معرفی برترین‌های کشور در حوزه علوم پایه

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) با معرفی 25 دانشگاه و موسسات تحقیقاتی برتر کشور در حوزه علوم پایه گفت: از لحاظ کمیت تولید علم به ترتیب دانشگاه تهران، تربیت مدرس، شریف، شهید بهشتی و امیرکبیر بیشترین کمیت علم در حوزه علوم پایه را تولید کرده‌اند.

به گزارش ایسنا، دکتر محمدجواد دهقانی اظهار کرد: بررسی نمایه‌نامه‌های نشریات در پایگاه‌های ISI و ISC در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ نشان می‌دهد که حدود ۲۴ درصد از تولیدات علمی کشور در حوزه علوم پایه صورت می‌گیرد که شامل 22 هزار و 664 مدرک نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و 113 هزار و 188 مدرک در پایگاه استنادی وب آو ساینس تامسون رویترز (آی.اس.آی) می‌شود. حدود ۱۷ درصد از تولید علم کشور در حوزه علوم پایه در ISC و ۸۳ درصد آن در ISI منتشرمی‌شود.

وی با بیان این که از لحاظ کمیت تولید علم به ترتیب دانشگاه تهران، تربیت مدرس، شریف، شهید بهشتی و امیرکبیر بیشترین کمیت علم در حوزه علوم پایه را تولید کرده‌اند، افزود: این دانشگاه‌ها به ترتیب ‍۱۰۹۹۷۸، ۶۹۹۸، ۵۳۲۵، ۴۸۵۵ و ۴۵۰۶ مدرک در پایگاه‌های استنادی ISC و ISI نمایه کرده‌اند.

وی گفت: از لحاظ کمیت تولید علم دانشگاه‌های شیراز، فردوسی مشهد، صنعتی اصفهان، اصفهان و پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در جایگاه پنجم تا دهم قرار گرفته‌اند. میزان کمیت تولید علم آنها به ترتیب ۴۳۸۲، ۴۲۸۹، ۴۰۶۹، ۳۵۴۵ و ۳۳۵۶ است.

سرپرست ISC افزود: استنادها بیانگر میزان استفاده از علم تولید شده یا بعبارت دیگر میزان اثرگذاری آن‌ها هستند. زمانی که به تعداد کل استنادهای صورت گرفته به مدارک دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی کشور در حوزه علوم پایه می‌نگریم، وضعیت متفاوتی را مشاهده می‌کنیم.

دهقانی تصریح کرد: دانشگاه‌های تهران، شریف، تربیت مدرس، شیراز و صنعتی اصفهان به ترتیب بیشترین میزان استنادها در این حوزه را دریافت کرده‌اند. تولیدات علمی حوزه علوم پایه این دانشگاه‌ها به ترتیب 62261، 51220، 50127، 41208 و 36667 استناد دریافت کرده است. کمیت تولید علم هر چند موجب اثرگذاری در دنیای علم می شود، اما نباید فراموش کرد که بررسی پایگاه ISI در فاصله سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۴ نشان می‌دهد که تنها یک درصد از مدارک منتشر شده نزدیک به ۱۹ درصد از استنادهای دنیا در این دوره زمانی را دریافت کرده‌اند.

وی در ادامه گفت: پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه شهیدبهشتی، دانشگاه تبریز و دانشگاه رازی از لحاظ تعداد استنادهای دریافتی جایگاه‌های ششم تا دهم را به خود اختصاص داده اند. کمیت تولید علم آنها به ترتیب 30400، 29385، 27454، 23863 و 21761 استناد دریافت کرده است. بدین ترتیب، اختلاف بین دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی مشهود است.

دهقانی خاطرنشان کرد: 35 درصد از تولیدات علم دنیا در حوزه علوم پایه صورت می‌گیرد. این حوزه از رشته‌های تحصیلی مختلفی تشکیل شده است و اندازه این رشته‌ها از لحاظ تعداد محققان فعال متفاوت است. این تفاوت باعث می‌شود تا تعداد استنادهای دریافتی از یک رشته به رشته دیگر تفاوت داشته باشد. همچنین رفتار استنادی محققان در رشته‌های مختلف نیز متفاوت است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: سال عامل دیگری است که باعث افزایش تعداد استنادها می‌شود. برای محاسبه میزان اثرگذاری مدارک تولید شده باید استنادها نرمال سازی شوند. در این روش، استنادهای یک مقاله به متوسط تعداد استنادهای دریافت شده در رشته و سال انتشار مقاله تقسیم می‌شود. اگر حاصل آن بیشتر از عدد یک شود، به این معنی است که اثرگذاری مقاله بیش از متوسط رشته در آن سال بوده است و اگر نتیجه کمتر از عدد یک شود، به این معنی است که اثرگذاری مقاله کمتر از متوسط رشته بوده است.

دهقانی تصریح کرد: پژوهش‌های منتشر شده توسط پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در حوزه علوم پایه بیش از متوسط جهانی استناد دریافت کرده‌اند. پژوهش‌های دانشگاه صنعتی شریف و اصفهان در حد متوسط جهانی استناد دریافت کرده‌اند و پژوهش‌های سایر دانشگاه‌ها کمتر از متوسط جهانی استناد دریافت کرده‌اند. در این شاخص، اثر حجم مقالات خنثی می‌شود.

وی افزود: استنادهای نرمال شده امکان مقایسه دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی را فراهم می‌آورد، زیرا تفاوت رشته‌ها و سال‌ها از میان می‌رود. مجموع استنادهای نرمال شده بیانگر میزان اثرگذاری دانشگاه در سطح بین‌المللی است. دانشگاه شریف اثرگذارترین دانشگاه کشور در حوزه علوم پایه در سطح بین‌المللی است. بعد از آن به ترتیب دانشگاه تهران، امیرکبیر، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و دانشگاه صنعتی اصفهان بیشترین اثرگذاری را در سطح بین‌المللی داشته‌اند.