کوک‌شدن دوباره سازها در فرهنگسراها

یک هفته پس از برکناری شهاب مرادی از ریاست سازمان فرهنگی - هنری شهرداری تهران، محمود صلاحی، رئیس جدید، پروژه بازگشت موسیقی را به فرهنگسراها کلید زد. به‌این‌ترتیب شهرداری برای کوک‌شدن دوباره سازها در فرهنگسراها چراغ سبز نشان داد.

روز گذشته رئیس سازمان فرهنگی‌-‌هنری شهرداری تهران ضمن دیدار با اعضای مکتب‌خانه آواز تهران، بر حفظ موسیقی سنتی ایران و حضور هنرمندان و استادان آواز ایران در فرهنگسراها و مراکز فرهنگی- هنری پایتخت تأکید کرد. بنابر آنچه رسانه خبری سازمان فرهنگی - هنری شهرداری تهران گزارش داده، امیر عبدالحسینی، معاون هنری سازمان فرهنگی - هنری، بابک ربوخه، مدیر امور موسیقی و سرود سازمان، علی جهان‌دار، حمیدرضا نوربخش، صدیق‌تعریف و بهرام باجلان از اعضای شورای سیاست‌گذاری مکتب‌خانه آواز تهران و مهران مهرنیا، موسیقی‌دان و نوازنده تار از جمله حاضران این نشست بودند.

نُت‌هایی که روی کاغذ ماندند
 تعطیلی کلاس‌های آموزش موسیقی در فرهنگسراهای تهران، یکی از چالش‌های مهم شهاب مرادی، رئیس پیشین سازمان فرهنگی - هنری شهرداری از یک طرف و اهالی موسیقی از طرف دیگر بود. از یک‌سو رئیس پیشین سازمان فرهنگی - هنری شهرداری این اقدام را زمینه‌ای برای نظارت بر کیفیت کلاس‌ها و بهترشدن موضوعیت آموزش می‌دانست و از سوی دیگر هنرجویان و هنرمندان نگران این بودند که برخلاف وعده داده‌شده مبنی‌بر موقتی‌بودن این طرح، تعطیلی کلاس‌ها دائمی شود. اما منتقدان این مدیر خوش‌سیما و سخنور، گله‌مند‌ بودند از اینکه بعد از آمدن او به سازمان فرهنگی- هنری شهرداری، سازها دیگر در آموزشگاه‌های فرهنگسراها کوک نشد. آنها نگران سکوتی بودند که پشت درهای بسته کلاس‌های موسیقی بیتوته کرده بود. این سکوت، در تضاد با تصویر روزهای پرشورونشاط کلاس موسیقی است. نگرانی‌ها البته بی‌دلیل نبود.

مرادی همان زمان در یک مراسم رونمایی، درباره آموزش موسیقی در فرهنگسراها گفت: «شاید تا دوسال به ما فحش بدهند که چرا آموزش موسیقی مبتدی در فرهنگسراها را تعطیل کردیم اما من همین‌جا می‌گویم که ما در حمایت از پژوهش‌ها و آثار فاخر موسیقایی کاملا در خدمت هنرمندان هستیم و از خانه موسیقی هم تشکر می‌کنم که در این راه همراه ماست». او در مورد استمرار این مسیر عنوان کرده بود: «ما گوشمان به تندی و ناسزای کسانی که به ما فحش می‌دهند، بدهکار نیست. گرچه آنها را هم دوست داریم اما امیدواریم در این زمینه شاهد خلق آثار ماندگاری باشیم که می‌تواند کمک قابل‌توجهی به فرهنگ و هنر این سرزمین کند».

بحث تعطیلی آموزش موسیقی در فرهنگسراها البته منتقدان بسیاری داشت. عبدالحسین مختاباد، دبیر کمیته هنری شورای شهر تهران یکی از منتقدان جدی این اقدام بود که بارها به این مسئله اعتراض کرد. او چندین بار با مرادی رایزنی‌هایی نیز انجام داده بود. در یکی از آخرین دیدارهایش درباره رایزنی با شهاب مرادی برای بازگشایی کلاس‌های آموزش موسیقی گفته بود: «سیستم مدیریت فرهنگی در کشور طبق شرایط روز حرکت نمی‌کند و از تحولات مربوط به حوزه‌های فرهنگی و هنری عقب مانده و به اعتقاد من مسئله تعطیلی کلاس‌های موسیقی در فرهنگسراهای تهران و تعلل در بازگشایی آنها از همین دست ضعف‌های مدیریتی است».

