بیداد برداشت غیر مجاز آب

 بحران آب در ایران آنچنان جدی است که دیگر در خیابان‌های شهر هم می‌توانی اثر این بحران را ببینی. بحرانی که باعث بیشتر شدن تبلیغ‌های محیطی برای کنترل مصرف شده است. در اقدام تازه شهرداری و زیر مجموعه‌های وزارت نیرو، تبلیغات کوچکی در شهر تهران انجام می‌شود تا نشان داده شود که باید بحران آب را جدی گرفت.

اما طنز ماجرا آن‌جا عیان می‌شود که بدانیم شهرداری تهران که نشان خود را بر صدر این آگهی‌های خیابانی گذاشته است، خود اسراف‌کننده منابع آبی کشور است. درست در کنار این تبلیغات در میانه روز شاهد این هستیم که چمن‌های خیابان با آب‌های زیرزمینی شهر تهران سیراب می‌شوند و یکی از پر مصرف‌ترین گیاه‌های ممکن(چمن) در هنگامه‌ای که تبخیر آب بالاست (بین ساعت ١١ تا ٤ عصر) آبیاری می‌شوند.

تبلیغات برای کاهش مصرف آب درحالی سطح شهر را پر کرده است که کم‌آبی ریشه در مسائل مدیریتی و زیرساختی دارد و تنها در بخش مصارف خانگی نیست. هرچند این نکته بارها گفته شده که باید بخش کشاورزی و بخش‌هایی چون شهرداری‌ها مدیریت مصرف آب را جدی بگیرند و الگوهای مصرفی‌شان تغییر جدی کند، اما انگار هنوز این بخش‌ها عمق ماجرا را درک نکرده‌اند و به همین شعار دادن‌های زیبا دلخوش مانده‌اند. انگار که هنوز هم توجه لازم را نداریم و برای اقدامی موثر آماده نیستیم. چراکه مدیریت آب، در بدنه دولت هم نگاهی جدی می‌خواهد.

در این حوزه آن‌گونه که برخی مسئولان رده بالا حساسیت نشان می‌دهند در بدنه دولت آن‌طور که باید چنین حساسیت‌هایی دیده نمی‌شود. معاون اول رئیس‌جمهوری یکی از مسئولان فعال در حوزه هشدار‌های کم‌آبی است، بارها گزارش‌های تکان‌دهنده‌ای را مخابره کرده و حتی در بازدیدهایش به آنها اشاره داشته، اما در عمل مدیران اجرایی برای آن گزارش کار محکمی به رسانه‌ها مخابره نکرده‌اند. او کمبود بودجه و محدودیت منابع مالی را یک واقعیت تلخ می‌داند که مانع برخی فعالیت‌ها شده است، اما آیا این تمام ماجراست؟

به هر سو، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری در ادامه این روند هشدار دادن‌ها، به شورایعالی ستاد مدیریت بحران رفته و در این خصوص اعلام کرده است که در برخی از شهرهای کشور با مشکل جدی تأمین آب روبه‌رو هستیم و حالا یکی از مسائل جدی کشور، مسأله آب و خشکسالی است.

او در این حوزه ادامه داد: درحال حاضر برخی از شهرهای کشور با مشکل جدی تأمین آب روبه‌رو هستند و علاوه بر آن، کیفیت آب نیز از مشکلاتی است که به نگرانی‌ها در این زمینه افزوده است.
وی با اشاره به برخی حوادث و بلایای طبیعی که به دغدغه‌ای برای کشور تبدیل شده، گفت: این حوادث نظیر زلزله، سیل و آتش‌سوزی جنگل‌ها موجب خسارت‌ به سرمایه‌های ملی می‌شود که باید با اتخاذ تدابیر لازم از این سرمایه‌ها و منابع ملی حفاظت کنیم.

وی، ستاد مدیریت بحران کشور را مسئول اصلی رسیدگی به حوادث و بحران‌های کشور دانست و گفت: معمولا وقتی بحران و اتفاقی در کشور رخ می‌دهد، چشم مسئولان کشور به تدابیر و اقدامات این ستاد دوخته شده است.

معاون اول رئیس‌جمهوری با قدردانی از اقدامات ستاد مدیریت بحران در سال‌های اخیر، تصریح کرد: کشور ما با حجم زیادی از حوادث و بلایای طبیعی مواجه است و این ستاد در سال‌های اخیر ‌به‌رغم کمبود منابع و امکانات، عملکرد خوبی را از خود نشان داده است.

