم‌های سینمایی اشاره‌ای به این خوانند‌ه‌ها و اجراهای آنان صورت گرفته باشد، اما پخش صدا و تصویر بازسازی‌شده خواننده‌های قبل از انقلاب در تلویزیون اقدامی بود که پیش از این سابقه نداشت.

حالا خبرها حکایت از آن دارد که در روزهای آینده، دیگر خواننده‌های قبل از انقلاب نیز به جمع کسانی که تصاویرشان در سریال «معمای شاه» پخش می‌شود، خواهند پیوست. خبرها حاکی از آن است که برخی از خواننده‌های دهه ۵۰ مثل فائقه آتشین و عبدالحسن ستارپور هم در دربار پهلوی نشان داده می‌شوند. از سویی دیگر قرار است داریوش اقبالی هم به‌عنوان خواننده اجتماعی که در آن زمان بین مردم شناخته‌شده بوده، در این سریال حضور داشته باشد.

سریال «معمای شاه» با وجود هزینه بسیاری که صرف ساختش شده، نتوانسته مخاطبانش را با خود همراه کند و به نظر می‌رسد با پرداختن به برخی شخصیت‌هایی که دیدن آنها در رسانه ملی کمی غریب به نظر می‌رسد، می‌تواند کنجکاوی دنبال‌کردن بخشی از این سریال را در مخاطب ایجاد کند، ترفندی که سهل‌ترین امکان جذب مخاطب تلقی می‌شود، شاید به‌نوعی آخرین دستاویز سازندگان این مجموعه برای جذب مخاطب است.