"اصلاح‌طلبان در یک‌قدمی اجماع هستند"

یک هفته بیشتر به پایان انتخاب نمانده است. جمعه آینده بالاخره یک‌نفر انتخاب می‌شود. اما هنوز مشخص نشده نامزد نهایی جریان اصلاح‌طلبان چه کسی است.

محسن رهامی خبر داد: اصلاح‌طلبان در یک‌قدمی اجماع هستند، محمدرضا عارف نماینده جریان اصلاح‌طلبی یا حسن روحانی نماینده جریان مستقل و معتدل. بالاخره برای این‌که جریان اصلاح‌طلبی به یک انتخاب واحد برسد، شورای هفت‌نفره‌ای از سوی سیدمحمد خاتمی و هاشمی‌رفسنجانی شکل گرفت. این شورا که امروز به «شورای حکمیت» معروف شده است می‌خواهد یک‌نفر را به عنوان نامزد نهایی معرفی کند تا جریان اصلاح‌طلبی این دوره از انتخابات یک نامزد واحد داشته باشد. در رابطه با وضعیت حاکمیت بر شورای حکمیت محسن رهامی فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت‌وگو کرده‌ایم.

رویکرد اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش‌رو و پس از رد صلاحیت نامزد حداکثری جریان اصلاح‌طلبی، یعنی آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی چه باید باشد؟
طبیعی است که اصلاح‌طلبان از قبل نظرشان بر نامزد اجماعی بود. بر همین اساس تمامی نیروهای سیاسی اصلاح‌طلب بر حضور و فعالیت تشکیل ستاد بزنند و با اشتیاق فعالیت کنند. در آن زمان نامزد حداکثری جریان اصلاحات آقایان خاتمی و هاشمی بودند و قرار بر این بود یک‌نفر از این دو نفر در انتخابات حضور پیدا کنند. پس از جلسات متعددی که با حضور اصناف مختلف در دفتر جناب آقای خاتمی برگزار شد، درنهایت جمع‌بندی ایشان به این سمت رفت که شرایط برای حضورشان در انتخابات فراهم نیست.

درنهایت در آخرین لحظات آقای هاشمی وارد صحنه انتخابات شدند. واقعا ایشان با همت، بزرگی، فداکاری و ایثار وارد صحنه شدند. آقای هاشمی نیازی به کسب نمره در سطح مدیریت کشور ندارد و در واقع حضور ایشان به مقام ریاست‌جمهوری شأن و مقام می‌داد. پس از حضور ایشان جریان اصلاح‌طلب تحت گفتمان اصلاح‌طلبی از او اعلام حمایت کردند. جمع کثیری از نیروهای معتدل در گفتمان اصولگرایی از محافظه‌کاران سنتی و میانه‌رو نیز به این جمع پیوستند. عده زیادی هم که رای‌های خاکستری خوانده می‌شوند یا اکثریت خاموش به صحنه آمدند و همه دست‌در‌دست هم در همان یک هفته حماسه عظیم ایجاد کردند. بسیاری از افرادی که در دوره‌های پیشین و حتی انتخابات 88 پای صندوق‌ها نیامده بودند آماده رای‌دادن شدند. اما عدم احراز صلاحیت آقای هاشمی در ریاست‌جمهوری توسط شورای نگهبان اثر مخرب و شکننده‌ای در این حماسه ایجاد کرد.
 
از این اتفاق مدتی گذشته، اکنون جریان اصلاح‌طلب چه کاری می‌خواهد انجام دهد؟
در این مدت جریان اصلاح‌طلبی نشست‌های متعددی داشتند که چه کنند. جریان اصلاح‌طلبی همیشه تلاش می‌کند قانونمند حرکت کند زیرا خود را یکی از دلسوز‌ترین جریان‌ها می‌داند. پس از بن‌بست نخست راهکارهای دیگری مطرح شد و درنهایت با سه گزینه مواجه شدیم. نخست این‌که در بین نامزدهای موجود دکتر محمدرضا عارف است که خود را نماینده گفتمان اصلاح‌طلبی می‌داند. او هشت سال معاون اول ریاست‌جمهوری، رییس سازمان برنامه و بودجه و وزیر پست و تلگراف بوده و در موفقیت‌های دولت اصلاحات نقش زیادی داشته است. نفر بعدی جناب دکتر حسن روحانی به عنوان نماینده گفتمان اعتدلال‌گرایی است و خود را مستقل معرفی کرده اما در مجموع به جریان معتدل و میانه‌رو نزدیک است. نحله سوم نامزدهای وابسته به جریان اصولگرایی چون قالیباف، ولایتی، جلیلی و حداد هستند و البته آقایان غرضی و رضایی که از یک حیث داخل طبقه‌بندی اعتدال و مستقل قرار می‌گیرند.

