احتمال افزایش 15 درصدی تاییدصلاحیت‌ها

معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان گفت که هنوز این شورا وارد بررسی صلاحیت‌ داوطلبان کاندیداتوری انتخابات مجلس نشده است.

سیامک ره‌پیک که شامگاه 29 دی در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری حضور یافته بود، در پاسخ به این سوال که «آیا در بررسی صلاحیت‌ها رویکرد بسته‌ای حاکم بوده است؟»، تصریح کرد: احراز صلاحیت‌ها در فرآیند انتخابات در مراحل هیات اجرایی، هیات نظارت استانی و شورای نگهبان اتفاق می‌افتد که در حال حاضر در مرحله بررسی صلاحیت‌ها در هیات‌های نظارت زیر نظر هیات‌های مرکزی هستیم و اگر صحبتی از احراز یا عدم صلاحیت می‌شود، باید گفت که مراحل دیگری نیز در احراز و رد صلاحیت‌ها وجود دارد.

وی ادامه داد: معیار بررسی برای شورای نگهبان، قانون است. این شورا همانند همه ادوار گذشته، مرّ قانون را اجرا می‌کند و نمی‌تواند ماده یا بندی را به قانون اضافه یا از آن کم کند؛ اگرچه تشخیص و وجود شرایط یا موانع، با شورای نگهبان است.

این عضو حقوقدان شورای نگهبان با اعلام نتایج بررسی‌ صلاحیت‌ها در هیات‌های نظارت گفت: تا کنون حدود 40 درصد از داوطلبان کاندیداتوری انتخابات مجلس تایید صلاحیت، حدود 25 درصد رد صلاحیت و حدود 28 درصد نیز صلاحیتشان احراز نشده است. البته در این میان افرادی هم بوده‌اند که انصراف داده‌اند.

ره‌پیک با بیان اینکه برخی عنوان کرده‌اند که به صورت گسترده رد صلاحیت انجام گرفته است، توضیح داد: در دوره گذشته در همین مرحله از بررسی صلاحیت‌ها که همان بررسی در هیات مرکزی نظارت است، میزان داوطلبان تاییدصلاحیت‌شده حدود 46 درصد بوده و در دوره هشتم انتخابات مجلس، این رقم 40 درصد بوده است. بر همین اساس احتمال دارد که در مرحله بعدی که شورای نگهبان بررسی می‌کند، حدود 10 تا 15 درصد به داوطلبان تاییدصلاحیت‌شده اضافه شود که البته این صلاحیت‌ها باید با قانون تطبیق داده شود.

وی افزود: در این دوره از حدود 12 هزار نفری که برای انتخابات شرکت کردند تقریبا 3000 نفر سابقه شرکت در انتخابات مجلس را داشتند و 8700 نفر برای اولین بار بود که در این مسیر قرار می‌گرفتند.

معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان در پاسخ به سوالی درباره توجه به جناح‌های سیاسی در بررسی صلاحیت‌ها تاکید کرد: در قانون، چیزی به عنوان جناح سیاسی مطرح نیست و اساسا معیارهای قانونی ربطی به مباحث سیاسی ندارد. این امر در حوزه وظایف شورای نگهبان هم نیست که بخواهد وارد شود. بیشتر افرادی که در همین مرحله صلاحیتشان احراز نشده، افرادی هستند که برای اولین بار است داوطلب می‌شوند و ممکن است اصلا در جناح‌بندی‌ها حضور نداشته باشند.

ره‌پیک در پاسخ به سوالی درباره خبر تشکیل کارگروهی از سوی رئیس مجلس برای رایزنی با شورای نگهبان پیرامون رد صلاحیت‌ها نیز اظهار کرد: اطلاع ندارم که گروهی به این منظور تشکیل شده است یا خیر اما رایزنی رسمی‌ای با شورا صورت نگرفته است. البته طبیعتا در همه ادوار هم این گونه بوده که افراد بعد از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها تماس‌هایی می‌گیرند و توصیه‌هایی می‌کنند که این روند طبیعی است اما اینکه گروهی تشکیل شده و با شورای نگهبان رایزنی کرده باشد، چنین نیست.

