فرارو- شصت و هشتمین دوره از جشنواره فیلم کن هم به کار خود پایان داد. به زودی اسامی برندگان این جشنواره در شاخه‌های مختلف هم اعلام می‌شوند و پرونده این دوره گردهمایی هنرمندان بسته می‌شود. این دوره جشنواره فیلم کن هم چون گذشته به دور از حاشیه نبود. از تشویق دو دقیقه‌ای فیلم وودی آلن گرفته تا هو کردن آخرین ساخته گاس ون ست. در این میان نباید از دردسرهای زیر پا گذاشتن قانون سلفی و پوشیدن کفش پاشنه بلند هم گذشت. آنچه در زیر می‌خوانید گزارش مهم‌ترین رویداد‌ها و نگاه منتقدین به فیلم‌های نمایش در آمده در ده روز جشنواره فیلم کن است.
به گزارش فرارو، در این میان «ناهید» که تنها نماینده ایران در این دوره جشنواره بود هم دست خالی نماند و جایزه «آینده روشن» در بخش نگاه نو به آن رسید.
این دوره از جشنواره فیلم کن در حالی آغاز شد که تیری فرومو، مدیر جشنواره اعلام کرد که «کن، جایی است که در آن بحث‌های سیاسی درباره سینما را تشویق می‌کنیم.» با داشتن نشان‌هایی رنگی که بیان کننده جایگاه مهمانان و شرکت کنندگان در جشنواره بود و شایعه قانون لزوم پوشیدن لباس‌های آراسته و کفش‌هایی زیبا بر روی فرش قرمز هم این موضوع را بیش از گذشته داغ کرد.
جشنواره کن با نمایش فیلمی فرانسوی آن هم ساخته یک کارگردان زن کار خود را آغاز کرد. فیلم «سرت را بالا نگه‌دار» ساختهٔ «امانوئل برکوت» نمایش داده شد و مورد توجه منتقدان هم قرار گرفت. هرچند که این فیلم در بخش رقابتی جشنواره جا داده نشده بود.
نمایش فیلم‌های راه یافته به جشنواره آغاز شد. «خواهر کوچک ما» اولین فیلمی بود که در روز اول به نمایش درآمد. ساخته هیروکازو کوره‌ادا که به لحاظ فرم به فیلم قبلی او می‌مانست با نام «مانند پدر، مانند پسر» که برنده جایزه هیات داوران کن در سال ۲۰۱۳ شده بود. این فیلم داستان زندگی سه خواهر جوان را به تصویر می‌کشد که پس از مرگ پدرشان مجبور می‌شوند مسئولیت نگهداری از خواهر ناتنی نوجوانشان را به عهده بگیرند.
منتقدان نظرات مثبتی به این فیلم داشتند و آن را آرام و لطیف نامیدند. پیتر بردشاو منتقد گاردین گفت: «خواهر کوچک ما، آرام، لطیف، ملایم است و اجازه می‌دهد تماشاگر از باز کردن گره‌های ظریف راویی لذت ببرد و آن را با تازگی شگفت انگیز و روشنی ارایه می‌کند. ممکن است تحت تاثیر قرار گرفته و فریفته‌اش شوید.» تیم رابی منتقد تلگراف هم آن را آکنده از لذت و خوشی‌های ساده نامید.
در ادامه همان طور که پیش بینی می‌شد از «مکس دیوانه» هم استقبال نسبتا خوبی به عمل آمد. فیلمی که البته خارج از بخش مسابقه بود. منتقد سایت راجر ایبرت، برایان تالریکو نوشت: «مد مکس از نخستین نما با انرژی فیلمساز کهنه کاری پیش می‌رود که بهترین کارش را ارایه می‌کند، و ما را بدون جلوه‌های ویژه سخیف و شخصیت‌های پرداخت نشده با داستان به پیش می‌راند.»
کنت توران از لس انجلس تایمز نوشت که: «مد مکس زبان شما را بند خواهد آورد. چراکه نمی‌توانست مناسب‌تر از این باشد. کلمات نمی‌تواند حق مطلب را ادا کنند زمانی که قرار است به این دنیای پسا آخر الزمانی بپردازیم.» در سایت متاکریتیک امتیازی که به فیلم داده شده ۹۱ است. اما در مقابل این فیلم مورد توجه همه هم قرار نگرفت. منتقد اسکرین دیلی تیم گریرسان فیلم را چندان نپسندید و از ۱۰۰ به فیلم نمره ۷۰ را داد. اما همزمان با نمایش فیلم در جشنواره مدمکس به سینماهای آمریکا هم راه یافت و توانست در این مدت فروش خوبی داشته باشد.
