توضیح ابتکار درباره وضعیت آلودگی هوا

معصومه ابتکار در اولین واکنش به آلودگی هوای تهران پس از بازگشت به کشور، گفت: از ابتدای دولت یازدهم با یک برنامه منسجم، کارآمد و مبتنی بر ساز و کار مدیریتی فرابخشی کار درباره آلودگی هوا را آغاز کردیم. دولت دقیقا می‌داند برای آلودگی در کلانشهرها چه کار باید بکند. برنامه بسیار دقیق زمان‌بندی و اجرایی داریم که حدود ۱۶ دستگاه در آن دخیل و سهیم هستند.

ابتکار افزود: دستگاه‌ها به طور منظم جلسه دارند و کارگروه‌های استانی تشکیل شده است. ما از همان ابتدا در سال ۱۳۷۹ هم اعلام کردیم این برنامه کوتاه مدت نیست و ۱۵ سال زمان خواهد برد، مشروط بر آن که تمام برنامه اجرا شود و از جمله خارج کردن پیکان از خط تولید و حذف سرب از بنزین کشور در همین راستا انجام شد اما برنامه به هر دلیل مدتی به طور کامل به وقفه افتاد.

وی ادامه داد: قرار بود سال ۱۳۸۶ سوخت کشور، چه بنزین و چه گازوییل، استاندارد شود. قرار بود خودروهای تولیدی کشور همه یورو ۴ باشد اما این اتفاق تا نیمه دوم سال ۱۳۹۲ رخ نداد و هیچ اتفاق مهمی در زمینه آلودگی نیفتاد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به این که اکنون در چه مرحله‌ای از برنامه هستیم تصریح کرد: در واقع برنامه را از سال ۱۳۹۲ از آغاز شروع کردیم و اکنون سال سوم آن را پشت سر گذاشته‌ایم. البته وضعیت آلودگی هوای کشور در این سه سال بهتر شده و در اکثر کلانشهرهای ما تعداد روزهای سالم و پاک ما افزایش پیدا کرده است.

البته این که بگوییم حتی یک روز آلوده هم نخواهیم داشت منطقی نیست و به هر حال این اتفاق خواهد افتاد و ما هیچگاه چنین ادعایی نداشته‌ایم. ما گفته‌ایم آلودگی کاهش پیدا خواهد کرد که این بر اساس شواهد و آمار و نمودارهایی که بارها ارائه کرده‌ایم مشخص است و روزهای ناسالم در اصفهان، اراک، مشهد، شیراز و بسیاری از شهرهای ما کمتر شده است.

روند بهبود وضعیت هوا در اهواز کندتر بوده است
ابتکار اذعان کرد: البته در برخی شهرهای ما همچون اهواز به دلیل مشکلات مربوط به گرد و غبار یا مسائل نفتی روند کندتر بوده و با تاخیر پیش می‌رود و سرعت کافی ندارد.

وی در تشریح اقدامات دولت برای رفع مشکل آلودگی هوا گفت: گام‌های مهمی در استانداردسازی بنزین و گازوییل و همچنین خودروهای تولیدی کشور برداشته شده است. موتورسیکلت‌ها از آغاز مهرماه انژکتوری شده و موتورهای کاربراتوری تولید نمی‌شود.

ارتقای معاینه فنی خودروها در دستور کار ما بوده و سیستم یکپارچه معاینه فنی به زودی افتتاح می‌شود که این هم کار خیلی بزرگی است. همین الان هم خودروها بر اساس معاینه فنی با دوربین چک می‌شوند و این کار مهمی است که باعث شده مراجعه مردم به معاینه فنی بیشتر شود. طرح LEZ نیز به زودی اجرایی می‌شود که کار مشترک ما با شهرداری و راهور ناجاست.

معاون رئیس جمهور ادامه داد: در بحث نیروگاه‌ها نیز ما سوخت مازوت را تقریبا حذف کرده‌ایم و از ۴۵ درصد سوخت نیروگاه‌های کشور اکنون به حدود ۵ درصد رسیده است. همچنین ۷۰۰ هزار خودروی فرسوده را طی سه سال از رده خارج کردیم و از اسفند سال قبل تا کنون نیز ۳۰ هزار تاکسی فرسوده را از رده خارج کردیم. اقدامات مهمی هم برای از رده خارج کردن مینی‌بوس‌ها و اتوبوس های فرسوده انجام شد.

