عجیب‌ترین سرخوردگی اجتماعی

یادداشت دریافتی- علیرضا خرم‌روز؛ جوامع بشری در اعصار مختلف همواره از کمبود علم نسبت به شرایط و اوضاع رنج می بردند. این نیاز حیاتی باعث شد تا تمرکز خود را بر رشد علم و توسعه آن قرار دهند. در میان جوامع مختلف (چه مورد پسند ما باشد و چه نباشد!)، جوامع غربی گوی سبقت را ربودند؛ آنها با تمرکز بر رشد سیصد ساله علوم انسانی، ابتدا پایه های فکری و فلسفی خود را محکم ساختند، سپس با شیراز ذهنی قوی به سوی پیشرفت تکنولوژی های فنی و مهندسی و علوم تجربی رفتند. این سیر به عنوان الگویی در تمام دنیا مورد پذیرش واقع شده است و کمتر کشوری است که آن را معکوس تعبیر نماید.

اکنون که به بررسی وضعیت دانشمندان و فارغ التحصیلان در کشورهای مختلف می پردازیم، شاهد آن هستیم که، افراد حقیقتا متخصص در زمینه های مختلف علمی مورد تکریم خاصی هستند و این مسئله به دلیل علم زدگی نیست؛ بلکه کاربرد آنان در ساخت اجتماعی با کیفیت مورد نظر است. این مسئله طبیعی است که تمامی فارغ التحصیلان در یک جایگاه نیستند و هرکدام بنا به تخصص کاربردی خود و عمق علمی مورد احترام قرار می گیرند.

هدف از طرح این مسئله عنوان کردن این اصل بدیهی است که؛ در تمامی جوامع بشری، کسانی که حائز عمق علمی هستند مورد تکریم می باشند و برای ساخت جامعه ای بهتر، بهترین امکانات در اختیار آنان قرار می گیرد. این مسئله از جایی عجیب به نظر می رسد که در جامعه ما نتیجه معکوسی اتفاق می افتد که من نام آنرا ((عجیب ترین سرخوردگی اجتماعی)) می گذارم. شخص بنده به عنوان فارغ التحصیل یک دانشگاه سطح بالای سراسری در تهران و حائز رتبه های مختلف پژوهشی این سرخوردگی را با تمام وجود حس کرده ام.

نکته اینجاست که؛ در جامعه کنونی ما هرچقدر بیشتر در سطح بالای علمی قرار گرفته باشید، بیشتر مورد تمسخر قرار می گیرید و بیش از پیش شما را از امکانات دور می کنند. دلیل این مسئله هر چند طنز آمیز به نظر می رسد، اما بر پایه ای حقیقی استوار است و آن است که علم شما در سطح جامعه با کارایی صفر درصد محاسبه می شود؛ لذا تحصیل در عالی ترین شرایط علمی را کاری عبث می دانند.

به همین منوال با توجه به رشد مدیران کم سواد، حضور شما در عرصه مدیریتی تقریبا به صورت کامل منتفی است، زیرا هرچه بیشتر تحصیل کرده باشید و هرچه بیشتر در دانشگاه های معتبر با پیشینه پژوهشی قوی تری باشید، احتمالا موجبات آزار مدیر خود را فراهم می آورید. لذا سرخوردگی اینجاست که به دلیل تحصیل در بهترین سطح مورد تمسخر جامعه قرار می گیرید و هم چنین به همین دلیل، از بعضی مراتب محروم خواهید شد، که شاید با مدرک دیپلم (یا پایین تر!) می توانید به آن دست پیدا کنید. اینها خیال بافی منفی انگارانه یک تحلیل گر اجتماعی نیست، بلکه تجربه شخصی است که خود و دوستان بنده در آن سهیم بوده اند و به معنای دیگر دردی اجتماعی محسوب می شود.

راه حل این مسئله در ابعاد گوناگون و در همایش های اتلاف وقت کننده، به صورت مفصل بارها و بارها مورد بررسی وتصمیم قرار گرفته اند، اما گوش شنوایی در حل این معضل اجتماعی که باعث افت کیفیت زندگی افراد و به تبع آن جامعه می شود، وجود ندارد.