در ادامه جشنواره «قصه قصه‌ها» متئو گارونه از دید برخی منتقدین به عنوان فیلمی عجیب و غریب معرفی شد. هرچند منتقدینی چون پیتربردشاو (گاردین) و رابین کالین (تلگراف) عنوان کردند که فیلم را دوست داشته‌اند. حتی بردشاو به فیلم پنج ستاره داد.
اما اولین فیلمی که توانست به طور کامل توجه منتقدان را به خود جلب کند فیلم «پسر سائول» بود که تا آخرین روز‌ها هم عنوان بهترین فیلم جشنواره را با خود به یدک کشید. منتقد فرانسوی اکسپرس این فیلم را شوک کننده نامید. اولین فیلم بلند لاسلو نمش که ۵ سال تمام روی آن کار شده بود. فیلم در عین واقعی‌بودن تخیلی هم هست و از نظر منتقدین از دیدگاه منحصربه‌فرد یک مجاز شکل گرفته است.
پس از آن هم جدید‌ترین فیلم وودی آل بر روی پرده رفت تا روز خوبی را برای منتقدان رقم بزند. زمانی که فیلم «مرد غیر منطقی» نمایش داده شد، تماشاگران دو دقیقه ایستادند و وودی آلن را تشویق کردند. اما با این حال هم بودند منتقدانی که ایراداتی به ساخته وودی آلن وارد کردند. پیتر بردشاو از گاردین با آنکه پذیرفت با یکی دیگر از فیلم‌های خوش مشرب وودی آلن طرف است اما آن را قابل فراموش شدن و همچنین با شوخی‌های بی‌رمقی دانست که با پیگیری و سماجت یک خوابگرد تولید شده است.
باربارا شریر هم از سایت راجر ایبرت فقید نوشت: «در مجموع با توجه به آمار (فیلم‌های وودی آلن)، این یک کار کوچک قابل فراموش شدن است.»
اما انتقاد منتقدان زمانی به اوج خودش رسید که آخرین فیلم گاس ون سنت نمایش داده شد. «دریایی از درختان» با بازی ماتیو مک‌کاناهی در جشنواره کن به نمایش درآمد و تماشاچیان به جای تشویق آن را هو کردند. این نخستین فیلمی بود که در جشنواره با اینچنین واکنشی روبرو می‌شد. ون‌سنت پیش از این در سال ۲۰۰۳ برای فیلم «فیل» جایزه نخل طلای جشنواره کن را برده بود.
«دریایی از درختان» که به مشکلات روحی یک استاد دانشگاه پس از مرگ هسرش می‌پردازد پس از جنجال هو شدن توسط تماشاچیان، با کسب میانگین امتیازات ۰. ۶ از منتقدان به پایین‌ترین میانگین امتیازات منتقدان در بیش از یک دهه قبل دست یافت. منتقدان ابدا فیلم را نپسندیدند. خود گاس ون سانت اعتقاد دارد که دریای درختان برای مخاطب شرقی جذاب‌تر است. اما مک کاناهی اعلام کرد که همانقدر که هرکسی تشویق می‌کند حق هو کردن دارد.
پس از این اتفاق اما نمایش فیلم «کارول» ساخته تاد هینس توانست کام منتقدان را شیرین کند. این فیلم آنچنان با تحسین منتقدان رو به رو شد که در همان ساعات به یکی از گزینه‌های اصلی بهترین فیلم و بهترین نقش آفرینی زن در این جشنواره و همچنین اسکار ۲۰۱۶ تبدیل شد.
«کارول» که برگرفته از کتاب ارزش نمک به فیلم پاتریشیا‌های اسمیت و با نقش آفرینی کیت بلانشت و رونی مارا است، داستانش در سال‌های ۱۹۵۰ شهر نیویورک می‌گذرد. بسیاری از کار‌شناسان عقیده دارند فیلم نه تنها یکی از رقبای جدی نخل طلای امسال است بلکه احتمال می‌دهند کیت بلانشت همراه رونی مارا برنده جایزه بهترین بازیگرن زن جشنواره شوند.