مدیرعامل و اعضای هیأت‌مدیره خانه موسیقی هم در چندین‌جلسه در سازمان فرهنگی- هنری شهرداری حضور یافتند و به این کار معترض شدند. بحث بر سر تعطیلی کلاس‌های آموزش موسیقی در فرهنگسراها که سال گذشته به یکی از موضوع‌های جنجال‌برانگیز موسیقی تبدیل شد، تا سال ‌جاری نیز ادامه یافت تا اینکه اواخر فروردین ناگهان اعلام شد شهاب مرادی از سازمان فرهنگی - هنری شهرداری برکنار و محمود صلاحی جایگزین وی شده است. یکی از اولین اقدامات صلاحی به‌نظر می‌رسد برگرداندن موسیقی به فرهنگسراها باشد. همان‌طور که او در دیدار اخیرش با چند نفر از اهالی موسیقی سخنانی متفاوت از حرف‌های شهاب مرادی بر زبان رانده است: «آواز در ایران از سرمایه‌ها و ادبیات غنی ایران بهره می‌برد، شاعرانی همچون حافظ، سعدی، مولانا و... که قله‌های ادبیات شعر فارسی هستند در کفه ترازو از شاعران جهان برتری دارند و آواز ایران نیز که از این داشته‌ها استفاده می‌کند بسیار تأثیرگذار و ماندگار است و انسان با شنیدن صدای آواز سنتی ایران به خدا، خود و زیبایی‌ها می‌اندیشد».

محمود صلاحی با تأکید بر اینکه رواج موسیقی‌های بی‌ریشه یک جریان گذراست و موسیقی ایران ماندگار خواهد بود افزوده است: «سازمان فرهنگی - هنری شهرداری تهران با داشتن فرهنگسراها، سینما و موزه‌ها می‌تواند پشتیبان موسیقی سنتی ایران باشد و هنرمندان برجسته نباید صحنه را خالی کنند. نباید فراموش کنیم هنرمندان متعهد همواره در تحکیم پایه‌های نظام و رابطه مردم با نظام تلاش کرده‌اند و باید به کمک یکدیگر مسیر را برای بهبود وضعیت هنر در کشور هموار کنیم؛ فرهنگسراها میزبان هنرمندان و موسیقی‌دانان خواهند بود و باید موجی از آوازهای ملی راه بیندازیم».

روایت نوربخش از دیدار با صلاحی
حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی درباره دیدار خود و چند نفر از موسیقی‌دانان با ریاست جدید سازمان فرهنگی - هنری شهرداری تهران به «شرق» گفت: «از ابتدای تعطیلی آموزش موسیقی در فرهنگسراها، پیگیر موضوع بودیم. باوجود وعده‌های مدیریت قبلی این موضوع سرانجامی پیدا نکرد و خوشبختانه با آغاز به کار مدیریت جدید طی جلسات مختلف تصمیم گرفته شد تا تحت نظارت خانه موسیقی بار دیگر ثبت‌نام آموزش موسیقی در فرهنگسراها انجام شود و در اردیبهشت‌ماه فراخوان ثبت نام اعلام خواهد شد».او ادامه داد: «همچنین در این جلسات بحث مکاتب مختلف در رشته‌های گوناگون موسیقی مطرح شد، از جمله مکتب آواز ایران یا تهران. هرچند پیش از این هم بحث آن مطرح شد که این موضوع نیز به دلیل تعطیلی آموزش موسیقی در فرهنگسراها محقق نشد و قرار است به‌زودی در سطوح عالی آموزش مکاتب مختلف موسیقی ایران را آغاز کنیم. نخستین دوره آن مکتب آواز است که قرار است با همت آقایان جهان‌دار، سراج، صدیق تعریف، ناصح‌پور، باجلان و بنده این کلاس‌ها در سطوح عالی برگزار شود».

نقطه، سرخط
 نمی‌توان منکر اقدام ارزنده ریاست جدید سازمان فرهنگی - هنری شهرداری در بازگشایی مجدد کلاس‌های موسیقی در فرهنگسراها شد؛ بااین‌حال این اقدام، وضعیت آموزش موسیقی را در فرهنگسراها به روزهای قبل از ریاست شهاب مرادی بر این سازمان برد. فرهنگسراها طی یک‌سال گذشته با خیل عظیم مربیان بیکار و هنرجویان سرگردان مواجه بودند. از این به بعد باید منتظر رونق‌گرفتن دوباره موسیقی در این مراکز بود.