هر چقدر دولت بهقول رییس مجلس «زرنگی» کرد و پرونده کابینه دولت یازدهم را زودتر از مهلت قانونی به مجلس ارائه داد بههمان اندازه هم گروهی از تندروها از همان نخستین روز اعلام اسامی وزرا تخریب و هجمه به تعدادی از وزرا از آن جمله وزیر آموزشوپرورش را آغاز کردند.
یک هفته پس از انتخابات ریاستجمهوری مشاوران حسن روحانی دستبهکار شدند و برای هر حوزهای و وزارتخانهای کارگروهی تشکیل دادند. وظیفه اصلی این کارگروهها بررسی وضعیت موجود و آسیبشناسی آن براساس برنامههای دولت، گفتوگو با انجمنها و نهادهای صنفی و تخصصی و درنهایت جمعبندی برای ارائه مشاوره به رییسجمهوری در انتخاب وزرا بوده است. اگرچه پس از خرداد 92 تاکنون گمانهزنیهای درباره کابینه دولت یازدهم انجام شده بود، شاید یکی از معدود وزارتخانههایی که توافق بیشتری برای انتخاب وزیر آن وجود داشت، وزارت آموزشوپرورش بود. تشکلهای صنفی فرهنگیان در حمایت از او بیانیه صادر و اعلام کردند او میتواند اعتماد ازدسترفته در نظام آموزشی را بازگرداند.
در هفتههای پس از انتخابات ریاستجمهوری کمیتههای متعددی برای بررسی وضعیت سازمانها و وزارتخانههای دولتی و درنهایت ارائه مشاوره به حسن روحانی برای ترکیب کابینه دولت یازدهم تشکیل شده است. فرهنگیان هم در قالب نهادهای صنفی که البته هنوز باقیماندهاند تحرکات گستردهای برای رساندن صدایشان به رییسجمهوری منتخب داشتهاند. پنج نفری که از سوی چهار تشکل صنفی فرهنگیان به کمیته آموزشوپرورش رییسجمهوری منتخب معرفی شدند براساس اولویت«محمدعلی نجفی»، «مرتضی حاجی»، «علیاصغر فانی»، «معصومه ابتکار» و «رحیم عبادی» بودند، اما درنهایت این محمدعلی نجفی بود که بهعنوان وزیر آموزشوپرورش دولت یازدهم معرفی شد.
پیش از اعلام کابینه نظرسنجیهای مختلف نشان داده بود او محبوبترین چهره در میان نامزدهای مختلف وزارت بین معلمان است؛ معلمانی که در هشت سال گذشته روزهای آسانی را نگذراندند و وزارتخانهای که بهگفته تحلیلگران و منتقدان بهدلیل تصمیمات شتابزده و عجولانه مدیریتی پرچالش و پرحاشیه و نیز پر از تغییرات را به خود دیده است، اما درست یک روز پس از برگزاری مراسم تحلیف گروهی از رسانهها که عمدتا تریبون رسانههای تندرو هستند، انگشت اتهام را به محمدعلی نجفی، وزیر آموزشوپرورش پیشنهادی دولت، نشانه رفتند. منتقدان و مخالفان وزارت نجفی، بازگشت او به آموزشوپرورش را زمینهساز رواج رویکردهای سکولار و غیردینی خوانده و نوشتهاند با آمدن نجفی به وزارت آموزشوپرورش دانشآموختگان غربی بر نظام تعلیم و تربیت کشور حاکم میشوند، اما آیا بازگشت نجفی که سابقه 9ساله وزارت آموزشوپرورش را در کارنامه خود دارد، چشماندازی از همان چیزی فراروی نظام آموزش و پرورش قرار میدهد که منتقدان و مخالفان او سعی میکنند ترسیم کنند؟
حاجی: فضا، فضای اتهام زنی است
مرتضی حاجی، وزیر آموزشوپرورش دولت اصلاحات، در اینباره به «بهار» گفت: «متاسفانه بعضی به خودشان حق میدهند هرکسی را که دیدگاهش با آنها تفاوت دارد بهسکولاربودن متهم کنند و بگویند قصد دارد دین را از عرصه کار خارج کند. بهباور من آقای نجفی یکی از بهترین وزیرانی است که در فهرست کابینه آقای روحانی معرفی شده و بهترین گزینهای است که دولت میتوانست برای آموزشوپرورش انتخاب کند و این انتخاب با شناختی که من از معلمان و آموزشوپرورش دارم حتما مورد استقبال فرهنگیان قرار میگیرد و آنها خواستههای خودشان را از طریق آقای نجفی بهتر میتوانند دنبال کنند.»