وی همچنین با اشاره به مسائلی مانند خشکسالی، مشکل ریزگردها و مسائل کلانشهر تهران، از ستاد مدیریت بحران خواست تمرکز بیشتری را بر این مسائل که امروز گریبانگیر کشور است، داشته باشد. معاون اول رئیس‌جمهوری گفت: کمبود بودجه و محدودیت در منابع مالی یک واقعیت تلخ است که در‌ سال‌جاری با آن روبه‌رو هستیم و درآمدهای نفتی دولت نیز کاهش چشمگیری نسبت به سال‌های گذشته داشته است، بنابراین باید با اولویت‌بندی، ‌منابع موجود را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنیم.

آبخیزداری جدی گرفته شود
جهانگیری با اشاره به مسأله سیل و خساراتی که اخیراً در کشور برجای گذاشت، آبخیزداری را یکی از مهم‌ترین اقدامات برای پیشگیری از سیل دانست و گفت: ستاد مدیریت بحران باید حوادث و بلایای طبیعی را اولویت‌بندی کرده و اقدامات لازم را برای پیشگیری از این حوادث انجام دهد.
وی درخصوص خشکسالی و آسیب به محصولات کشاورزی نیز گفت: بیمه محصولات کشاورزی می‌تواند راهکاری برای جبران خسارت کشاورزان محسوب شود و لازم است در برنامه ششم توسعه به این موضوع پرداخته شود.

معاون اول رئیس‌جمهوری مشکلات و مسائل استان تهران را نیز مورد اشاره قرار داد و افزود: تهران به دلیل جمعیت و شرایط خاصی که دارد، باید به شکل ویژه مورد توجه باشد تا از آسیب‌ها و حوادث احتمالی در این کلانشهر کاسته شود.

مشاور معاون اول رئیس جمهوری: در دولت گذشته بیش از ٢٤ سال ابتدای انقلاب آب غیر مجاز برداشت شد
عیسی کلانتری، مشاور معاون اول درباره تأثیر توافق هسته‌ای و لغو احتمالی تحریم‌ها بر بخش کشاورزی گفت: در صورت تحقق این امر تهیه تدارکات و ورود تکنولوژی کمی آسان‌تر خواهد شد اما دو مشکل اصلی بخش کشاورزی کمبود آب و سرمایه است. او ادامه داد: ساختار بخش کشاورزی به‌گونه‌ای است که سرمایه‌گذار خارجی نمی‌تواند در این بخش مانند صنعت نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع و ساخت زیربناها سرمایه‌گذاری کند. بخش کشاورزی خرده مالکی است و توان استفاده از سرمایه خارجی را ندارد، مگر این‌که دولت خود سرمایه خارجی جذب کند و آن را با توجه به سیاست‌های حمایت از بخش کشاورزی و افزایش تولید هزینه کند. در غیر اینصورت، خود کشاورزان نمی‌توانند از منابع خارجی سرمایه جذب کنند. بنابراین اثر توافق بر بخش کشاورزی چندان زیاد نخواهد بود. دبیرکل خانه کشاورز با تأکید بر این‌که باید اقتصاد آب وارد زندگی ایرانی‌ها شود اعلام کرد: بر اثر سیاست‌های نادرست گذشته و نبود نگاه بلندمدت به زیرساخت‌ها، کشور وارد چالش خشکسالی شده است و با ادامه این روند ایران به‌زودی تبدیل به کویر می‌شود و ما در نقاطی غیر از شمال کشور و غرب زاگرس، تقریبا آبی برای کشاورزی نخواهیم داشت.

کلانتری همچنین تأکید کرد: در دولت‌های نهم و دهم ۷۵‌میلیارد مترمکعب از آب‌های زیرزمینی بیش از حد مجاز برداشت شد درحالی‌که در ۲۴‌سال قبل از آن (از اول انقلاب تا ۸۴) فقط ۴۵‌میلیارد مترمکعب به صورت غیرمجاز از این آب‌ها برداشت شده بود. او ادامه داد: البته چالش خشکسالی به معنی تعطیلی کشاورزی نیست بلکه باید راندمان‌ها در این بخش بهبود پیدا کند به‌عنوان مثال با ٥٠ مترمکعب آب هم می‌توان یک تن هندوانه تولید کرد اما ما داریم با ٥٠٠ مترمکعب آب یک تن هندوانه تولید می‌کنیم یا در این وضع صادرات محصولات ارزان قیمت و آب بری مانند سیب‌زمینی و پیاز توجیه اقتصادی ندارد.