بحران سلامت مواد خوراکی؛ چه کسی مقصر است؟

فرارو - رئیس سازمان غذا و دارو گفته است برخی از آب‌‌های موجود در بطری آب‌های معدنی بیش از حد مجاز نیترات دارند. این در حالی است که رسول دیناروند یک هفته دیگر باید گزارش بررسی‌ها بر روی آب‌های معدنی را به وزیر بهداشت ارائه دهد. 

به گزارش فرارو، وزیر بهداشت، کمتر از یک‌ماه پیش بر مبنای اخبار و شایعاتی که پیرامون سالم‌نبودن آب‌های معدنی شنیده می‌شد به سازمان غذا و دارو مهلتی یک‌ماهه داد تا این موضوع را بررسی کند. حال این سازمان اعلام کرده نتیجه بررسی وضعیت آب‌های بسته‌بندی هفته آینده اعلام می‌شود.

در همین‌راستا مدیرکل آزمایشگاه‌های مرجع کنترل سازمان غذا و دارو سه‌هفته پیش گفت: آب‌ها از جنبه‌های مختلف در حال بررسی هستند. رستگار در ابتدای بررسی‌ها (18 مرداد) اعلام کرد که تا به امروز در بررسی‌ها هیچ‌گونه مشکلی دیده نشده و مردم نگران نباشند. اما حالا که به آخر این مهلت یک‌ماهه نزدیک می‌شیم رئیس این سازمان از وجود نیترات در برخی آب‌های معدنی خبر داده است. 

سال‌گذشته نیز موضوع سلامت آب‌های معدنی مطرح شده بود که پس از بررسی‌های صورت گرفته، گفته شد 3 درصد آب‌های آشامیدنی بطری و بسته‌بندی غیرقابل تایید هستند؛ یعنی از 300 برند آب، 10 برند دارای مشکل بوده و نیترات و نیتریت آن‌ها از حد مجاز بالاتر بود. 

رسول دیناروند در بررسی‌های امسالِ آب‌های معدنی نیز به نیترات بیش از حد مجاز در برخی آب‌ها اشاره کرد. او همچنین یکی‌دیگر از مشکلات آب‌معدنی‌ها را در این دانسته که بسیاری از آن‌ها در مکان‌هایی تولید می‌شوند که نزدیک به منابع آلوده هستند. در عین حال این مقام مسئول می‌گوید فلزات سنگین و آرسنیک که سرطان‌زا هستند در آب‌های معدنی وجود ندارند و نگرانی ما فقط درباره نیترات است. 

نگرانی دیناروند درباره آب‌های معدنی درحالی به دیگر مسئولان و مردم منتقل می‌شود که برخی کارشناسان آب معدنی ایران را بدون مشکل و سالم دانسته‌اند. پیمان فروهر –دبیر انجمن آب‌های معدنی و آشامیدنی- یکی از آن‌هاست. او می‌گوید استانداردهای بین‌المللی در آب‌های معدنی ایران رعایت می‌شود و مواد نگهدارنده به این آب‌ها افزوده نمی‌شود. 

با این وجود نگرانی‌ها پیرامون آب‌های معدنی همچنان در جریان است. این نگرانی‌ها تا جایی بوده که مدتی قبل شایعاتی مبنی بر برگشت‌خوردن آب‌های صادراتی از ایران به دلیل نداشتن استاندارد در کشورهای مبداء به گوش می‌رسید. سهیل اسکندری –معاون اداره نظارت بر فراورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو- اما دراین‌باره گفت: این شایعات پایه و اساس درستی ندارند. 

هرچند که باید منتظر ماند تا یک هفته دیگر سازمان غذا و دارو نتیجه بررسی‌های خود را منتشر کند، اما ناسالم‌ بودن آب‌معدنی‌ها تنها یکی از نگرانی‌های موجود در حوزه مواد غذایی است. 

پیش از انتشار اخباری مبنی بر سالم‌نبودن آب‌های معدنی، خبرهای دیگری نیز منتشر شد که نشان داد داستان پایین‌بودن کیفیت مواد غذایی تولیدشده در ایران همچنان ادامه دارد.

روزنامه شهروند در گزارشی از سه ماده غذایی آبلیمو، عسل و روغن زیتون نام برد که از سلامت کافی برخوردار نیستند. این روزنامه نوشت برخی تولیدکنندگان برای تهیه آبلیمو از تنها 4لیتر اسید سولفوز و گوگرد استفاده می‌کنند، برخی از آن‌ها از یک کندوی عسل معادل 80 کیلوگرم عسل برداشت می‌کنند که بخش عمده آن شکر است و برخی‌دیگر نیز به‌جای روغن زیتون بسته‌بندی‌هایی شیک حاوی روغن‌های صنعتی و خطرناک که با آن پماد و کرم ساخته می‌شود را به مردم می‌فروشند.
 
تقلب تکاندهنده در بازار مواد غذایی را در اینجا بخوانید

آلودگی سبزیجات مصرفی برخی شهرها از جمله تهران نیز از دیگر مواردی است که نشان از آلودگی برخی مواد غذایی در کشور دارد. با وجود کنترل‌ها در این زمینه در یک سال اخیر، همچنان بخش زیادی از زمین‌های کشاورزی در تهران و برخی شهرها با آب فاضلاب خانه‌ها و پسماندهای بیمارستانی آبیاری می‌شوند.

تولید میوه‌ها و سبزی‌های سرطان‌زا را در اینجا بخوانید

نظارت دقیق بر مواد غذایی مهم‌ترین اقدام در زمینه کنترل سلامت این مواد است. حال سوال اصلی این است که نهادهای نظارتی از جمله استاندارد و وزارت بهداشت در این باره چه نقشی دارند و چرا تاکنون نتوانسته اند به وظایف خود در کنترل مواد خوراکی عمل کنند؟

علی شفیعی –کارشناس حوزه سلامت- می‌گوید شرایط بهتر تغذیه‌ای در کشورهای توسعه‌یافته نتیجه نظارت بر سلامت است. این در حالی است که با وجود اما و اگرها و نگرانی‌ها در باب مواد غذایی کشور همچنان در این زمینه ضعف داریم.

گفته می‌شود براساس قوانین موجود، ناظران آزمایشگاهی کارخانه‌های تولیدی نباید در استخدامِ مالیِ کارفرما باشند، بلکه باید حقوق خود را از نهادهای مستقل دریافت کنند. این در حالی است که این قانون سال‌هاست در ایران رعایت نمی‌شود. درنتیجه کیفیت فدای ارتباط مالی کارفرما و ناظران می‌شود.

با توجه به این‌که علی‌اکبر سیاری –معاون بهداشتی وزیر بهداشت- در نشست خبری هفته سلامت در فروردین‌ماه شعار امسال را "بهداشت با محوریت ایمنی غذا" اعلام کرد، آیا می‌توان انتظار داشت که مردم درباره سلامت مواد خوراکی که به دستشان می‌رسد اطمینان لازم را داشته باشند؟

چراکه از ابتدای امسال همچنان با اخباری مبنی بر عدم کیفیت در مواد غذایی تولیدشده روبرو بوده‌ایم. آیا هنوز هم مشکلات مربوط به حوزه مواد غذایی را که با سلامتی مردم گره خورده، باید به گردن این یا آن دولت و یا این یا آن مسئول بیاندازیم؟