پیام ویژه سفر هاموند به تهران

فرارو- یک کارشناس مسائل بین‌الملل با استقبال از بازگشایی سفارت‌خانه‌های ایران و انگلیس در دو کشور و ازسرگیری روابط دوجانبه با سفر فلیپ هاموند وزیر خارجه انگلیس به تهران، تعلیق روابط با حمله‌ای که کور و تقلید ناشیانه خواند را یک اشتباه دانست که ضررهای زیادی را نصیب کشور کرد و ازاین‌رو تأکید کرد باید از این سفر که حامل پیامی ویژه برای کنگره آمریکا است استقبال کرد.

صادق زیباکلام، استاد دانشگاه، بابیان این مطلب، در گفت‌وگو با فرارو درباره واکنش جریانات تندرو نسبت به سفر فلیپ هاموند وزیر خارجه انگلیس به تهران و بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور با تأکید بر اینکه اساس و بنیان سیاست خارجی در هر کشوری را منافع ملی آن کشور است که تعیین می‌کند، گفت: متأسفانه در ایران سیاست خارجی را نه ملاحظات و دغدغه‌های منافع ملی بلکه جهت‌گیری‌های سیاسی، ایدئولوژیک، رقابت‌های سیاسی و امتیاز گیری از حریف است که تعیین می‌کند.

وی افزود: حدود 4 سال قبل عده‌ای که معلوم نشد کی بودند و به کجا وابسته بودند، تحت عنوان دانشجویان انقلابی یا بسیجی با تقلید ناشیانه از اشغال سفارت آمریکا در 13 آبان ماه سال 1358، به سفارت انگلیس حمله کوری کردند و درست در اوج مذاکرات هسته‌ای با گروه 1+5، در اوج مذاکرات آقای سعید جلیلی باخانم کاترین اشتون، این سفارت در خیابان فردوسی و محل اقامت سفیر در قلهک را به اشغال خود درآوردند.

زیباکلام بابیان اینکه اشغال آن زمان سرآغاز مصیبت‌های تازه برای سیاست خارجی ایران شد گفت: در پی آن حمله کور، به‌شدت به روابط ایران با اتحادیه اروپا ضربه وارد شد و این رابطه را سرد و تیره‌وتار کرد.

این استاد دانشگاه افزود: باعث شد کشورهایی که خیلی با ایران سر ناسازگاری نداشتند ازجمله ایتالیا، آلمان و فرانسه ناسازگاری با ایران را آغاز کنند و آن حمله ‌این کشورها را به دامن آمریکا و انگلیس انداخت.

وی ادامه داد: برای اثبات تأثیر حمله به سفارت انگلیس بر روابط و مناسبات ایران با کشورهای اروپایی فارغ از موضع‌گیری‌های سیاسی این کشورها تنها کافی است به حجم روابط و مناسبات اقتصادی و تجاری ایران با کشورهای آلمان، فرانسه و ایتالیا نگاهی شود. چقدر حجم تجارت با ایران کم شد، چقدر حجم فشارها و تحریم‌ها بر ایران افزایش یافت چقدر موضع‌گیری‌های سیاسی علیه ایران و موضوع هسته‌ای افزایش یافت.

این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: سؤالی که بنده از جریانات تندروی نزدیک به اصولگرایان، آن‌هایی که هم آن زمان از این حمله حمایت کردند و هم در حال حاضر با هرگونه ازسرگیری رابطه ایران و انگلیس مخالفت می‌کنند این است که آن زمان که این حمله انجام گرفت یک‌بار از خودتان این سؤال را پرسیدید که چه سودی عاید منافع ملی ایران در پی این حمله شد.

وی بابیان اینکه تنها سود این حمله عاید کشورهای همسایه ازجمله ترکیه و قطر و امارات شد گفت: از سال 90 تا به امروز که سفارتخانه‌های دو کشور در تهران و لندن بسته شد، بسیاری از ایرانی‌های که به هر دلیلی ناچار به سفر به انگلیس هستند مجبورند با صرف هزینه‌های فراوان راهی کشورهای ترکیه، امارات و یا قطر شوند چند روزی در این کشورها اقامت کنند تا ویزای سفر به انگلیس را با خروج ارز فراوان از کشور دریافت کنند.

