«گردشگران سلامت» افغان، پشت مرزهای ایران

برخلاف بسیاری از شعارها، در همین همسایگی ایران، وضع گردشگران سلامتی که می‌خواهند به ایران سفر کنند چندان مناسب نیست. این را نماینده کشور افغانستان می‌گوید با همان لهجه شیرینی که خاطره دور روزگار کتابت «تاریخ بیهقی» است. «محمدهاشم وهاج» که از کشورش به کنفرانس گردشگری سلامت آمده، اعتراف می‌کند که با وجود علاقه افغان‌ها به درمان در ایران، مشکلات پیش‌‌رویشان برای ورود به کشور آنقدر زیاد است که گاهی اوقات عطای آن را به لقایش می‌بخشند.

در گرمای شرجی آخرین روزهای مردادماه، اعضای 9کشور عضو «اکو» میهمان رامسری‌ها هستند تا با جاذبه‌های گردشگری و خصوصا گردشگری سلامت استان مازندران در قالب کنفرانسی به همین نام آشنا شوند. افتتاحیه این مراسم اگرچه با حضور مقامات مختلف که هرکدام مسوولیتی در اداره کشور داشتند، آغاز شد اما همه سخنان حول یک محور بود و آن یکپارچه‌کردن ظرفیت‌های بالقوه برای افزایش درآمد استان مازندران از گردشگری سلامت بود. اما در میان سخنرانی‌های پی‌درپی مقامات رسمی کشور، تنها نماینده افغانستان بود که علاوه بر صریح‌سخن‌گفتن به مشکلات پیش‌‌روی افغان‌ها در مراجعه به ایران اشاره کرده و از مسوولان کشورمان برای ندادن ویزای صحت گله کرد.

مساله چندان سخت نیست؛ تا چندسال گذشته بیشترین گردشگران سلامت ورودی به ایران را افغان‌ها تشکیل می‌دادند اما به‌یک‌باره ورق برگشت و در تیرگی روابط سیاسی دو کشور، تعداد مریضانی که برای درمان به بیمارستان‌های ایران مراجعه می‌کردند کمتروکمتر شد تا جایی که حالا «محمدهاشم وهاج» به «شرق» می‌گوید: امسال دومیلیون‌بیمار از افغانستان به هند رفته‌اند که حداقل روزی یک‌میلیون‌دلار هزینه درمان آنها به جیب پزشکان هندی و صنعت گردشگری این کشور می‌رود.

سوال اینجاست که وقتی همه مسوولان از تلاش شبانه‌روزی کشور برای توسعه گردشگری و خصوصا گردشگری سلامت سخن می‌گویند چرا نزدیک‌ترین همسایه ایران و دوستان هم‌فرهنگی ایران بزرگ به کشور 72ملت می‌روند تا مرهمی بر زخم‌های روحی و جسمی خود بگذارند حال آنکه وسیع‌ترین و متنوع‌ترین کشور هفت‌اقلیم و چهارفصل، تنها 500کیلومتر با شهرهایشان فاصله دارد. پاسخ نماینده کشور افغانستان در یک جمله کوتاه خلاصه می‌شود: «مسوولان جمهوری اسلامی ایران به افغان‌ها به‌راحتی ویزای صحت نمی‌دهند.»

ویزای صحت یا همان ویزای گردشگری سلامت موضوعی است که سازمان میراث فرهنگی برای آن برنامه‌ای دارد چراکه بر اساس گفته‌های سلطانی‌فر، رییس این سازمان، بسیجی از امکانات و ظرفیت‌ها برای تکیه اقتصاد کشور بر این دومین صنعت پولساز جهان در حال انجام است تا سهم دودرصدی درآمدزایی این صنعت به پنج‌درصد افزایش پیدا کند و بعید نیست تا 10سال دیگر به قدوقواره تولید نفت، درآمدزا باشد.

استاندار مازندران هم قول می‌دهد در این زمینه هر کاری از دستش برآید نه برای افغان‌ها که برای تمامی بیماران کشورهای عضو اکو انجام دهد چرا که معتقد است، مازندران بهشت ایران است و می‌تواند بهشت گردشگران سلامت ایران هم باشد. او به انبوهی از بیمارستان‌ها، مراکز درمانی، طبیعت بکر منطقه و اقلیم خزری استان اشاره می‌کند که در دنیا بی‌نظیر است و می‌تواند به‌عنوان آورده این استان در گردشگری سلامت اعضای اکو به چشم بیاید. این در حالی است که وهاج می‌گوید مشکلات افغان‌ها در آمدن به ایران این حرف‌ها نیست و مشکل از جای دیگری آب می‌خورد.

در میان حرف‌های استاندار و رییس سازمان میراث‌فرهنگی، دو نقطه نورانی هم وجود دارد و آن تاکید هر دو بر این مساله است که گردشگری سلامت می‌تواند نمادی از گفت‌‌وگوی تمدن‌ها باشد و این غیرمستقیم اشاره به تلاش دولت برای حل تیرگی‌های احتمالی روابط ویزایی میان ایران و افغانستان دارد. دردودل‌های وهاج هم که چاشنی این اظهارات می‌شود در راستای همین دوستی‌های فرهنگی است. او می‌گوید که مردم ایران در اقلیم بزرگ این کشور دوستان و برادران و خواهران افغان‌ها هستند و هر انسانی که بیمار می‌شود برای درمانش ترجیح می‌دهد نزد برادرش مراجعه کند و ما هم دوست داریم که برای درمان بیماری‌هایمان نزد برادران و خواهرانمان در کشوری برویم که هم‌زبان، هم‌فرهنگ و هم‌کیش ماست.

 بنابراین با ناراحتی از مسوولان ایران سوال می‌کند که «چرا به افغان‌ها برای درمان، ویزای صحت نمی‌دهید؟ چرا یک افغانی به‌آسانی نباید از خدمات پزشکی ایران استفاده کند؟»

تلاش برای جذب گردشگران سلامت به استان مازندران تنها محدود به افغان‌ها نیست. مازندران در این کنفرانس که با همکاری اکو برپا کرده به‌دنبال جذب تمام بیماران کشورهای عضو این نهاد بین‌المللی است و مدعی است توانایی تکنیکی و ظرفیت‌های بالقوه آن را هم دارد. به حرف‌های استاندار این استان در قوت این سرزمین، مهر تایید رییس سازمان میراث فرهنگی هم نشسته تا کشورهای دنیا بتوانند با 20درصد هزینه‌هایشان و در کمترین زمان ممکن به ایران و مازندران بیایند برای درمان زخم‌هایشان و البته کاهش آلام روحی‌شان. بنابراین این پایان راه نیست و البته که افغان‌ها هم تنها ناراضیان این‌روزها از وضعیت ویزای کشور نیستند.

ایران دست‌هایش را دوباره به سمت رابطه با کشورهای دنیا گشوده و آغوشش را برای دوستی به سمت جهان باز کرده است بنابراین درمان دردها جزو اولین قدم‌ها به‌شمار می‌رود تا دوباره بذر دوستی در خاورمیانه و جهان رشد کند و به‌بار بنشیند. تا آن زمان، نگاه‌کردن به موضوع گردشگری سلامت از دریچه‌ای بین‌المللی، بهترین راه برای تایید تلاش‌های همه‌جانبه دولت ایران در بهبود جایگاه جهانی خود است.