حاجی با بیان اینکه «در نظام آموزشوپرورش همهچیز موکول به شخص وزیر نیست»، ادامه داد: «الان که مقرر شده بر مبنای سند تحول در آموزشوپرورش عمل شود، آقای نجفی هم همین سند را در کلیات دنبال خواهند کرد و کار در آموزشوپرورش از این طریق به سامانتر پیش خواهد رفت.»او با انتقاد از رواج ادبیات اتهامزنی در فضای سیاسی و رسانهای کشور، ادامه داد: «این اتهام که آقای نجفی میخواهد سکولاریزم را ترویج دهد بهنوعی اتهام به انبوه معلمانی هم است که خواهان حضور نجفی هستند. آیا همه این فرهنگیان اعتقادات و گرایشهای غیردینی دارند؟ چنین نگاهی اساسا توهین به جامعه بزرگ فرهنگیان است که انتخاب آنها انتخاب آقای نجفی بوده است و در موارد متعددی اعلام حمایتشان از ایشان را برای تصدی پست وزارت آموزشوپرورش اعلام کردهاند.»
حاجی همچنین گفت: «امیدواریم مجلس بدون نگاه خطی و سیاسی وزرا را گزینش کند و کسانی را حمایت کنند که توانایی و قابلیت کار دارند، اما در گروه فکری آنها نیستند. قطعا انتخاب وزیری که بیشتر میتواند در خدمت کشور باشد بهتر از انتخاب وزیری است که از حزب و گروهی خاص باشد، اما توانایی لازم برای کار را نداشته باشد.»
عبادی: آموزشوپرورش سازمانی امنیتی نیسترحیم عبادی، عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان و معاون وزارت آموزشوپرورش در دوران اصلاحات، هم نقدهای واردشده به وزیر پیشنهادی دولت روحانی برای آموزشوپرورش را وارد نمیداند و به بهار میگوید: «البته دور از انتظار نبود اصولگرایان در مقابل افراد طیف اصلاحطلبان موضع بگیرند. با توجه به نتایج انتخابات اگر چنین عکسالعملی وجود نداشت باید تعجب میکردیم. این انتخابات نتایجی را رقم زده که در محاسبات آنها نبوده است و چهبسا این روند در ارتباط با تعداد بسیاری از وزرا در روزهای آینده ادامه پیدا کند.» او با تاکید بر اینکه کارنامه نجفی روشن است، ادامه داد: «آقای نجفی از سال 68 تا 76 وزیر آموزشوپرورش و همینطور وزیر آموزش عالی و رییس سازمان برنامهریزی و بودجه و جزو موفقترین وزرای بعد از انقلاب بودند و کارنامه درخشانی دارند؛ به علاوه چهرهای ملی و موثر در سطح کشور هستند. براساس نظرسنجی که در آموزشوپرورش انجام شد محبوبترین وزیر در آموزشوپرورش بعد از انقلاب آقای نجفی بودند.»بهگفته او نجفی در بین فرهنگیان چهرهای موجه و محبوب و مقبول است و در مدتی که کمیته کاری و مشورتی حوزه آموزشوپرورش برای ارائه مشاوره به دولت یازدهم فعال بود، آقای نجفی بالاترین امتیاز را در میان تشکلهای صنفی فرهنگیان بهدست آوردند. عبادی همچنین گفت: «آقای نجفی معتقد است آموزشوپرورش باید به سمت حرفهایشدن پیش برود، در مقابل دیدگاهی که سعی کرده آموزشوپرورش را سازمانی عقیدتی و سیاسی ببیند، آموزشوپرورش باید سازمان علمی و تخصصی باشد که با مسائل اسلامی تعارض ندارد، بلکه میتواند مکمل آن باشد.
انصاری: تجارب نجفی، سرمایه ملی استاز نگاه جمشید انصاری، نماینده مجلس هشتم، نجفی چهره جدیدی در نظام اجرایی کشور نیست و سوابق او و مسئولیتهایی که قبلا بهویژه در حوزههای فرهنگی و آموزشی داشته از او چهره شناختهشدهای ساخته است. او به بهار گفت: «در 9 سالی که آقای نجفی در آموزشوپرورش وزیر بود، این وزارتخانه یکی از موفقترین دورههای کاری آموزشوپرورش را سپری کرد و هیچگاه شبهاتی درباره ایشان مطرح نبوده است.»