تعطیلی زمستانه مدارس نیاز به قانون دارد
ابتکار تاکید کرد: دولت روز چهارشنبه نشست ویژه‌ای برای آلودگی هوا داشت که در آن تصمیمات درست و مهمی گرفته شد. بحث مدیریت سفر در هماهنگی با آموزش و پرورش برای کاهش آلودگی هوا و همچنین تعطیلات زمستانه پیشنهاد شده اما نیاز به قانون دارد و روی اصلاح قانون کار می‌شود.

وی ادامه داد: لایحه هوای پاک را به مجلس برده ایم که کلیات آن رأی آورده، اما  برخی دوستان مانع تصویب یک شوری این لایحه شدند و آن را دوشوری خواستند البته این حق مجلس است و ما هم احترام می‌گذاریم، اما تقاضای دولت در روز چهارشنبه این بوده که به این موضوع اولویت بدهند زیرا موضوع مهمی است. تصمیم غلط گذشته برای معاینه فنی ۵ ساله به ما هیچ کمکی نمی کند و من هم نمی توانم خلاف قانون دستور بدهم که آن را دو ساله کنید. اگر می توانستم حتما این کار را می کردم، زیرا حتما به ما ضرر زیادی زده اما ما تابع قانونیم و اکنون لایحه هوا دقیقا وارد سال سوم می شود که در مجلس قبلی کاری پیش نرفت و امیدوارم مجلس کنونی کار را سرعت ببخشد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: در حوزه آلودگی هوا دولت، تمام عیار به میدان آمده است اما این یک برنامه بلندمدت است و به جای اینکه بپرسیم چرا این مشکل حل نشده باید بپرسیم چرا برنامه رفع مشکل آلودگی هوا هشت سال تعطیل شده بود؟ چرا کسانی که الان نگران آلودگی هوا هستند، آن زمان اعتراضی نکردند؟ سال ۸۶ باید سوخت کشور استاندارد و خودروهایمان یورو ۴ می شد. چرا سوخت کشور نه تنها یورو ۴ نشد، که بنزین آلوده پتروشیمی نیز به آلودگی هوای کشور دامن زد.

ابتکار اضافه کرد: ما الان بنزن نداریم که عامل بسیار بسیار خطرناکی است و این را اندازه گیری های شهرداری هم نشان می دهد و این گام بسیار بزرگی است. مطالعه جدید وزارت بهداشت نشان داده تعداد مرگ و میرها از سال ۹۱ تا ۹۴ به طور چشمگیری کاهش یافته و این را مطالعه مستقلی که توسط دانشگاه های علوم پزشکی انجام شده، نشان می دهد.

وی گفت: اتفاقات خوبی افتاده، اما رفع مشکل آلودگی هوا زمان بر خواهد بود. ما نمی توانیم کار ضربتی کنیم و بر اساس برنامه حرکت می کنیم.

دولت هر قدمی لازم باشد برای تضمین سلامت شهروندان بر می‌دارد
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به اینکه موارد دیگری که به برنامه کاهش آلودگی هوا اضافه خواهد شد، کدام است، پاسخ داد: حتما موارد جدیدی اضافه می شود و مثلا خودروهای برقی و هیبریدی در دستور کار وزارت صنایع و همچنین دانشگاه‌های ما است و در بحث آلاینده های خانگی و کاهش میزان آلایندگی سیستم گرمایش و سرمایش خانه ها اقدامات بسیار مهمی در دستور کار است و روی آن کار خواهد شد. همچنین دولت مصوب کرده که همه دستگاه های دولتی طی دو سال آینده ۲۰ درصد از انرژی مورد نیاز خود را از منابع انرژی نو تامین کند.

مشارکت مردم برای رفع مشکل آلودگی هوا بسیار مهم است
وی با بیان اینکه مشارکت مردم برای رفع مشکل آلودگی هوا بسیار مهم است، افزود: نمی شود که حتما همه خودروی شخصی بیرون بیاوریم، برای معاینه فنی خودرویمان وقت نداشته باشیم و الگوی رانندگیمان را اصلاح نکنیم و بدون این همراهی ها و مشارکت مردم به یک نقطه تاثیرگذار برسیم. هر چه نرخ مشارکت مردم بالاتر برود، برنامه با سرعت و نتایج بهتری پیش خواهد رفت.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: شهرداری هم اینجا سهم دارد. هر چه توسعه حمل و نقل عمومی، مترو و اتوبوس را پیش ببرند، سرعت برنامه افزایش خواهد یافت، اما هر چه تراکم بیشتری بفروشند، جمعیت بیشتری وارد کنند و خودروهای بیشتری در شهر تردد کنند، آلودگی ها بیشتر می شود. هم اکنون هم در محدوده برخی شهرها سال ها است که از حد زیستی شهر عبور کرده‌اند و قطعا بارگذاری جدید به ما کمک نمی کند.

ابتکار تاکید کرد: در تهران هزاران واحد صنعتی و معدنی داریم که بسیاری از آنها غیرمجازند یعنی نه از وزارت صنایع و معادن و نه از محیط زیست پروانه فعالیت ندارند. ما حتما با آلاینده ها برخورد قانونی می کنیم، معادن باید ساماندهی و کنترل شوند. نمی شود صدها معدن شن و ماسه را مدیریت نکنیم و انتظار رفع آلودگی هوا که یک مشکل پیچیده چند بعدی است را داشته باشیم.

حضورم در اجلاس مراکش برای منافع ملی بود
وی در پاسخ به اینکه چرا در اوج بحران آلودگی هوای تهران در کشور نبود؟ پاسخ داد: اجلاس سران و وزرای محیط زیست برای کنوانسیون تغییر اقلیم در مراکش برگزار می شد و تمام کشورهای متعاهد که به توافقنامه پاریس پیوستند و خوشبختانه مجلس ما نیز روز یکشنبه این قانون را تصویب کرد، باید در این کنفرانس شرکت می کردند. برخی اظهارنظر کردند که حضور من در این اجلاس تشریفاتی بوده، اما اینها جزو تعهدات و حقوق ملت ها است و اگر شرکت نکنیم و از حقوق خودمان دفاع نکنیم، خطا کرده‌ایم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: باید برویم و از حقوقمان دفاع کنیم. آقای روحانی رئیس جمهور به این برنامه دعوت شده بودند که به دلیل مشغله تصمیم گرفتند من به جای ایشان بروم و من به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران با پیشینه و هیات مذاکراتی بسیار عالی به این اجلاس رفتم که جزو قوی ترین هیات های مذاکراتی در این کنفرانس و همچنین در اجلاس پاریس بود و این موضوع را رئیس جمهور فرانسه هم گفت که ایران کمک کرد. در این دوره هم هیات مذاکراتی ما که از سازمان محیط زیست، وزارت امور خارجه و وزارت نفت و دستگاه‌های مرتبط دیگر تشکیل شده بود، با انسجام کامل در این اجلاس حضور داشتند و از حقوق و منافع کشور دفاع کردند.

ابتکار هشدار داد: عدم حضور ما در این مجامع، به معنای از دست دادن منافع و پشت کردن به منافع ملی کشور است.

وی افزود: ما علاوه بر حضور موفق و تاثیر جدی در این برنامه به نفع کشور خودمان، یک اجلاس ویژه ایران هم برای گرد و غبار تشکیل دادیم و رئیس برنامه عمران ملل متحد و رئیس برنامه محیط زیست ملل متحد یعنی دو معاون دبیرکل در اجلاس ما حضور پیدا کرده و سخنرانی های خوبی هم داشتند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: ما نیز در این اجلاس بحث گرد و غبار را مطرح کردیم و گفتیم باید کمک کنیم کشورها در سطح منطقه ای مشکلاتشان را رفع کنند تا مشکلات همه ما حل شود. توان افزایی و تجربیات فنی و دستاوردهای دیگر باعث شد جلسه ای بسیار عالی داشته باشیم و ما صدای مردم ایران را به گوش جوامع جهانی رساندیم که خیلی مهم بود.

وی تصریح کرد: علاوه بر اینها در نشست های مرتبط با تغییر اقلیم حضور داشتیم و مواضع رسمی جمهوری اسلامی ایران را در سخنرانی خود ارائه کردم و توافق ما و تعهدمان به توافقنامه پاریس را اعلام کردم و انتظاراتمان را هم گفتم که در بخش سازگاری باید به ایران کمک شود به ویژه در سازگاری کشاورزی و مسئله خشکسالی و گفتم که ایران چقدر آسیب دیده و در حوزه تسهیلات جهانی باید به ایران کمک شود. همچنین چندین ملاقات دو جانبه از جمله با رئیس جمهور عراق، وزیر محیط زیست افغانستان، وزیر محیط زیست پاکستان، وزیر محیط زیست کره و چندین ملاقات دیگر هم داشتیم که همه موارد دو جانبه پیگیری شد و در مورد فعالیت های مشترک هم صحبت کردیم.

ابتکار در پایان گفت: مجموعا یک و نیم روز در مراکش بودم ولی تعداد برنامه ها و کارهایی که پیش بردیم، به لطف خدا و با دعای مردم بسیار خوب بود البته هیات ما همچنان حضور دارند تا با حداقل نیروی انسانی و هزینه از تمامی فرصت ها بهره ببریم.