وی درباره رایزنی علی لاریجانی با شورای نگهبان نیز تصریح کرد: هر کسی ممکن است با عضوی از شورای نگهبان صحبت کند اما تا الان کسی با شورای نگهبان به این معنا رایزنی نکرده و جلسه‌ای نداشته‌ایم. ممکن است کسی بگوید کمک می‌کنم و اطلاعاتی می‌دهم تا ماجرا روشن شود و بتوانیم تصمیم بهتری اتخاذ کنیم اما اینکه چانه‌زنی شود، موضوعیت ندارد. ایشان (لاریجانی) یا فرد دیگری ممکن است با شخصی از اعضای شورا صحبت کرده باشند اما در جایگاه شخصیت حقوقی بین دو نهاد جلسه‌ای نداشته ایم.‌

این عضو حقوقدان شورای نگهبان همچنین درباره عدم احراز صلاحیت تعدادی از نمایندگان فعلی مجلس گفت: در بررسی صلاحیت‌ها، فرقی میان نمایندگان مجلس با داوطلبان دیگر نیست. ممکن است نماینده‌ای در گذشته تایید صلاحیت شده باشد اما در طول زمان، اقداماتی کرده که صلاحیتش رد شده است. برای مثال ممکن است در این زمان واجد محکومیت‌های کیفری شده و پس از استعلام از قوه قضائیه، محکومیتش مورد تایید قرار گرفته و به همین دلیل صلاحیتش احراز نشده است. ممکن است این روند بالعکس هم اتفاق بیفتد، یعنی کسی صلاحیتش قبلا تایید نشده اما در حال حاضر احراز شده باشد.

ره‌پیک در پاسخ به سوالی درباره اعلام عدم التزام عملی برخی داوطلبان به ولایت فقیه نیز اظهار کرد: مبنای تشخیص برای تصمیم‌گیری‌ در این زمینه، مستندات پرونده‌ای داوطلبان است. ممکن است دستگاهی گزارش داده باشد که داوطلب بر اساس اظهارات یا گزارش‌هایی، التزام عملی ندارد؛ لذا برای شورا سلایق معیار نیست و براساس قانون عمل می‌کند چرا که طبق قانون به داوطلبان اجازه اعتراض هم داده شده و اگر داوطلبی پس از رد صلاحیت اعتراض کرد باید قضاوت به گونه‌ای قانع‌کننده باشد.

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره بررسی صلاحیت داوطلبان کاندیداتوری انتخابات مجلس خبرگان نیز خاطرنشان کرد: در این دوره یکی از شرایط تشخیص صلاحیت علمی داوطلبان انتخابات خبرگان، آزمون بود که این آزمون برگزار شده و تکلیف بخش عمده‌ای از آن روشن شده است. کسانی که این آزمون را با موفقیت پشت سر گذاشتند، در مرحله آزمون شفاهی هستند که می‌توان گفت این مرحله هم در اواخر کار خود قرار داد و امیدواریم در وقت مقرر کار تمام شود.

ره‌پیک افزود: تشخیص اینکه داوطلبی شرط علمی را برای نامزدی در انتخابات خبرگان دارد یا خیر، بر عهده فقهای شورای نگهبان است. افرادی که باید در این آزمون شرکت می‌کردند، اسامی‌شان منتشر شد و کسانی که تمایل داشتند، شرکت کردند؛ لذا اصل بر آزمون بوده و اگر قرار است خارج از چارچوب آزمون تصمیمی گرفته شود، باید فقهای شورای نگهبان اعلام کنند که تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده و مبنا تا این لحظه حضور در آزمون بوده است.

معاون امور انتخابات شورای نگهبان درباره اظهارات وزیر کشور مبنی بر هماهنگی هیات‌های اجرایی و نظارت نیز گفت: نشست‌هایی برگزار شده اما بخشی از آنها از جمله چگونگی احراز یا عدم احراز صلاحیت‌ها اجرایی نشده است. در هیات‌های اجرایی فقط 800 نفر رد صلاحیت شدند و برای احراز صلاحیت بیشتر داوطلبان تاییدصلاحیت‌شده نیز سابقه‌ای وجود نداشت.

ره‌پیک همچنین در خصوص برگزاری انتخابات به شیوه الکترونیک تصریح کرد: در این زمینه سه اشکال فنی، قانونی و اجرایی مطرح شده و تاکنون تصمیم نهایی در رابطه با برگزاری این نوع انتخابات گرفته نشده است. ان‌شاءالله ظرف چند روز آینده این موضوع مشخص می‌شود اما ممکن است انتخابات الکترونیکی در سطوحی که شرایطش وجود دارد برگزار شود.

وی در بخش پایانی این گفت‌وگو نیز به موضوع نواقص قانون انتخابات پرداخت و گفت: این نواقص به صورت مکرر اعلام شده اما متاسفانه دوستان وقتی نزدیک انتخابات می‌شود یادشان می‌افتد که به اصلاح قانون بپردازند. به عنوان مثال، در حال حاضر 700 نفر از افرادی که رد صلاحیت شده‌اند به دلیل دارا بودن سابقه کیفری بوده است و می‌بینیم که همین تعداد در آمار ردصلاحیت‌ها ذکر می‌شود یا کسانی عضو تشکیلات غیرقانونی هستند و نمی‌توانند شرکت کنند که اینها هم به عنوان ردصلاحیتی‌ها مطرح می‌شوند.