دیپلماسی هوشمندانه در خصوص فاجعه منا

فرارو- سید موسی علیزاده طباطبایی*؛ بعضی از منتقدین دولت اعلام داشتند ادامه سفر رئیس جمهور بعد از فاجعه منا اهانت به مردم است حتی مدعی شدند روسای دیگر کشور‌ها در موارد بسیار کمتری از این فاجعه بلافاصله سفر را لغو نموده و به منظور همدردی با مردم به کشور باز می‌گردند.

ایشان ادامه می‌دهند از آن بد‌تر آقای ظریف نیز سفر خود را لغو ننمود و به کشور بازنگشت و در ادامه نمونه‌هایی را ذکر می‌کنند؛ به طور مثال مدیر مسئول یکی از روزنامه‌ها در مصاحبه با یک خبرگزاری می‌گوید اوباما رئیس جمهور آمریکا مرخصی سالانه خود را بعد از شنیدن خبر تیراندازی و کشته شدن چند دانش آموز لغو نمود.

در خصوص این اظهارات ملاحظات ذیل وجود دارد:
- درباره فاجعه منا تحلیل‌ها و سناریوهای مختلفی وجود دارد و یکی از آن‌ها این است که رژیم‌های آل سعود و صهیونیستی که از توافق هسته‌ای ایران و پنج کشور بزرگ جهان عصبانی بودند، در آستانه اولین سفر رئیس جمهور محترم به سازمان ملل که مجمع بزرگ دیپلماتیک رهبران جهان می‌باشد و همه آنان برای ملاقات با رئیس جمهور کشورمان مسابقه گذاشته‌اند، به شدت نگران شده و به دنبال آن بودند که این سفر و موفقیت‌های آن را تحت تاثیر قرار دهند.

هر چند این سناریو قوی نمی‌باشد اما واضح است که لغو این سفر فقط به نفع مخالفان جمهوری اسلامی ایران به خصوص منافقین و صهیونیست‌ها خواهد بود که نمی‌خواهند صدای ملت ایران به گوش جهانیان برسد.

- یکی از منتقدین به لغو مرخصی داخلی اوباما به سبب تیراندازی در یکی از ایالت‌های آمریکا اشاره نموده است که به نظر می‌رسد این مطلب برای انحراف افکار عمومی است.

اولاً تعجب از ایشان است که رئیس جمهور آمریکا را اسوه‌ای برای رئیس جمهور اسلامی ایران بدانند. ثانیاً در نمونه‌هایی که ذکر شده قیاس مع الفارغ است زیرا حادثه‌های مورد اشاره در داخل کشور بوده است و طبیعی است وقتی حادثه‌ای در داخل کشور رخ دهد رئیس جمهور باید برای مدیریت بحران و تنظیم روابط بین وزرات‌خانه‌های مختلف و استان‌ها، سفر و برنامه‌های عادی خود را لغو نماید.

ثالثاً رئیس جمهور آمریکا مرخصی خود (و نه سفر خارجی‌اش) را لغو نمود. رابعاً لغو سفر خارجی در سفرهای دوجانبه امری معمول‌تر است تا سفر به مجامع بین المللی و جندجانبه آنهم سازمان ملل متحد که تنها یک بار در سال برگزار می‌شود.

خامساً چنانجه رئیس جمهور محترم سفر خود را لغو و به کشور باز می‌گشت باز هم منتقدین انتقاد دیگری را در انبان خود داشتند که رئیس جمهور را متهم به عدم استفاده از این مجمع و تریبون بین المللی برای بیان عمق قاجعه منا نمایند.

- تفاوت حادثه تیراندازی در آمریکا با فاجعه منا این است که این فاجعه در خارج از کشور رخ داد و مدیریت آن در داخل کشور متصور نبود.

علیرغم این امر، رئیس جمهور و هیأت دولت و جانشین خود معاون اول رئیس جمهور را موظف به پیگیری جدی نمود و در صورت بازگشت رئیس جمهور اقدامی و کاری بیش از آنچه تاکنون صورت گرفته متصور نبود.

- با توجه به روابط ایران و عربستان و سنگ اندازی‌های عربستان سعودی در اقدامات دیپلماتیک کشورمان برای رسیدگی به آسیب دیدگان حادثه منی حتی اگر رئیس جمهور برنامه‌ای نیز برای سفر به مجمع عمومی نداشت باید از این فرصت استفاده می‌نمود و با سفر به نیویورک فشار دیپلماتیک به عربستان را افزایش می‌دادند اقدامی که صورت گرفت و با مصاحبه‌ها، ملاقات‌ها و سخنرانی‌های خود در مجمع عمومی رئیس جمهور و وزیر محترم امور خارجه توانستند عدم مدیریت صحیح دولت عربستان در اداره حج را به جهانیان تاکید و بی‌کفایتی سعودی‌ها را به جهانیان یادآور نمایند.

به خصوص سخنرانی رئیس جمهور در مجمع عمومی که با انتقاد از عربستان در خصوص فاجعه منا آغاز شد. آیا اگر رئیس جمهور سفر خود را نیمه تمام می‌گذاشت این موفقیت بزرگ بدست می‌آمد.

- رئیس جمهور با یک برنامه ریزی هوشمندانه اولا اجازه نداد دسیسه دشمنان ایران و ایرانی برای عدم سخنرانی در مجمع عمومی موفق گردد، ثانیا با کوتاه کردن سفر خود به نیویورک بلافاصله بعد از سخنرانی به کشور بازگشت تا با حضور در مراسم استقبال از جان باختگان تجلیل و با خانواده آن‌ها همدری نماید.

- این باعث تعجب است که این افراد به جای انتقاد به آل سعود در بی‌کفایتی در مدیریت حج، انتقاد خود را متوجه رئیس جمهور کشورمان کرده و حتی برای حکام سعودی نیز دستاویز فراهم می‌کند.

---

*کار‌شناس ارشد مسائل بین الملل