روز جمعه گذشته هم فیلم «ناهید» در جشنواره نمایش داده شد. تنها نماینده ایران در این دوره جشنواره که می‌توان گفت استقبال خوبی هم به همراه داشت. به عنوان مثال منتقدان مجلات اسکرین دیلی، هالیوود ریپر‌تر و ورایتی نقد مثبتی به آن داشتند. در این میان تنها نقد منفی را منتقد سایت راجر ایبرت باربارا شریرز بر فیلم نوشت.
اسکات فونداس منتقد ورایتی آن را دنباله جدایی نادر از سیمین نامید و گفت: «ملودرامی نسبتا جذاب با نقش آفرینی خوب اما فاقد ساختار دراماتیکی برآشفته و جهان حاکم بر فیلم برنده اسکار اصغر فرهادی است ولی نگاه ارزشمندی را به راویان سینمایی اضافه می‌کند که به طور کلی دغدغه‌شان موقعیت زن در جامعه اسلامی است.»
جوردن می‌نتزر، نویسنده هالیوود ریپور‌تر هم نوشت: «با آنکه زمان می‌برد تا فیلم داستان خود را بگوید، کارگردان موفق شده بعضی از جنبه‌های زندگی در ایران را درفیلم خود به تصویر بکشد که تاکنون کمتر دیده شده است.»
اما باربارا شریرز هم اینچنین از فیلم انتقاد کرد: «پیرنگ داستان با لایه‌های متعددی از نیرنگ‌های ناهید پیچیده می‌شود. در نتیجه او کاملا شخصیت همدلی برانگیزی نیست. کارگردان با چیدن سکانس‌های فراوانی در راهرو‌ها یا درهای نیمه باز بر نامشخص بودن زندگی ناهید تاکید می‌کند. وضعیت فعلی او محدودیت است و آینده وسوسه برانگیر می‌نماید اما ظاهرا در کاملا باز نیست.»
در این میان انیمیشن Inside Out یکی دیگر از فیلم‌هایی بود که در بخش خارج از مسابقه قرار داشت اما توجه منتقدان را به خود جلب کرد. حتی منتقد روزنامه گاردین به این انیمیشن ۴ ستاره از ۵ ستاره را داد و آن را «خوش ظاهر، تیزهوشانه و بانمک» خواند. داستان این انیمیشن درون فکر دخترکی می‌گذرد که هر کدام از احساسات متضاد او با یک شخصیت نمایش داده شده‌اند.
اما در بخش مسابقه فیلم «آدم کش حرفه‌ای» بود که توانست از نظر بازیگری واکنش مثبت منتقدان را به خود جلب کند.. نقش‌آفرینی‌های فیلم از ویژگی‌های «آدمکش» بود که تقریبا تحسین همه را در پی داشت. به خصوص نقش‌آفرینی بنیسیو دل‌تورو در قالب مامور اف. بی. آی و و امیلی بلانت همکار او. زمانی که نام بنیسیو دل‌تورو در تیتراژ پایانی نمایان شد به شدت مورد تشویق قرار گرفت.
منتقد گاردین پیتر بردشاو به فیلم چهار ستاره داد و «آدمکش» را با سکوت بره‌ها مقایسه کرد و در جایی از نقدش نوشت که آیا دنی ویلنوو تاج مایکلمان را بر سرش گذاشته است؟
تاد مکارتی در هالیوود ریپر‌تر نوشت: «خشونت تجارت مواد مخدر در داخل آمریکا پس‌زمینه فیلم‌های بسیاری در سی سال اخیر بوده اما معدود فیلم‌هایی توانستند این را قدرتمند و فوق‌العاده مانند «آدمکش حرفه‌ای» به تصویر درآورند.»
اما فیلم «پر سر و صدا‌تر از بمب» ساخته یواخیم تریر با آنکه بازیگران مشهوری را هم در متن خود داشت نتوانست در نگاه متتقدین موفق باشد و دو گروه مخالف و موافق را رو به روی هم قرار داد.
