محمد علی سبحانی گفت: متاسفانه در طول فعالیت دولت نهم، اتفاقات بدی در سیاست خارجی رخ داد و مشکلات زیادی نصیب کشورمان شد.
سفیر سابق ایران در لبنان با اعتقاد به اینکه «متاسفانه دولت نهم کارنامه ی درخشانی در حوزه ی سیاست خارجی ندارد»، اظهار داشت: در مورد عملکرد این دولت در حوزهای اقتصادی، استفاده از نیروی انسانی، بهره‌گیری از درآمدهای نفتی نیز حرف‌های زیادی وجود دارد. معتقدم این دولت نتوانسته است از فرصت‌هایی که در سالهای اخیر در اختیار کشورمان قرار گرفت، استفاده کند.
وی با بیان اینکه «عرصه ی سیاست خارجی یکی از ناموفق‌ترین بخش‌های عملکرد دولت نهم است» گفت: به دلیل نوع نگرش و روابط خوب و گسترده ی دولت قبلی در عرصه ی بین‌المللی، فرصت‌های خوبی نصیب کشورمان شده بود و در اوایل این دولت، درآمدهای بالایی نصیب کشور شد که می‌توانستیم از این درآمد به نفع بهبود سیاست خارجی استفاده کنیم.
سبحانی افزود: در دولت خاتمی به دلیل شرایط همسایگان شرقی و غربی خود با مشکلات زیادی مواجه بودیم؛ در عراق با سرنگونی حزب بحث و رژیم صدام و روی کار آمدن دولت مردمی شرایط بهتری فراهم شد که می‌توانستیم از آن بهره ببریم.
در شرق ما هم دولتی افراطی حضور داشت که دیپلماست های ایران را در کنسوگری کشورمان به رگبار بست و 21 نفر را شهید کرد و این دولت هم سرنگون شد و دولت متفاوت‌تری بر سر کار آمد که خطرات گذشته را برای ما نداشت لذا فرصت‌های خوبی در اختیار سیاست خارجی ما در جهت تحول مثبت به نفع کشور، منافع ملی و امنیت ملی بوجود آمده بود.
سفیر سابق کشورمان در لبنان، نوع نگاه دولت نهم به عرصه ی سیاست خارجی را موجب عدم استفاده ی کافی از این فرصت‌ها دانست و گفت: متاسفانه کم اعتقادی به دیپلماسی فعال در سطح بین‌المللی، از جمله ی مواردی بود که فرصت بهره‌گیری از فضای بین‌المللی برای حل مشکلات کشور و افزایش بنیه ی اقتصادی را از ما گرفت و موجب شد تا با بسیاری از کشورها به مشکل بر بخوریم.
سبحانی با بیان اینکه «ایران در سطح روابط با کشورهای دیگر در زمان دولت نهم محدود شد»، توضیح داد: متاسفانه روابط سیاست خارجی ایران در دولت نهم محدود به چند کشور شد و سفرهای رسمی دو جانبه به کشورهای مهم منطقه و دنیا در کارنامه ی دولت نهم به ثبت نرسیده است.
این در حالی است که با کشورهایی مانند ونزوزئلا و کشورهایی که با سختی می‌توان آنها را بر روی نقشه مشاهده کرد، روابط در حد سفر رییس جمهور را شاهد بودیم و این مساله را می‌توان به عدم تعادل در سیاست خارجی دولت نهم مربوط دانست.
وی تاکید کرد: الویت اصلی ایران باید ایجاد روابط حسنه با کشورهای همسایه و منطقه و کشورهایی باشد که با آنها دارای روابط تجاری و اقتصادی گسترده هستم و متاسفانه با کشورهایی که باید از تکنولوژی آنها در جهت رفع نیازهای فنی در دانشگاهای خود استفاده کنیم، دچار مشکل شده‌ایم. در سیاست خارجی باید الویت‌ها را مد نظر داشت که متاسفانه در این دولت به آن توجه نشد.
