شکل‌گیری شبکه‌های پربازده در مغز

اگر می‌خواهید در دوران سالخوردگی هم مغز فعال و سالمی داشته باشید در انتخاب شغل خود دقت کنید.

شما بر چه اساسی شغل خود را انتخاب کرده‌اید؟ در یک نظرسنجی در سایت «لینکد‌این» که یک شبکه اجتماعی برای افراد حرفه‌ای در تمام تخصص‌های شغلی است، ٥٦‌درصد از افراد می‌گویند که اعتبار و شهرت کارفرما، بیشترین تأثیر را به‌عنوان معیار انتخاب یک شغل از سوی آنها دارد اما حقیقت این است که اعتبار و شهرت نباید تنها ملاک انتخاب شغل باشد و باید دشواری‌ها و چالش‌های حرفه موردنظر را نیز در نظر بگیرید زیرا براساس نتایج یک مطالعه در مجله «نورولوژی»، تأثیر چالش‌های ذهنی و روانی که برای انجام یک حرفه با آنها درگیر هستید حتی پس از ترک آن شغل همچنان بر سلامت جسم و روان شما باقی می‌ماند.

در این مطالعه، متخصصان توانایی‌های ادراکی و ذهنی شامل ظرفیت حافظه و سرعت عمل و پردازش اطلاعات را در بیش از ١٠٠٠ داوطلب مورد مطالعه قرار دادند تا ببینند شغل پیشین آنها بر نتایج تست‌ها چه تاثیری دارد؟ آنها برای اندازه‌گیری این تاثیر، مشاغل هر یک را از نظر پیچیدگی شغلی با ٣ مقیاس شامل تعامل با افراد، حجم اطلاعات و استفاده از ابزار و دستگاه‌ها، طبقه‌بندی کردند.

«آلن‌گو» مولف این مطالعه می‌گوید: هر شغل بر این اساس پیچیده محسوب می‌شود که از نظر کار کردن با افراد نیاز به چانه‌زنی‌های فراوان و کلنجارهای زیاد به‌ویژه برای یادگیری دستورالعمل‌های حرفه‌ای داشته باشد و در مقابل، شغلی که پیچیدگی کمتری دارد شامل مشاغل آموزشی یا امدادی می‌شود. افراد دارای مشاغل پیچیده شامل وکلا، فعالان اجتماعی، جراحان و ماموران ناظر هستند و در مقابل کارگران کارخانه، نقاشان و نصابان موکت کمترین پیچیدگی شغلی را دارند. اما آیا پیچیدگی شغلی بر هوشیاری ذهنی افراد در آینده تاثیر دارد؟

اگرچه این تأثیر خیلی شدید نیست اما طبق یک بررسی  افراد ٧٠ ساله که در گذشته مشاغل پیچیده‌ای داشتند در آزمون‌های حافظه‌ای و تفکری نتایج بهتری کسب کردند و مشاغلی که سطح بالایی از روابط و پیچیدگی‌های اطلاعاتی را می‌طلبند می‌توانند منجر به ساختن ذخیره ادراکی شما شوند. مغز انسان یک شیوه معین برای فعالیت خود دارد و خط سیری را ایجاد می‌کند که می‌تواند کارآمد یا غیرکارآمد باشد.

«راس اندل»، استادیار مطالعات کهولت سن دانشگاه فلوریدای جنوبی با بیان این مطلب افزود: اگر در یک محیط پرتنش و پرچالش کار کنید در مغز شما شبکه‌های پربازده بیشتری شکل می‌گیرد که این شبکه‌ها توانایی خنثی کردن جنبه‌ها و تاثیرات منفی کهولت سن بر توان ذهنی‌تان را دارند. داشتن منبع بزرگتر ادراکی همچنین به معنای حفظ بیشتر حجم و ظرفیت مغز در طول عمر است که در نتیجه توانایی بیشتری برای حل مشکلات و مسائل دارد.

«اندل» می‌گوید: اگر شغل‌تان از نظر روانی شما را به چالش بکشد مثلا روزی ٨ یا هفته‌ای ٤٠ ساعت ذهن شما را درگیر کند، این شغل در مقایسه با روزی نیم ساعت یا یک ساعت کتاب خواندن یا حل جدول به مفهوم یک تمرین سنگین ذهنی است و جایگزین کردن شغلی که شما را از شر این ٨ ساعت چالش ذهنی خلاص کند، خطرناک است. البته این بدین معنی نیست که اگر شغل‌تان از نظر روانی شما را به اندازه کافی به چالش نکشید باید تسلیم ناتوانی و کم‌تحرکی ذهنی شوید بلکه افراد ممکن است شغل کم‌چالشی به لحاظ درگیر کردن ذهنشان داشته باشند اما می‌توانند با جایگزین کردن سایر فعالیت‌های جسمی و اجتماعی در زمان فراغت‌ها، ذهن خود را فعال نگه دارند. مثلا باید مغز خود را به گونه‌ای پرورش دهند تا حتی پس از بازنشستگی نیز عملکرد مطلوب ذهن‌شان حفظ شود.

به گزارش فوربس، در این مقاله به برخی شیوه‌های آسان حفظ عملکرد مطلوب مغز و قدرت ذهن اشاره می‌شود:  

- یافتن سرگرمی
دفتر کار یا اداره تنها مکانی نیست که مغز شما را به چالش می‌کشد. شرکت در فعالیت‌های فوق برنامه در مواقع فراغت از کار به‌ویژه فعالیت‌هایی که در آنها موضوعات ادراکی و اجتماعی گنجانده شده، مانند کتاب خواندن یا ثبت نام در باشگاه می‌تواند از این حیث بسیار مفید باشد.

- ارتباط با همکاران
آیا تمام روز  به میز خود غل و زنجیر شده‌اید؟ کمی زمان به ارتباط مستقیم و رودررو با همکاران خود اختصاص دهید. مثلا دور آبسردکن جمع شوید و کمی گپ بزنید یا به جای دادن ایمیل یا پیامک با رئیس خود به صورت خصوصی و مستقیم صحبت کنید.

- شروع تمرین مغزی
حل جدول تنها کمک می‌کند در یک مهارت، خبره شوید که آن هم تنها حل جدول است! این مهارت‌ها کاملا شخصی هستند و قابل انتقال نیستند. پس برای حفظ قدرت ذهن، تنها فعالیت‌های ادراکی جوابگو نیستند بلکه فعالیت جسمی نیز بسیار موثرند. شما باید سلامت قلب خود را حفظ کنید تا خون بهتر به مغز برسد. این بهترین کار برای بهبود عملکرد ادراکی و تفکراتی ذهن و مغز است.