وی ادامه داد: منافع ملی امر ذهنی و انتزاعی نیست. منافع ملی دربرگیرنده روابط بهتر با جهان، دربرگیرنده مناسبات سودمند اقتصادی با کشورهای دیگر و بهره‌گیری از رابطه با مثلاً اتحادیه اروپا است. اینکه اتحادیه اروپا، اگر در نظام بین‌الملل همراه ما نیست لااقل مقابلمان هم قرار نگیرد. اگر این روابط و مناسبات برای منافع ملی کشورمان سودمند است پس آنچه با حمله عاید کشورمان شد چیست؟ آیا حامیان و طرفداران آن حمله می‌توانند از تبعات و اتفاقات پس از حمله به سفارت انگلیس هم در راستای منافع ملی دفاع کنند؟

این استاد دانشگاه از سوی دیگر در واکنش به مخالفان فعلی ازسرگیری روابط ایران و انگلیس به استناد مصوبه‌ای که مجلس سال 90 داشت مبنی بر اینکه باید سطح روابط ایران و انگلیس کاهش پیدا کند، گفت: سوالم درباره طرح این ادعا است که آیا آن طرح مجلس اصولگرای هشتم یک طرح پخته و کارشناسی بود.

زیباکلام گفت: همه ما می‌دانیم تصمیم آن روز مجلس یک تصمیم عجولانه، واکنشی، احساسی و غیر کارشناسی بود، آن تصمیم یک تصمیم سنجیده و پخته‌ای نبود. مجلس آن زمان تحت تأثیر تعدادی از اصولگرایان تندرو چنین تصمیمی را گرفت. چرا عده‌ای تلاش دارند آن تصمیم خام و غیر کارشناسی را وزارت خارجه نصب عین خود قرار دهد.

وی افزود: نکته دیگر فرض بگیریم که آن زمان شرایط حاکم بر مناسبات دو کشور ایجاب می‌کرد که روابط ایران و انگلیس در سطح کاردار نه اصلاً دربان جلوی در دو سفارتخانه کاهش پیدا کند اما آیا اکنون هم که توافق تاریخی وین حاصل‌شده است، اساس و نگاه جهان در عرصه بین‌الملل نسبت به ایران در حال تغییر است چه ضرورتی ایجاب می‌کند که رابطه ایران و انگلیس در همان وضعیت گذشته باقی بماند.

این استاد دانشگاه با اشاره به سفر فیلپ هاموند وزیر خارجه انگلیس به تهران به همراه تعدادی از تجار و بازرگانان اقتصادی به ایران گفت: سفر وزیر خارجه انگلیس به تهران در مقطع کنونی یک سفر تاریخی است. علاوه بر آنکه این سفر نخستین سفر وزیر خارجه انگلیس در چارچوب روابط دوجانبه به ایران محسوب می‌شود و قرار است سرآغازی برای ازسرگیری روابط دو کشور باشد، در شرایطی این سفر انجام می‌گیرد که توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 در کنگره آمریکا هنوز به تأیید و تصویب نرسیده است.

وی افزود: این سفر پیامی است به‌ آمریکا و به‌خصوص جمهوری خواهان تندرو دارد که انگلیس و اتحادیه اروپا علاقه‌ای به بازگرداندن زمان به گذشته ندارند. تصمیم آن‌ها در این مقطع کنونی این است که روابط خود با ایران را بر پایه توافق وین و بر اساس شرایط پسا توافق تنظیم کنند.

این استاد دانشگاه در خاتمه گفت: این سفر در شرایطی که هنوز توافق هسته‌ای در کنگره به تصویب نرسیده است این پیام را برای کنگره آمریکا به همراه دارد که در صورت رد توافق روی انگلیس برای فشار به ایران حساب نکنید. اکنون‌که حسن روحانی و محمدجواد ظریف با شاخه زیتون به جهان نگاه می‌کنند از این سیاست متوازن و متعادل ایران استقبال می‌کنیم. بر این اساس ضروری است در داخل ایران ما هم از این سفر استقبال کنیم.