آمریکا حتما داعش را خواهد زد، اما...

روسول جعفریان در یادداشتی نوشت:
آمریکا حتما داعش را به قصد نابود کردن آن خواهد زد، اما این که بتواند یک موافقیت کامل کسب کرده و آن را به طور کامل نابود کند، وجود ندارد.

در این که امریکا و متحدانش داعش را خواهد زد تردید نباید کرد. همه چیز برای این کار مهیاست و به هیچ روی به مصلحت آمریکا نیست اجازه دهد داعش در این وسعت و دامنه به فعالیت خود ادامه دهد. البته اگر داعش به یک محدوده جغرافیایی بسنده می کرد، شبیه کاری که طالبان در افغانستان کردند، شاید امریکا به خاطر رعایت حال ترکیه یا مصالح دیگر، از جمله حفظ اعتبار خود نزد اهل سنت، به آنان حمله نمی کرد. اما در حال حاضر، امریکا خود را در معرض یک جنگ تمام عیار با داعش می بیند و هیچ راهی جز رفتن تا آخر ماجرا ندارد.

اما در این که امریکا در این اقدام خود موفق شود تردید هایی وجود دارد. دلیل آن هم دامنه نفوذ داعش، تجربه جدی این گروه بعد از یک جنگ بیست ساله (القاعده و شعب آن) برای ادامه مقاومت، و نیز آشفتگی قومی و طائفی گسترده ای است که در این منطقه وجود دارد و می شود از آن بهره برد. طبعا این که داعش بتواند یک حکومت آرام و بی مخاطره داشته باشد، پایگاه های خود را در حد گسترده حفظ کند، پالایشگاه و سد و پادگان در اختیار داشته باشد، ممکن نیست، اما این که بتواند در فضاهای مسکونی و پر جمعیت و جز اینها بماند، امری عادی است. داعش، حکومت صدام نیست که با بمباران سقوط کند، بلکه فقط و فقط یک نیروی زمینی قوی می خواهد تا بتواند متر به متر آنچه را در تصرف داعش است بگیرد.

بنابرین باید گفت، داعش ممکن است بخش های زیادی از محدوده ای را که متصرف شده از دست بدهد، اما امکان این که به این زودی حذف شود وجود ندارد. امریکا برای این کار، نیاز به یک نیروی زمینی گسترده برای تصرف یک جغرافیایی با طول دو هزار کیلومتر دارد که تجربه گذشته نمی تواند اجازه دهد امریکا چنین نیرویی را وارد میدان کند. این کاری است که یا باید کردها، شیعیان و یا عشائر سنی موافق امریکا انجام دهند که بسیار دشوار خواهد بود. نه کردها از منطقه خود خارج خواهند شد نه شیعیان. عشایر سنی هم هنوز آمادگی کافی برای این کار را ندارند. البته امکان خریدن سران عشائر هست و امریکا بی تردید از همه راهها استفاده خواهد کرد.

آنچه می توان پیش بینی کرد این است که داعش در حد یک دولت شکست خواهد خورد، اما بخش زیادی از توان نظامی و اقتصادی آن به صورت پراکنده باقی خواهد ماند. تجربه نشان داده است که از آن مرحله به بعد امریکا مسأله را به دولت های عراق و سوریه ـ چه دولت بشار یا دولتی که امریکا در نقشه خود دارد و ممکن است در باره آن با عربستان و ترکیه به توافق برسد ـ واگذار خواهد کرد.

در ادامه، برای دهها سال مشکل در منطقه ادامه دارد تا آن که داعش هم سرنوشتی مانند القاعده پیدا کند، سرنوشتی که سازمان هایی از این قبیل دارند که دو راه بیشتر نیست. یا با دولت های مرکزی مصالحه خواهند کرد و در مسیر این مصالحه وارد یک نظام مشترک با مخالفانشان خواهد شد یا آن که به صورت گروه های منزوی و دور از شهرها خواهند ماند و به تدریج در مسیر نابودی و ضعف همراه با استفاده از روشهای نامتعادل در برخوردهای نظامی و سیاسی قرار خواهند گرفت. بنابرین امکان تشکیل یک دولت سوم در این منطقه در عرف بین المللی فعلی وجود ندارد و داعش تنها باید امیدوار باشد که در دراز مدت از توان نظامی و اقتصادی غرب بکاهد تا روزی روزگاری که بشود از راه های دیگری را برای رویارویی با غرب تجربه کرد.