او با یادآوری سابقه وزارت علوم نجفی ادامه داد: «ایشان همزمان با انقلاب فرهنگی به عنوان چهره جوانی که میتوانست همسو با انقلاب فرهنگی اهداف انقلاب را پیش ببرد، وزارتخانه علوم را در شرایط خاص و دشوار پس از انقلاب بر عهده گرفتند و کسانی که اینگونه به ایشان اتهام میزنند یا از سوابق ایشان بیخبرند یا اهداف دیگری دارند.» انصاری حضور مدیری چون نجفی را فراتر از وزارت آموزشوپرورش برای کابینه و دولت یازدهم موثر دانست و گفت: «تجربههای ایشان نهتنها برای آموزشوپرورش که میتواند برای کل کابینه مفید باشد و این تجربهها درواقع بهمثابه سرمایه ملی برای کشور است. متاسفانه بخش عمده حرفهایی که زده میشود از رویکرد سیاسی ناشی میشود؛ حرفهایی از بعضی اصولگرایان تندرو که فکر میکنند حضور در مسئولیتهای اجرایی بهنوعی در مهریه آنها نوشته شده است و دیگران اگر خارج شدند، نباید بازگردند و درباره افراد اصلاحطلبی که در کابینه معرفی شدند فضاسازی میکنند و اتفاقا بیشتر افراد توانمند را مورد توجه قرار دادهاند. آقای نجفی چهره شناختهشده و امتحانپسدادهای هستند و افرادی چون ایشان مورد اتهام قرار گیرند به نظر میرسد دایره انتخاب مسئولان باید تنگ شده باشد.
نجفی چه برنامهای دارد؟محمدعلی نجفی گزینه انتخابی حسن روحانی برای تصدی وزارت آموزشوپرورش است که هماکنون برنامههایش را برای ارائه به مجلس تدوین کرده است. برنامههای ارائهشده از سوی نجفی به مجلس شورای اسلامی در ۱۳محور است که در این برنامه بر نگاه راهبردی به آموزشوپرورش و تکیه به اسناد راهبردی در برنامهریزیها و پرهیز از شتابزدگی در اجرای برنامهها در عین مغتنمشمردن فرصتها و حساسیت نسبت به آنها تاکید شده است.
محمود مهرمحمدی، استاد دانشگاه و از کارشناسان باسابقه تعلیم و تربیت، که مشاور محمد علی نجفی درباره تدوین برنامههایش برای ارائه به مجلس است، در پاسخ به این پرسش که برنامههای آقای نجفی برای ارائه به مجلس حول کدام محورهاست، گفته است: برنامههای آقای نجفی برای ارائه به مجلس شامل ۱۳محور است که عبارتند از سند تحول بنیادین آموزشوپرورش، مدیریت و بررسی آموزشوپرورش، منابع انسانی، منابع مالی، برنامه درسی، فعالیتهای پرورشی، فرهنگی و تربیتبدنی، تربیت فنی و حرفهای، مشارکتهای مردمی، گروه آموزشی خاص و با نیازهای ویژه، نهادهای صنفی و مدنی، فضاهای کاربردی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و سایر اقدامات. به گفته مهرمحمدی جهتگیری برنامه آقای نجفی این است که باید کارکرد پرورشی در آموزشوپرورش توسعه یابد و به همه فعالیتهای دیگر سرایت یابد، زیرا اصالت با پرورش است و سایر فعالیتها در ارتباط با دانشآموزان باید بهنوعی مقدمهای باشد برای تقویت پرورش در وجود دانشآموزان، زیرا اعتقاد داریم همهچیز به پرورش و تربیت منتهی میشود و آموزش باید در خدمت پرورش باشد زیرا آموزش منهای وجه پرورشی و تربیتی ارزشی ندارد بلکه زمانی آموزشی ارزشمند میشود که به عنوان یک مقدمه در خدمت تحقق اهداف پرورشی و تربیتی قرار بگیرد.
بند دیگری که در محور برنامه درسی به آن توجه شده اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی است که این اصل در صدد تقویت گویش ملی و استفاده از ادبیات بومی درمدارس است و در ماده ۱۹ قانون برنامه پنجم توسعه نیز لحاظ شده است، آقای نجفی معتقد است برنامهریزی لازم برای اجرای این بند از قانون برنامه پنجم توسعه که در جهت اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی است باید در دستورکار باشد. مهرمحمدی با اشاره به تعمیق و اعتلای تربیت دینی و اخلاقی دانشآموزان با همکاری حوزههای علمیه و مراکز دینی گفت: این بند در رأس محور برنامه درسی مورد توجه است.