راه حل بحران سوریه از نگاه تهران چیست؟

دعوت از ایران برای شرکت در نشست وین نشان می دهد که مخالفان دولت سوریه به خوبی به نقش سازنده ایران برای حل بحران سوریه پی برده اند. به همین دلیل این نشست، بر خلاف نشست های پیشین، امیدواری بیشتری برای حل بحران سوریه ایجاد کرده است.
 
بحران سوریه وارد فاز تازه یی شده و تلاش های منطقه یی و بین المللی برای پایان دادن به این بحران پیچیده شدت گرفته است. به صورت طبیعی بخشی از این تلاش ها در عرصه ی نبرد زمینی و یارکشی های میدان جنگ برای افزایش وزن سیاسی طرف های درگیر صورت می گیرد؛ اما بخش مهم تر این تلاش ها به رایزنی های منطقه یی و بین المللی برای یافتن راهکاری عملی برای پایان دادن به بحران سوریه باز می گردد.

در ادامه ی چنین رایزنی هایی، روز جمعه (هشتم آبان ماه) و در ادامه ی نشست پیشین وین که یکم آبان ماه با شرکت آمریکا، روسیه، ترکیه و عربستان برگزار شد، نشستی دیگر در وین با شرکت جمهوری اسلامی ایران، روسیه، آمریکا، ترکیه، عربستان، مصر، لبنان، قطر، فرانسه و اتحادیه اروپا برگزار می شود.

یک روز پیش از نشست رسمی، وزیران خارجه آمریکا، روسیه، ترکیه و عربستان با یکدیگر دیدار و گفت و گو می کنند.

نماینده ی ایران در این نشست «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه به همراه معاونانش-«حسین امیرعبداللهیان»، «عباس عراقچی» و «مجید تخت روانچی»- است.

حضور ایران در نشست وین به عنوان نخستین حضور این کشور در یک نشست بین المللی درباره ی بحران سوریه به حساب می آید.

هر چند نشست پیشین وین نیز همانند دیگر نشست هایی که تاکنون درباره ی بحران سوریه برگزار شده است نتایج ملموسی در بر نداشت، اما دعوت از ایران در دومین نشست وین امیدهای تازه یی برای یافتن راهکاری سیاسی برای پایان دادن به بحران سوریه به وجود آورده است.

در نشست های پیشین و به ویژه در نشست های ژنو1 و ژنو2، آمریکا و برخی از هم پیمانان آن از جمله عربستان سعودی با حضور ایران در هر نشستی با موضوع سوریه مخالفت می کردند و همین امر نیز به مانعی اصلی در دستیابی به راهکاری دیپلماتیک برای حل بحران تبدیل شد و به شکست آن نشست ها انجامید.

بر کسی پوشیده نیست که یکی از بازیگران اصلی در بحران سوریه، جمهوری اسلامی ایران است و نادیده گرفتن نقش ایران در هر راهکاری برای حل بحران سوریه تولد نوزادی مرده به حساب می آید.

جمهوری اسلامی ایران از همان آغاز بحران سوریه همواره بر راهکار سیاسی برای حل این بحران تاکید داشته و همواره تلاش کرده است با در پیش گرفتن رویکردی فراگیر و منطقی، همه ی طرف ها را به میز گفت و گو و مصالحه سیاسی دعوت کند.

در این راستا باید گفت، سیاست جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با بحران سوریه بر سه پایه استوار است: احترام به حقوق مشروع ملت سوریه برای تعیین سرنوشت و اصلاح کشور، مخالفت با مداخله خارجی و مخالفت با تروریسم به عنوان روش تحقق اهداف سیاسی.

بر این پایه، ایران همواره خواهان برقراری آتش بس میان طرف های درگیر و اعلام مبارزه یی همه جانبه علیه گروه های تروریستی در سوریه بوده و تلاش کرده است فضای مساعدی برای گفت و گوی همه ی گروه های سوری برای تعیین آینده ی کشورشان فراهم آورد.

آن چه تاکنون مانع پیشبرد این تلاش ها شده، مخالفت برخی کشورها و به ویژه عربستان سعودی با حل سیاسی مساله ی سوریه است؛ چرا که این کشور سیاست منطقه یی خود را بر مبنای پشتیبانی از گروه های تروریستی برای پیشبرد اهداف منطقه یی خود بنا نهاده و با تکیه بر همین گروه ها تلاش دارد رقیبان خود را دچار بی ثباتی کند و به حاشیه براند.

دعوت رسمی از ایران با این اعتراف از سوی مقام های آمریکایی که هر نشستی درباره ی بحران سوریه بدون حضور ایران به شکست می انجامد، نشان می دهد بدون شک در سطح بین المللی این توافق وجود دارد که اولویت نخست در سوریه مبارزه با گروه های تروریستی است و این کار نیز به موفقیت نمی رسد مگر با جلب همکاری کشوری مانند ایران که همیشه در صف مقدم مبارزه با گروه های تروریستی در خاورمیانه بوده است.

در تایید این مطلب باید گفت، «آنتونی بلینکن» معاون وزیر امور خارجه آمریکا درگفت و گو با شبکه ی تلویزیونی «فرانس 24» گفت: از همان ابتدا مشخص بود که ایران باید در بازی سوریه گنجانده و درگفت وگوها شرکت داده شود. به گفته ی وی، تصور یافتن راه حلی برای بحران سوریه بدون حضورایران غیرقابل تصور و ناممکن است.

این موضع گیری نشان می دهد آمریکایی ها از همان آغاز به نقش مثبت ایران و نیاز به این کشور برای حل بحران سوریه آگاهی داشته اند، اما زیر فشار هم پیمانان منطقه یی خود از این امر خودداری کرده اند و به عمد به بحران سوریه دامن زده اند و موجب گسترش بی ثباتی و افزایش فعالیت گروه های تروریستی در این کشور شده اند.

به همین دلیل، اعلام نیاز به ایران و دعوت از این کشور برای شرکت در نشست وین می تواند باب تازه یی در بحران سوریه بگشاید و به عقب راندن دیدگاه های افراطی کشورهایی مانند عربستان منجر شود که با سیاست های افراط گرایانه و بی ثبات ساز خود نه تنها سوریه را به ورطه ی نابودی کشانده اند، بلکه جهان را با تهدید رو به گسترش گروه های تروریستی مواجه کرده اند.

نشست وین می تواند فرصت مناسبی برای شنیدن دیدگاه ها و نقطه نظرات جمهوری اسلامی ایران درباره ی بحران سوریه باشد. آن چه اهمیت دارد این است که بحران سوریه زمانی پایان می یابد که کشورهای درگیر در این بحران با دیدی واقع بینانه و به دور از منفعت طلبی های شخصی به پایان بحران بیندیشند. شرکت ایران در این نشست و تاثیرهای مثبتی که ایران می تواند در حل بحران سوریه داشته باشد امیدها را برای یافتن راهکاری برای حل این بحران افزایش داده است.