انتقاد ترکیه از مذاکره مخالفان سوریه و اسد

وزیرامور خارجه ترکیه هشدار داد که درگیری‌های سوریه نباید یک مناقشه دینی و مذهبی تلقی شود.

به گزارش ایسنا، احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در گفتگو با شبکه خبری دویچه وله آلمان تاکید کرد: مقاصد مذهبی و طائفه‌ای خاصی در سوریه مطرح است که می‌تواند برای منطقه ما خطرناک باشد.

متن این مصاحبه به شرح زیر است:

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که دوگانگی میان حامیان و مخالفان دولت بشار اسد در منطقه به خاطر مسائل مذهبی و دینی است. ترکیه،‌ عربستان و برخی از کشورهای سنی دیگر به انتقاد از حضور بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در راس قدرت در این کشور پرداخته‌اند و این در حالی است که کشورهای شیعه نشین از جمله ایران، عراق و همچنین حزب الله لبنان در ماه‌های گذشته از بشار اسد اعلام حمایت کردند. با توجه به این شرایط آیا اکنون می‌توان از یک درگیری و مناقشه دینی مذهبی در سوریه سخن گفت؟
پاسخ من به این سئوال خیر است زیرا جنگ در سوریه میان شیعیان و اهل تسنن نیست. اما مساله درگیری‌ها و تنش‌ها در سوریه مشکلی است که میان دولت‌های دیکتاتوری و مردم کشورهای مختلف وجود دارد. به عنوان نمونه در مصر یا در لیبی رهبران کشورها از اهل تسنن بودند. ما هنوز با این دیکتاتورها مخالف هستیم. زیرا آنها به دنبال آن بودند که مردم را سرکوب کنند مشکل اساسی در منطقه مربوط به قبایل و مذهب‌ها نیست. این مشکل بیشتر میان مردم و دولت‌هایی مطرح است که ساختارشان مانند ساختار دوران جنگ سرد است. درباره سوریه مطرح کردن این مساله چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.

 در حال حاضر در پارلمان سوریه و نیز ائتلاف حاکم این کشور نمایندگان بسیاری از مسیحیت، علوی‌ها و سایر مذاهب و ادیان حضور دارند. همچنین نمایندگانی از طیف‌های مختلف مذهبی در قالب جناح مخالف سوریه مشغول به فعالیت هستند. در نتیجه با توجه به حضور نمایندگان مذاهب و ادیان مختلف در هر دو جناح می‌توان گفت درگیری‌ کنونی در سوریه قبیله‌ای یا مذهبی نیست و نخواهد بود. اما دولت سوریه به دنبال آن است تا درگیری‌ها در این کشور را به سمت و سوی تنش‌های مذهبی بکشاند. تا از این طریق حضور برخی گروه‌ها را در کنار خود تثبیت کند. در واقع مقاصد مذهبی و طائفه‌ای خاصی در سوریه مطرح است که می‌تواند برای منطقه ما خطرناک باشد.

در کنفرانس امنیتی مونیخ شما به انتقاد از ایده مذاکرات میان اپوزیسیون سوریه و دولت اسد پرداختید علت این انتقاد چیست؟
برای چندین ماه در سال 2011 و 2012 ما (ترکیه) سعی داشتیم جناج‌های مختلف داخلی و بین المللی از جمله کوفی عنان را متقاعد کنیم که بشار اسد را برای برگزاری مذاکرات ملی در سوریه راضی کند. اما بشار اسد اعضای جناح مخالف دولتش را که در خارج از سوریه فعالیت داشتند قبول نکرد و مدعی شد اپوزیسیون خارج از سوریه متشکل از گروهی از تروریست‌ها است.

در نتیجه آیا می‌توان انتظار داشت که بشار اسد ائتلاف ملی سوریه را به عنوان بازیگری جدید در عرصه سیاسی کشورش بپذیرد؟ چه نوع مذاکره‌ای بدون به رسمیت شناختن ائتلاف ملی سوریه در این کشور می‌تواند محقق شود. در صورتی که بشار اسد مدعی این باشد که همه مردم تروریست هستند مذاکره مفهوم خود را از دست خواهد داد. نکته دیگر اینکه مذاکرات باید در این راستا نباشد که مشروعیت دولت اسد را مورد توجه قرار دهد. چنین مذاکراتی در واقع قدرت و اختیارات اسد را مشروع جلوه داده و تاثیری بر جای می‌گذارد که چندان درست نیست.