به هرحال ما در بین سه جریان تحقیق کردیم و به این جمع‌بندی رسیدیم که بتوانیم ائتلافی بین اصلاح‌طلبی و میانه‌روی ایجاد کنیم. در این فاصله که آقای هاشمی کنار گذاشته شد تاکنون تمام تلاش این بوده که بین این دو جریان و گفتمان ائتلاف شکل بگیرد. در همین رابطه هیاتی هم انتخاب شد و آقای خاتمی ابتکار عمل را در دست گرفتند. این هیات هفت‌نفره حکمیت- که من هم عضوی از آن هستم- ملاقات‌های مفصلی با افراد اصلی جریان اصلاح‌طلبی و همچنین آقایان خاتمی و هاشمی و ناطق نوری داشته است. با خود نامزدها هم دیدارهایی داشتند و فعلا جلسات ادامه دارد و مسائل داخلی توسط سخنگوی جمع یعنی دکتر نجفی اعلام می‌شود.

در حال حاضر وضعیت اجماع چگونه است؟
تلاش این است که جریان اصلاحات هرچه زودتر از این حالت انتظار و بلاتکلیفی خارج شود. تمایل به هر دو این بزرگواران وجود دارد و منتظر هستیم تا در گفتمان‌های صورت گرفته تکلیف روشن شود. در روزهای آتی جریان اصلاح‌طلبی و مستقل ما با مدیریت هاشمی، خاتمی و ناطق به نتیجه برسند یا جناب دکتر عارف به عنوان نماینده جریان اصلاح‌طلبی یا آقای روحانی به عنوان نماینده جریان اعتدال‌گرایی بمانند و مابقی نیروها هم از او حمایت کنند. انشقاق بین این دو نفر به هیچ عنوان به صلاح نیست و نباید اتفاق سال 84 تکرار شود.

کمی دیر نشده است؟
قدری دیر شده است. این دیرکرد ناشی از ردصلاحیت غیرمنتظره آقای هاشمی است. فرصت تدبیر و تصمیم‌گیری گرفته شد اما مجموعه تا شنبه یا یکشنبه به نتیجه خواهد رسید و به‌سرعت اعلام خواهد شد.

و سازوکار رسیدن به اجماع چیست؟
بررسی‌هایی در فضای عمومی جامعه صورت گرفت و نظر این دو نامزد به دست آمد. با آقایان خاتمی و هاشمی و تشکل‌های سیاسی نیز گفت‌وگو‌های بسیاری شده است. تلاش این بود تا با مذاکره با مشاوران دو‌طرف به صورت اقناعی یکی از دوطرف به این توافق برسد که کنار برود. تصمیم نهایی هم از طرف سخنگوی هیات اعلام خواهد شد. اقداماتی که صورت گرفته مجدانه خواست اصلاح‌طلبان، نیروهای مستقل و طرفداران هاشمی و خاتمی در سراسر کشور بوده است. مدل‌های مختلفی برای ائتلاف وجود دارد و نمونه‌هایی از دولت‌های ائتلافی را در دنیا دیده‌ایم.

آیا می‌توان امیدی به ماندن یک‌نفر به عنوان نامزد اصلاحات داشت؟
بله خوش‌بین هستم. تا آنجا که در جریان کارها هستم و اقداماتی که صورت گرفته امکان موفقیت خیلی زیاد است و اصلاح‌طلبان در یک قدمی اجماع محدودیت هاشمی و خاتمی هستند.

گفتمان اصلاح‌طلبی، گفتمان اعتدال و میانه‌روی است و بنای رسیدن به اهداف از طریق صندوق‌های رای بوده است. ما وقتی در دنیا به گفت‌وگو و مذاکره قائل هستیم باید بتوانیم در داخل کشور هم از طریق گفتمان و مذاکره و روش‌های اصلاح‌طلبانه سیاست‌های خود را پیش ببریم. مگر نه این‌که در ترکیه حزب اعتدال و توسعه درنهایت برای حل مشکلات کشور با عبدالله اوجالان به گفت‌وگو می‌نشیند و به بحران‌ها پایان می‌دهد. وقتی همه دنیا به این نتیجه رسیده گفتمان مصاحله و منطق جواب می‌دهد، جریان اصلاح‌طلبی و در راس آن آقای خاتمی و شورای هماهنگی و احزاب اصلاح‌طلب نیز همین روش را در پیش گرفته‌اند و به مصلحت ملت نمی‌دانند هزینه‌های بیشتری بدهد.