این نخسیتین فیلم انگلیسی زیان یواخیم تریر، فیلمساز نروژی است درباره مردی که همسرش به تازگی درگذشته و همراه با دو پسرش با خاطرات عزیز از دست‌رفته‌شان دست‌وپنجه نرم می‌کنند. یازیگران مشهوری مانند: جسی آیزنبرگ، گابریل برن، ایزابل اوپر در آن نقش آفرینی کرده‌اند.
منتقدان موافق «پرسروصدا‌تر از بمب» را به خاطر تفاوت ظریف روان‌شناسانه ستایش کردند و مخالفان فیلم را احمقانه، بی‌هدف و فاقد کارگردانی دانستند.
پیتر بردشاو در گاردین فیلم را نپسندیده بود و نوشت: «فیلمی احمقانه بی‌هدف و فاقد کارگردانی که نه تنها تقلیدی از زیبایی آمریکایی است بلکه از روی دست آتوم آگویان و دنی ویلنوو ساخته شده است. یک پودینگ خسته کننده آمریکایی اروپایی.»
«جوانی» پائولو سورنتینو اما از نگاه منتقدان اینچنین نبود. فیلم تازه فیلمساز ایتالیایی برندۀ اسکار و گلدن‌گلوب ۲۰۱۴، چهارشنبه گذشته در جشنواره کن به نمایش درآمد و با تشویق شدید تماشاگران روبرو شد. سورنتینو که در «زیبایی بزرگ» فضای باشکوه و خیال‌انگیز فیلم‌های فدریکو فلینی را زنده کرده بود، فیلم جدید خود را به فرانچسکو رزی کارگردان جریان‌ساز ایتالیایی تقدیم کرد.
در «جوانی» بازیگران مطرحی مانند مایکل کین، جین فاندا، هاروی کایتل نقش آفرینی می‌کنند. مایکل کین ۸۲ ساله که یکی از مدعیان کسب نخل طلا است، نقش رهبر ارکستری بازنشسته را دارد که همراه با دخترش و دوست او در هتلی در کوه‌های آلپ در تعطیلات به سر می‌برد. در جلسه پرسش و پاسخ پس از نمایش فیلم مایکل کین اعتراف کرد که پس از پنجاه سال به کن برگشته است. جوانی با واکنش مثبت منتقدان روبه رو شد اما بودند منتقدانی که فیلم را نپسندیدند. یکی از آن‌ها پیتر بردشاو از گاردین است که فیلم را اثری کوچک نامید.
روزی که قرار بود فیلم ژاک اودیار به نمایش درآید. شور و هیجانی همچون گذشته در جشنواره ایجاد شده بود. او فیلم‌های مانند یک پیام آور، زنگار و استخوان، را در کارنامه دارد و به گفته منتقدان نام او مترادف است با کیفیت سینمایی و ضرب آهنگ با طمانینه. به همین دلیل وقتی زمان پخش فیلم جدید او به نام «دیپان» رسید، همه با توقع زیادی به تماشای فیلم نشستند. این فیلم درباره زن، مرد و کودکی است که برای فرار از سری لانکا و زندگی در فرانسه وانمود می‌کنند که یک خانواده‌اند. واکنش‌ها به فیلم مثبت بود و برخی هم واکنش متوسطی به فیلم داشتند که دلیلش به گفته آنان پایان بندی نامناسب آن بود.
مثلا جوردن هافمن نوشت که «من یک ساعت و نوزده دقیقه فیلم را دوست داشتم و از ده دقیقه انتهای فیلم متنفر شدم.»
.
فیلم‌های «آدم کش» و «مکبث» جزو آخرین آثاری بودند که در جشنواره نمایش داده شدند و هر دو هم تحسین منتقدان را به همراه داشتند.
«آدمکش» به یکی از شانس‌های دریافت نخل طلا تبدیل شد و «مکبت» هم احتمال قوی دو جایزه بهترین نقش اول مرد و زن را برای بازیگرانش به همراه آورد.
هو شیائو-شین ۷ سال بر روی فیلم «آدمکش» وقت گذاشته و نتیجه‌اش تبدیل به فیلمی شکوه‌مند و جاه‌طلبانه شده که طراحی میزانسن‌هایش چشم‌ها را خیره می‌کند. داستان این فیلم در جریان حکومت سلسلۀ تانگ در قرن نهم میلادی رخ می‌دهد و روایت‌گر داستان زندگی یک زن آدمکش است که وفاداری‌اش به خاندان سلطنتی زیر سؤال می‌رود.
