ظهور نشانه مثبت

به گزارش فرارو، امروز دور تازه مذاکرات در سطح معاونان میان عباس عراقچی، مجید تخت روانچی معاونان محمد جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران و هلگا اشمید، معاون کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای ادامه نگارش پیش نویس توافق جامع آغاز شد.

از سرگیری نشست معاون برای ادامه نگارش پیش نویس توافق جامع می تواند نشانه ای باشد از این که مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 از بن بست خارج شده است.

از ابتدای مذاکرات وین6 بر اساس توافقی که میان ایران و گروه 1+5 حاصل شد، دو طرف وارد مرحله نگارش پیش نویس توافق جامع شدند.

از مذاکرات وین 4 ایران و گروه 1+5 تلاش داشتند تا با پشت سر گذاشتند اختلافات وارد مرحله تدوین نگارش پیش نویس توافق جامع شوند اما این امر تا مذاکرات وین6 یعنی این دور از مذاکرات تحقق پیدا نکرد.

نشست معاونان وزرای خارجه برای تدوین پیش نویس توافق جامع تا روز جمعه ادامه داشت و دو طرف توانستند تا به گفته عباس عراقچی نزدیک به 70 درصد پیش نویس متن توافق جامع را به نگارش در آوردند.

به دلیل آنکه اختلاف نظرات حول محور 30 درصد باقی مانده پیش نویس توافق جامع آنقدر زیاد بود که امکان پیش روی را تا حدود زیادی غیر ممکن کرده بود، کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مذاکره کننده ارشد هسته ای گروه 1+5 تصمیم گرفت که وزرای خارجه کشورهای عضو گروه 1+5 را به وین دعوت کنند.

دعوت از وزرای خارجه کشورهای عضو گروه 1+5 با هدف ضرورت تصمیم گیری در سطوح بالای سیاسی صورت گرفت و به نوعی مذاکرات به مرحله ای رسیده بود که تصمیم گیری از حوزه اختیار معاونان و نمایندگان کشورهای عضو گروه 1+5 خارج بود.

بنابراین پیش از آنکه وزرای خارجه کشورهای عضو گروه 1+5 - البته به غیر روسیه و چین- در وین حضور پیدا کنند مذاکرات به بن بستی خورده بود که خروج از آن توسط دیپلمات ها و معاونان امکان پذیر نبود.

روز یکشنبه گذشته وزرای خارجی کشورهای اروپایی ( آلمان، فرانسه و بریتانیا) و همچنین وزیر خارجه آمریکا به طور جداگانه با هیات مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران با هدف شکستن بن بست در مذاکرات دیدار و گفتگو کردند.

وزرای خارجه کشورهای اروپایی همان یکشنبه وین را ترک کردند اما جان کری وزیر خارجه آمریکا در وین ماند و دیروز دو دور مذاکر دو جانبه و یک دور مذاکره سه جانبه با حضور کاترین اشتون با هیات ایرانی برگزار کرد تا روند خروج از بن بست را تسهیل کند.

در پایان روز یکشنبه و تا عصر دوشنبه هیچ امیدواری مبنی بر اینکه مذاکرات بتواند از بن بست خارج شود وجود نداشت. بر همین اساس گمانه زنی های در مورد احتمال نافرجام ماندن تلاش ها برای دستیابی به توافق جامع، تا پیش از ضرب الاجل تعیین شده در چارچوب برنامه اقدام مشترک یعنی 20 جولای (30 تیر) افزایش یافت.

تنها گزینه ای که پیش روی هیات های مذاکره کننده ایران و گروه 1+5 بر اساس توافق مقدماتی در ژنو3 وجود دارد تمدید برنامه اقدام مشترک برای یک بازه زمانی 6 ماهه دیگر است.

این در حالی است که پیش از این هم ایران و آمریکا نارضاینی خود از تمدید دوباره برنامه اقدام مشترک اعلام کردند و هر دو طرف خواستار آن شدند که در همین بازه زمانی باقی مانده بدون نیاز به تمدید توافق ژنو به توافق جامع و نهایی دست پیدا کنند.

با این حال با توجه به اینکه احتمال دستیابی به توافق تا دیروز کاهش پیدا کرده بود گزینه های دیگر درباره سرنوشت مذاکرات از جمله تمدید برنامه اقدام مشترک روی میز قرار گرفت.

در همین حال پایگاه خبری المانیتور در گزارشی از قول یکی از اعضای سابق تیم مذاکره‌کننده آمریکا در گفت‌وگوهای هسته‌ای بین ایران و گروه 1+5 تمدید مهلت مذاکرات را امری تقریباً قطعی دانست.

رابرت اینهورن، مذاکره‌کننده سابق آمریکا هم با توجه به اختلافات موجود بین ایران و 1+5 در فاصله کمتر از یک هفته مانده به موعد مذاکرات در 29 تیرماه گفته تمدید مهلت مذاکرات هسته‌ای تقریباً به طور قطع یکی از گزینه‌های آمریکا است و مذاکره‌کنندگان بایستی در مذاکرات جاری به دنبال آن باشند تا به اندازه کافی در گفت‌وگوها پیشرفت کنند.