در چنین شرایطی چه کسی به عنوان مسئول کشته شدن بیش از 60 هزار تن در سوریه شناخته می‌شود؟ صدها هزار تن از سوری‌ها اکنون پناهنده و بی‌خانمان شده‌اند؛ چه کسی مسئول این آوارگان است. مساله دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد این است که هدف مذاکرات باید در راستای تشکیل دولت موقت باشد. در نتیجه باید این درک اساسی وجود داشته باشد که چندین دولتی اختیارات کامل خواهد داشت و این بدین معناست که بشار اسد باید آمادگی انتقال تمامی اختیاراتش را به چنین دولت موقتی داشته باشد. در غیر این صورت مذاکرات راه به جایی نخواهد داشت. ما مخالف مذاکرات نیستیم اما درون مایه مذاکرات باید به خوبی تعریف شود.

کشور شما یعنی ترکیه پیشرفت اقتصادی قابل توجهی در سال‌های گذشته داشته است همچنین در زمینه سیاست خارجی آنکارا حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد با توجه به این مسائل نقش ترکیه را در آینده خاورمیانه چگونه می‌بینید؟
به طور قطع ما هیچ وقت مدعی داشتن نقشی در منطقه نبوده‌ایم. ما به عنوان یک کشور تجربیات خودمان را داریم. اما بسیاری از جناح‌ها در جامعه بین المللی بر این باورند که تجربه ترکیه موفقیت آمیز بوده است. چرا بدین گونه است؟ زیرا ما به دنبال تحقق دموکراسی، توسعه اقتصادی و داشتن سیاست خارجی فعال بوده‌ایم. بدون اعمال اصلاحات در کشور نمی‌توان افکار از جمله رویکردهای سیاسی و اقتصادی را تغییر داد.

بنابراین ما از تمامی تلاش‌هایی که در راستای اعمال اصلاحات در منطقه صورت می‌گیرد حمایت می‌کنیم. ما حامی دولت‌هایی هستیم که به تازگی در منطقه برگزیده می‌شوند. ترکیه از روسای جمهوری که توسط مردم انتخاب می‌شوند حمایت می‌کند. ما از هر نوع طرفداری از یک جناح خاص در مقابل گروه یا جناح دیگر می‌پرهیزیم. هر کسی که به انتخاب مردم وارد عرصه سیاست شود و قدرت اختیارات را به دست گیرد همتا و شریک ما به شمار می‌رود و ما از چنین افرادی حمایت می‌کنیم. اخیرا ترکیه وام 500 میلیون دلاری با سود کم در اختیار تونس قرار داد همچنین ترکیه دو میلیارد دلار وام به مصر داد تا از این طریق به توسعه اقتصادی این کشور کمک کند.

ما نشست‌هایی برای ارتقای روابط استراتژیک و اقتصادی با کشورهای مختلف داشته‌ایم. علت این مساله چیست؟ علت این است که ما می‌خواهیم تجربیات خود را در زمینه‌های مختلف نظیر بهداشت، ارتباطات، حمل و نقل، سیاست‌های انرژی، مدیریت و اصلاحات به اشتراک بگذاریم. تا از این طریق به کشورهای دیگر کمک کنیم. این به اشتراک گذاری به معنای اجبار و یا دیکته کردن چیزی نیست. بلکه این وظیفه ماست که به کشورهای دوست در منطقه کمک کنیم تا از تحقق موفقیت‌آمیز اصلاحات باز نمانند.

در ماه مه سال 2010 نیروهای امنیتی اسرائیل به کشتی مرمره آبی که حامل کمک‌های ترکیه به نوار غزه بود حمله کردند. در واکنش به این حمله که در آب‌های بین المللی روی داد آنکارا سفیر خود را از اسرائیل فرا خواند و روابط دیپلماتیک میان ترکیه و اسرائیل به پایین‌ترین سطح خود رسید. در شرایط کنونی که از این رویداد حدود سه سال می‌گذرد روابط اسرائیل و ترکیه به چه صورت است؟
ما همواره پیگر این مساله بوده‌ایم اسرائیل شهروندان ما را که در آب‌های بین المللی کشت و مسئولیت این قتل برعهده تل آویو است. چنین اقدامی یک جرم تلقی می‌شود و ما در سه سال گذشته سه شرط را برای اسرائیل مشخص کرده‌ایم که عبارتند از عذرخواهی، پرداخت دیه و صدور اجازه برای کمک به نوار غزه و شکستن محاصره این منطقه.

روشن است که در صورتی که این سه شرط تحقق یابد امکان عادی سازی روابط میان تل آویو و آنکارا وجود دارد. اما این شرایط قابل قبول نیست که نیروهای نظامی اسرائیل شهروندان ما را به قتل برساندند و نسبت به این مساله هیچ گونه عذرخواهی مطرح نشود؛ به طوری که گویی نیروهای امنیتی اسرائیل حق چنین کاری را داشته‌اند.

در صورتی که سه شرط مطرح شده از سوی طرف ترک محقق نشود ما هرگز روابط خود را با اسرائیل به حالت عادی باز نخواهیم گرداند در صورتی که آنها این شرایط را بپذیرند به طور قطع روابط آنکارا تل‌آویو به حالت عادی باز خواهد گشت.