جاستین چانگ در ورایتی نوشته: «آدمکش فیلم رزمی هیپنوتیزم‌کننده‌ای است و سکانس به سکانس فیلم نفس‌گیر است و احتمالا زیبا‌ترین و باشکوه‌ترین فیلمی‌ست که هو شیائو-شین تا به امروز ساخته است.»
«مکبث» هم آخرین فیلم بخش مسابقۀ کن ۲۰۱۵ بود؛ درامی روان‌شناسانه که بر اساس تراژدی مشهور شکسپیر ساخته شده و منتقدان به ویژه بازی مایکل فاسبندر و ماریون کوتیار در نقش‌های مکبث و لیدی مکبث را ستودهند.در این شرایط چندان بعید نیست که جایزۀ بهترین بازیگر کن نصیب یکی از این دو بازیگر شود.
اولین برندگان جشنواره کن
با نزدیک شدن به آخرین روز جشنواره داوران نیز به مرور برگزیدگان این دوره را معرفی می‌کنند نام اولین این برگزیدگان نیز اعلام شده است.
«آغوش مار» به کارگردانی «کایرو گوئرا» از کشور کلمبیا، موفق به کسب جایزه هنر سینما از چهل و هفتمین دوره بخش دو هفته کارگردانان جشنواره فیلم کن شد.
فیلم «روزهای طلایی من» ساخته «آرناد دسپلچین» از فرانسه نیز جایزه «SACD» بخش دو هفته کارگردانان کن را از آن خود کرد که هر سال از سوی انجمن نویسندگان و آهنگسازان نمایشی به یک فیلم فرانسوی اعطاء می‌شود.
دیگر برنده بخش دو هفته کارگردانان کن، فیلم «موستانگ» به کارگردانی «دنیز ارگوون» از ترکیه بود که جایزه بهترین فیلم اروپایی این بخش را کسب کرد. جایزه بخش فیلم کوتاه دو هفته کارگردانان را نیز «ارزیابی‌ام کن» به کارگردانی «فیزال بولینا» از انگلیس بدست آورد و از فیلم «جسد زیبا» ساخته «پیتر چرکاسکی» بصورت ویژه تقدیر شد.
بخش سینه فونداسیون و کوتاه شصت و هشتمین جشنواره فیلم کن هم با ریاست «عبدالرحمن سیساکو» در رأس هیات داوران، جایزه اول خود را به فیلم «اشتراک» به کارگردانی «پیتا بیانکو» از آمریکا داد.
پس از آن درام ایسلندی «قوچ‌ها» جایزه اصلی بخش نوعی نگاه جشنواره کن را برد و «ناهید» جایزه آینده روشن را از آن خود کرد.
بخش «نوعی نگاه» جشنواره فیلم کن به ریاست ایزابلا روسلینی دیشب جایزه اصلی خود را به فیلم «قوچ‌ها» ساخته گریمور هاکونارسون اهدا کرد. این فیلم داستان دو برادر است که باید از گوسفندانشان در برابر یک بیماری دفاع کنند.
«ناهید» ساخته آیدا پناهنده به طور مشترک با فیلم «ماسان» ساخته نراج قیوان کارگردان هندی جایزه «آینده روشن» این بخش را دریافت کردند.
بخش نوعی نگاه شامل فیلم‌هایی می‌شود که ماجراجو‌تر از فیلم‌هایی هستند که در بخش رقابت اصلی به نمایش درمی‌آیند و به تشویق فیلمسازان جوان و فیلم اولی می‌پردازد.
جایزه گروه داوری از دیگر جوایز این بخش به تریلوژی دالیبور ماتانیک درباره عشق در بالکان با عنوان «خورشید تابان» رسید.
کیوشی کوروساوا با فیلم «سفر به ساحل» که قصه‌ای ماوراء الطبیعی در کنار دریا بود، جایزه کارگردانی را دریافت کرد.
«گنج» کمدی- درام ساخته کورنلیو پورومبویو کارگردان رومانیایی درباره یافتن یک گنج، جایزه استعداد بخش نوعی نگاه را دریافت کرد.
جدول ستاره‌دهی منتقدان به فیلم‌های جشنواره کن