هیل، نشریه تخصصی کنگره آمریکا هم بر مبنای اظهارات سخنگوی کاخ سفید نتیجه‌گیری کرد واشنگتن گزینه تمدید مهلت مذاکرات هسته‌ای بعد از ۲۹ تیرماه را رد نخواهد کرد.

جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید پس از پایان دیدارهای کری با همتای ایرانی اش اعلام کرد که وزیر خارجه آمریکا پس از بازگشت از وین پیشنهادهایی را به اوباما درباره گام های بعدی در مذاکرات ایران ارائه می‌کند.

هیل در حالی چنین برداشتی از سخنان سخنگوی کاخ سفید کرده است که برداشت های دیگری هم از این سخنان وجود دارد از جمله آنکه دو طرف توانسته اند به راه حل های بینابینی دست پیدا کنند.

وزیر امور خارجه آمریکا دوشنبه شب پس از دیدار سه جانبه‌ با کاترین اشتون و محمد جواد ظریف گفت که «جلسه خوبی» داشته ایم.

وی اظهار داشت: «ما در حال کار هستیم. ما سخت در حال کار هستیم. مباحث جدی زیادی وجود دارد. این یک نشست خوب بود».

یک عضو تیم مذاکره کننده آمریکا که نخواست نامش فاش شود به رویترز گفت که، گفت‌وگوهای سه جانبه دوشنبه شب، «جدی» بوده ولی همچنان نیاز به کار بیشتری است.

منابع غربی تایید کرده اند اختلاف ها میان ایران و گروه 1+5 درباره 3 مسئله فردو، اراک و جدول زمانی لغو تحریم ها تا حدود زیادی حل شده و اکنون همه بحث ها بر یافتن راه حلی برای مسئله ظرفیت غنی سازی متمرکز شده است.

داریل کیمبال تحلیلگر ارشد مرکز کنترل تسلیحات در امریکا روز 23 تیر در مقاله ای در وب سایت نشنال اینترست «محدود کردن ظرفیت غنی سازی اورانیوم توسط ایران بین 6 تا 10 سال، با پایین تر از ظرفیت کنونی آن و در عین حال اجازه دادن برای افزایش ظرفیت غنی سازی در مراحل بعدی توافق در صورتی که تهران اطلاعات کافی را در اختیار آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دهد و ثابت کند دیگر به آزمایشاتش با ابعاد نظامی ادامه نمی دهد» را یکی از راه حلی مرضی الطرفین عنوان کرده بود.

امروز هم دو روزنامه آمریکایی امکان دستیابی ایران و گروه 1+5 به توافق بر پایه همین پیشنهاد پس از نشست سه جانبه، کری، اشتون و ظریف را مطرح کردند.

روزنامه‌ وال استریت ژورنال در گزارشی مدعی شد که ایران پذیرفت غنی‌سازی اورانیوم خود را کاهش دهد.

این روزنامه مدعی شد: بر اساس اطلاعات به دست آمده از سوی افراد نزدیک به مذاکرات، ایران نشان داده است که برای اولین بار متمایل به کاهش جزئی غنی‌سازی اورانیوم در توافق جامع است.

نیویورک تایمز هم در گزارشی به نقل از وزیر خارجه کشورمان اعلام کرد که ایران آماده است طی چندین سال آتی برنامه غنی‌سازی خود را در همین سطح نگه دارد.

روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در گزارشی از مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 نوشت:« مذاکره کننده ارشد ایران، که با پایان قریب‌الوقوع ضرب‌الاجل دستیابی به توافقی با غرب درباره برنامه هسته‌ای آتی این کشور است، روز دوشنبه در مصاحبه‌ای اعلام کرد ایران می‌تواند توافقی را بپذیرد که اساسا ظرفیتش برای تولید سوخت هسته‌ای را برای چندین سال در سطح کنونی نگه دارد (فریز)، به شرطی که پس از آن به مانند هر کشور دیگر دارای یک برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز، قلمداد شود.»

نیویورک تایمز در ادامه می‌نویسد: «این پیشنهاد، که ایران می‌گوید پشت درب‌های بسته مذاکرات وین به آمریکا و دیگر پنج قدرت جهانی ارائه شده است، مجموعه محدود امتیازاتی که ایران در ماه نوامبر گذشته به عنوان بخشی از توافق موقتی ارائه کرده را تمدید خواهد کرد. در عوض، ایران خواهان لغو گام به گام تحریم‌هاشده است.»

این روزنامه آمریکایی در ادامه از قول وزیر امور خارجه ایران چنین نقل می‌کند:« من اینجا برای ارائه گزینه‌های حداکثری نیامده‌ام.... ما برای دستیابی به توافق به اینجا آمده‌ایم.»

یک دیپلمات ایرانی هم دیروز در گفتگو با خبرگزاری ایتارتاس با بیان اینکه « هنوز بسیار زود است که بگوییم ایران و 1+5 می‌توانند تا 20 جولای به توافق دست یابند یا نه» گفت که « تلاش می‌کنیم اختلافات را تا پیش 20 جولای به پایان برسانیم.»

بر این اساس با توجه به اینکه روند نگارش پیش نویس توافق جامع آغاز شده است می توان امیدوار بود که دو طرف تا حدئودی توانسته اند گره مذاکرات را با دست باز کنند پیش از آنکه نیاز به دندان پیدا کنند.