وی عدم استفاده از نیروهای کارآمد در عرصه ی سیاست خارجی را ضعف دیگر دولت نهم عنوان کرد و اظهارداشت: نیروهای کار کرده و ماهر زیادی در وزارت خارجه حضور دارند که متاسفانه در دولت نهم کاری به آنها داده نشد و اکنون نقشی در سیاست خارجی ندارند و ضرر آن متوجه کشور است.
سبحانی عدم رعایت اصل استمرار را از دیگر ضعف‌های دولت نهم در عرصه ی سیاست خارجی برشمرد و افزود: در تمام دنیا اصل استمرار رعایت می‌شود یعنی اصل را بر منافع ملی قرار می‌دهند و دولت‌های جدیدی که بر سر کار می‌آیند، تغییرات زیادی در سیاست خارجی نمی‌دهند اما دولت نهم به محض روی کارآمدن، سیاست تنش‌زدایی که دستاورد دولت‌های خاتمی و هاشمی بود را رد کرد و سیاست تهاجمی را جایگزین آن نمود که نتیجه ی آن رکود و سردی روابط با کشورهای دیگر شد و به نوعی به سوء تفاهم‌ها دامن زد.
وی درباره ی تمایل دولت نهم به برقراری رابطه با آمریکا نیز توضیح داد: بحث رابطه با آمریکا باید در چارچوب معین و مشخص در جمهوری اسلامی و بر اساس منافع ملی ایرانیان و یک تفاهم و توافق ملی باشد تا به نتیجه ی دلخواه و مطلوب برسد.
وی مباحث مربوط به رابطه با آمریکا که از سوی دولت نهم مطرح شد را ناشی از «عدم توازن در سیاست های دولت نهم» خواند و افزود: شعار هولوکاست احمدی نژاد، استقبال از سربازان انگلیسی در کاخ ریاست جمهوری، ادعای عجیب اداره‌‌ی جهان و تقاضای رابطه با آمریکا، نمونه‌هایی از عدم توازن در سیاست خارجی دولت نهم است که متاسفانه ضررهای زیادی را متوجه کشور کرد.
سبحانی ادامه داد: متاسفانه در طول فعالیت دولت نهم، اتفاقات بدی در سیاست خارجی رخ داد که از آن جمله می‌توان به صدور چهار قطع‌نامه ی تحریم علیه ایران اشاره کرد و مشکلات زیادی نصیب کشورمان شد.
وی درباره ی برنامه‌های مهندس موسوی در عرصه ی سیاست خارجی گفت: اولویت اصلی مهندس موسوی در بحث سیاست خارجی، حفظ استقلال و تامین منافع ملی است و برنامه‌های ایشان در راستای سیاست تنش‌زدایی و اتحاد سازمان خواهد بود. استفاده از سیاست خارجی برای تقویت و توسعه ی کشور و رفاه مردم از دیگر برنامه‌های مهندس موسوی است.
وی با انتقاد از برخوردهایی که با ایرانیان در برخی از کشورها صورت گرفته است، یاد آور شد: ارتقای جایگاه ایرانیان و ایران و بالا بردن منزلت آنها از دیگر برنامه‌های مهندس موسوی است.
سبحانی گفت: حل معضلات به وجود آمده و بهره‌گیری از فضای بین‌المللی به نفع توسعه و ارتقای کشور با حفظ ارزش‌ها و اصول و داشتن سیاست خارجی فعال و طرفدار صلح و امنیت بین‌المللی، از برنامه‌های مدنظر مهندس موسوی است. همچنین نگاه به مسایل منطقه‌ای از الویت‌های اصلی وی است.
وی درباره ی مواضع نخست وزیر دوران دفاع مقدس نسبت به مسایل هسته‌یی نیز توضیح داد: مهندس موسوی در بحث هسته‌ای بر اعتمادسازی تاکید می‌کند. اعتماد سازی، شاه کلیدی است که دولت موسوی می‌تواند با دیپلماسی مناسب از طریق آن، مشکلات به وجود آمده در موضوع هسته‌یی را بر طرف کند. امیدهای زیادی به توانایی دولت موسوی برای حل موضوع هسته‌یی وجود دارد.
