چه کسی منتظر چه کاری است یا چه کاری منتظر چه کسی است؟

فرارو- مصطفی شریف*؛ سخنرانی رئیس محترم جمهوری در هفته گذشته دریچه و بابی را گشود که البته در گذشته نیز بسیاری در این زمینه ها گفته اند و نوشته اند و درخواست کرده اند. از رهبر معظم انقلاب به عنوان شخص اول کشور تا رئیس جمهور، رئیس مجلس، رئیس قوه قضائیه و خلاصه از مسئولان و دلسوزان کشور گرفته تا مردمی که آثار فساد را درقالب تورم و گرانی، شکاف طبقاتی و مفاسد اجتماعی می بینند و آن را با گوشت و پوست و استخوان خود احساس می کنند، همگی خواهان رسیدگی هستند.

حتما جناب رئیس جمهور محترم می داند که این کار چقدر ضرورت دارد که اشاره به پاک سازی کشور از فساد دارد. چرا که نگران زیر سئوال رفتن دولت اسلامی است، نگران پاسخ مناسب ندادن به خواست رهبری است که برای رفع تبعیض و فقر مردم نگران است و تصمیمی جدی، قاطع، عملی و بدون ملاحظه را، با این بیان که"مگر وضعیت برای شما مسوولان سه قوه روشن نیست؟"انتظارداشته و اعلام حمایت کردند.

رئیس جمهور محترم این را می داند که می گوید مشروعیت "همه" از مردم است. او می داند که این مبارزه، پیکاری سخت و همیشگی است و به این راحتی ها هم تمام نمی شود، زیرا کسانی هستند که با این قبیل مبارزه ها فرصت های طلایی را از دست می دهند و لذا هرگز ساکت نخواهند نشست. ایشان وقوف کاملی نسبت به آثار جمع شدن اسباب قدرت در یکجا دارند که به سابقه های تاریخی اشاره می کند. چیزی که اگر مطابق آنها عمل شود قبل از ایجاد ناهنجاری ها و فسادها، راهها و روزنه های آن مسدود می شود.

 فراخوان رئیس جمهور محترم و اشاره به دستگاههای نظارتی، قوای کشور و اعلام آمادگی خود، با بیان عبارتِ بستن کمربندها، حکایت از عزمی استوار دارد. اما آقای رئیس جمهور باید مواظب تابلوهایی با عنوان کار خیر و امثال آن (که البته کم هم نیستند) و معلوم نیست چقدر همراه باشند و نیز کسانی که گفتارشان و عملشان دو جور است، باشد. باید مواظب کسانی که خود فساد می کنند، اما علم مبارزه با فساد را بالاتر از بقیه می گیرند، هم بود.

در جمهوری اسلامی ایران، فساد دیگر تنها به فسق و فجور اطلاق نمی شود، بلکه هر چیزی که از جایگاه صحیح قانونی، عرفی وشرعی خود خارج شود مصداق فساد پیدا می کند؛ عدم شفافیت فساد است، تاریکی ایجاد کردن و قواعد بازی را بهم زدن به هر شکلی که باشد فساد است، تابلو خیر بپا کردن و در سایه آن کار خلاف کردن فساد است، مالیات ندادن (چه افراد، چه نهادها و غیره) فساد است، وقتی 60% مالیات نمی دهند، دولت بدون مالیات کشور را چگونه اداره کند؟ کم کاری کردن (چه کارمند، چه مسئول و چه رئیس) فساد است. عدم آگاه سازی و شفاف سازی و سکوت انجمن ها، احزاب، گروهها، نهادهای مسئول، صدا و سیما و خلاصه همه و همه اگر فساد هم نباشد، اما می تواند به فساد فرصت گسترش دهد که خود عین فساد است.

اما این حرکت رئس جمهور محترم، دستی است که به سوی همه دلسوزان تعالی کشور دراز شده است "تا چه قبول افتد و چه در نظر آید". پاسخ این سئوال اساسی، که چرا اقدام عملی انجام نمی گیرد که نتیجه را همه به طور ملموس مشاهده کنند را چه کس یا کسانی باید بدهند؟ آنچه که برای راقم این عبارات به عنوان یک معلم ساده هنوز روشن نشده است این است که: چه کسی منتظر چه کاری است؟ یا چه کاری منتظر چه کسی است؟

خوب است با درایت و برنامه ای حساب شده و بدور از حب و بغض ها و با اولویت بندی مناسب، در این زمان که تنگناهای گوناگون داخلی و خارجی، خصوصا از نظر اقتصادی، قیمت نفت و غیره برای دولت تدارک دیده می شود، یکی یکی نهادها، دستگاهها و جایگاههایی که اعمالشان، خصوصا جنبه اقتصادی دارد، از جهات مختلف عملکردی، پرداخت مالیات، کسب درآمد در قالب خرید، فروش، صادرات، واردات و بویژه روابط اعتباراتی، پولی و بانکی و مانند اینها در انطباق با قوانین و مقررات کشور مورد بازنگری قرار گرفته و آنگاه در موارد لزوم از دستگاههای بازرسی و قضاییه خواسته شود تا به وظیفه خود عمل نمایند.

* استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی