سواستفاده کارفرمایان از نیروی کار مشمول خدمت سربازی

برخوداری از کارت پایان خدمت و یا معافیت دائم یکی از مهم‌ترین شرایط استخدامی شرکت‌های دولتی و خصوصی است. اما برخی از شرکت های دولتی و خصوصی به بهانه نداشتن کارت پایان خدمت نیروهای مشمول را بیمه نمی کنند. این در حالی است که به گفته سخنگوی کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران هر کس که مشغول به کار است اعم از اینکه سربازی رفته باشد یا نه باید بیمه شده و از امکانات سازمان تامین اجتماعی بهره‌مند شود.

به گزارش تامین ۲۴، یکی از مواردی که زمین سواستفاده کارفرمایان از نیروی کار را فراهم کرده است بحث سربازی است. طبق نظر سازمان نظام وظیفه بنگاه‌های اقتصادی مجاز به استفاده از نیروی انسانی فاقد کارت پایان خدمت یا معافیت دائم نیست.

اما از سوی دیگر طیق قانون کار، کارفرما ملزم است کلیه موارد قانونی را در مورد نیروی کار خود اعم از اینکه دوران سربازی را گذرانده باشد یا نه فراهم کند. ابهامات قانونی و تصمیمات شخصی در این مورد زمینه سواستفاده بسیاری از کارفرمایان را فراهم کرده است.

«نادریان»، یکی از روزنامه نگارانی است که در یک نشریه وابسته به یکی از وزارت خانه‌های دولت کار می‌کند. وی در این مورد می‌گوید: «از اول مرداد ماه ۹۳ در این نشریه کار کردم و من را بیمه کردند اما اخیراً بیمه من را به این بهانه که کارت پایان خدمت ندارم قطع کرده‌اند» وی در ادامه می‌گوید پس از استعلام از وزارت کار به او گفته‌اند به کار گیری افراد فاقد کارت پایان خدمت غیرقانونی است.

علی رغم استعلام این روزنامه نگار از وزارت کار و پاسخ این وزارت خانه مبنی بر غیرقانونی بودن کار افراد فاقد کارت پایان خدمت، در قانون کار چنین امری پیش بینی نشده است و حتی اشاره‌های وجود دارد که خلاف آن را ثابت می‌کند.

 «هادی ابوی»، سخنگوی کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران اظهار داشت در متن قانون کار اشاره شده است که اگر کارگری پیش از خدمت سربازی مشغول به کار بود و از بیمه برخودار شد، و پس از خدمت سربازی به کار خود بازگشت، سابقه بیمه او در پیش از خدمت جزو سنوات او محسوب می‌شود.

ابوی خاطر نشان کرد همین اشاره در قانون کار نشان می‌دهد که هر کس که مشغول به کار است اعم از اینکه سربازی رفته باشد یا نه باید بیمه شده و از امکانات سازمان تامین اجتماعی بهره‌مند شود.

سخنگوی کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران افزود در این زمینه بحث‌های انحرافی و سواستفاده‌های زیادی وجود دارد که موجب شده است برخی کارفرمایان از این ابزار برای بهره کشی بیشتر از نیروی کار استفاده کنند.

این فعال کارگری گفت کارگرانی که با این شرایط روبرو می‌شوند می‌توانند درخواست خود را به سازمان تامین اجتماعی بنویسند و این سازمان هم بازرسان خود را برای رسیدگی به وضعیت به آن واحد تولیدی یا خدماتی می‌فرستند و در صورت تایید از آن کارگر نام نویسی کرده و او را بیمه می‌کنند و بیمه او ارتباطی با خدمت سربازی ندارد.

 «حسین حبیبی»، دبیر کانون شوراهای اسلامی کار استان تهران نیز نظر مشابهی دارد. وی گفت به کارگیری کارگران و کارمندان فاقد کارت پایان خدمت جرم محسوب نمی‌شود اما یک دو گانگی میان وظیفه وزارت کار و سازمان نظام وظیفه وجود دارد.

این فعال حقوق کارگران در ادامه افزود وزارت کار به دنبال نیروی انسانی است و سازمان نظام وظیفه در پی سربازی گیری. اما ممکن است فردی آمادگی خدمت سربازی را داشته باشد اما به هر دلیلی مدتی را بتواند در کاری فعالیت کند تا موعد اعزام به خدمتش فرا برسد. حبیبی تصریح کرد این فرد اگر به کاری مشغول شد کارفرما موظف است او را بیمه کند.

دبیر کانون شوراهای اسلامی کار استان تهران با یادآوری قانون کار اظهار داشت در قانون پیش بینی شده است اگر کارگری به سربازی برود و بعد از آن در‌‌ همان مکان قبلی مشغول به کار شود، مبلغی بابت حق بیمه سنوات سربازی پرداخت نمی‌شود.

حبیبی خاطر نشان کرد بر اساس متن قانون کار و برداشت‌هایی که از آن می‌شود ارتباطی از آن نوع که برخی کارفرمایان مدعی‌اند بین کار و سربازی وجود ندارد و کارفرما ملزم است در هر صورت کارگر یا کارمند خود را بیمه کند.

وی در پاسخ به این سوال تامین ۲۴ (tami24.ir) که وزارت کار به یکی از این کارگران فاقد کارت پایان خدمت گفته است کار کردن او غیرقانونی است، گفت در این مورد طبق قانون کار اقدام کارفرما در زمینه عدم ارائه بیمه غیرقانونی است اما ممکن است تفاهمی بین وزارت کار و سازمان نظام وظیفه صورت گرفته باشد تا از افرادی که سربازی نرفته‌اند به عنوان نیروی انسانی استفاده نشود.

اما از سوی دیگر حتی به شرط به کارگیری افراد فاقد کارت پایان خدمت و قانون شکنی کارفرما در این مورد، کارفرما موظف است نیروی کار خود را بیمه کند.

به نقل از روابط عمومی سازمان کار و امور اجتماعی استان قم، مجید آوری فرد رئیس سازمان کار قم پیش‌تر گفته بود: کارفرمایان باید از پذیرش نیروی کار بدون داشتن کارت پایان خدمت خودداری کنند اما از آنجایی که در قانون کار حداقل سن کار ۱۵ سال پیش بینی شده است و این فرد طبق قانون کار تمامی مزایا و حقوق قانونی را داراست، اگر به هردلیلی قصوری از طرف کارفرما در به کارگیری کارگران فاقد کارت پایان خدمت انجام شود، حقوق و مزایای قانونی به این دسته از کارگران تعلق می‌گیرد.