فرارو-محمود احمدی نژاد امروز در صحن علنی مجلس به بیان اشکالات اقتصاد کشور و راهکارهای دولت برای رفع آنها پرداخت. وی همچنین از نحوه اجرای طرح هدفمندی یارانه ها دفاع کرد و مرحله اول آن را در مجموع مثبت قلمداد کرد.
مهندس اسحاق جهانگیری وزیر پیشین صنایع و معادن در گفتگو با فرارو گفت: «آقای احمدی نژاد راجع اقتصاد کشور چهار نقطه ضعف را بیان و چهار راهکار را هم ارائه کردند. اشکالاتی که ایشان بیان کردند مسائلی است که از قبل همواره گفته شده است. مهم ترین این اشکالات اول وابستگی شدید اقتصاد و بودجه دولت به درآمد نفت و دوم دولتی بودن اقتصاد کشور است.»
وی تاکید کرد: «طی تحقیقات علمی صورت گرفته از قبل انقلاب تاکنون، درباره این دو اشکال در اقتصاد کشور اتفاق نظر وجود داشته است.»
وی با اشاره به صحبت های احمدی نژاد گفت: «اینکه جریان ثروت و سرمایه به لحاظ جغرافیایی از مناطق دورتر و محروم‌تر به مناطق برخوردارتر و مرکزی‌تر است یک امر طبیعی است. چرا که فرض بر این است که منابع اقتصادی به سمتی حرکت می کند که فعالیت اقتصادی در آنجا سودآوری بیشتری داشته باشد.»
وی ادامه داد: «لذا امروز می بینید که بسیاری از آمریکایی ها منابع خود را در چین و هند سرمایه گذاری می کنند. یا منابع زیادی از اروپایی ها در افریقا سرمایه گذاری می شود.»
وی افزود: «دلیل این امر این است که کشورهایی که پذیرای سرمایه گذاری هستند شرایطی در کشور خود بوجود می آورند که باعث سودآوری فعالیت اقتصادی در آنجا نسبت به کشورهای مبدا سرمایه می شود.»
جهانگیری تصریح کرد: «امروز هم اگر یک سرمایه دار تهرانی تصمیم بگیرد یک فعالیت اقتصادی انجام دهد یقینا در بررسی های خود محلی که سودآوری بیشتری دارد را انتخاب می کند.»
وی با بیان اینکه تمام حرف هایی که در برنامه های مختلف اقتصادی زده می شد این بود که دولت ها باید زیربناها را به نحوی فراهم کنند که فعالیت اقتصادی در مناطق حاشیه ای و محروم کشور سودآورتر و اقتصادی تر باشد گفت: «اتفاقا در اصل 44 قانون اساسی یک حرفی که زده شد و بعدها به سهام عدالت تبدیل شد این بود که یک درصدی از منابع حاصل از فروش شرکت های بزرگ دولتی خرج ایجاد زیربناها در مناطق محروم شود تا انگیزه ای برای سرمایه گذاری در این مناطق شود.»
وی تصریح کرد: «لذا اگر دولت هنوز احساس می کند حرکت ثروت و سرمایه از مناطق محروم به سمت مناطق مرکزی است باید راهکار مناسب خود را اتخاذ کند و به ایجاد زیربناها در مناطق محروم بپردازد تا فعالیت اقتصادی در این مناطق سودآورتر باشد.»
وزیر پیشین صنایع و معادن در دوره اصلاحات اظهار کرد: «نکته دیگر بحث اتکای بودجه به درآمدهای نفت است که در برنامه سوم و چهارم به آن اشاره شده و در این دوران هم همواره صاحب نظران اقتصادی به آن تاکید می کردند که طبق قانون برنامه باید هر سال اتکای بودجه به درآمدهای نفت کمتر شود.»
وی ادامه داد: «اما متاسفانه دولت نهم و دهم با این شعار که "ما درآمد داریم و باید خرج کنیم و عده ای می خواهند این درآمد خرج نشود و مردم استفاده نکنند"، به سمتی رفته است که اگر در سال 83 بودجه کشور با درآمد نفتی بشکه ای حدود 25 دلار بسته و به راحتی اداره می شد و نرخ رشد و توسعه کشور عدد قابل توجه ای بود، اکنون با بشکه ای 60، 70 دلار به سختی اداره می شود.»
وی خاطرنشان کرد: «وضعیت همین امسال علی رغم آنکه گفته می شود با تحریم نفتی مواجه بودیم و درآمد نفتی کاهش پیدا کرده به گونه ای است که درآمدی که از فروش نفت به بودجه واریز شده بیش از دو برابر درآمدی است که در سال 83 به بودجه واریز شده بود.»
وی افزود: «اما با این وجود باید دید اکنون که در ماه دهم سال هستیم وضع تخصیص ها و پرداخت های خزانه به بخش عمرانی کشور چند درصد است؟ یعنی سهم بخش عمرانی کشور به صورت کامل در بخش جاری هزینه شده است.»
وی تصریح کرد: «این بدین معناست که در این دولت نفت فروخته شد و درآمد آن چه به صورت یارانه و چه به دیگر طرق در بودجه جاری کشور هزینه شد. لذا به نظر می رسد این اشکال یک اشکال جدی است که در اقتصاد کشور وجود دارد اما متاسفانه به جای حل آن دولت همواره در جهت خلاف آن حرکت کرده و اکنون که پایان دولت است طبیعی است که این حرف ها گفته شود.»
جهانگیری در رابطه با صحبت های احمدی نژاد درباره طرح هدفمندی یارانه ها گفت: «اگر قرار باشد یک ارزیابی از وضع اقتصاد پس از یک سال اجرای طرح هدفمندی یارانه ها صورت بگیرد باید همه شاخص های اقتصاد یک جا بررسی شود و گفته شود کدام شاخص ها در اثر اجرای طرح هدفمندی مثبت و کدام ها منفی شده اند.»
وی ادامه داد: «اینکه گفته شود هیچ یک از طرح‌های اقتصادی کشور طی 50 الی 60 سال اخیر نتوانسته است، شاخص‌های اصلی را در طول یک سال تا این اندازه تغییر دهد، باید پرسید اگر این طرح اینقدر مهم است نمی تواند آثار آن اینقدر کوتاه مدت باشد. آثار طرح های مهم باید در دراز مدت هم ماندگار باشد.»
جهانگیری با بیان اینکه یکی از شاخص های مهم اقتصادی، نرخ رشد اقتصادی است که باید دید رشد اقتصادی بعد از اجرای طرح هدفمندی چه روندی داشته است گفت: «اکنون نرخ رشدی که سازمان های بین المللی برای ایران ارائه می کنند به صورت وحشتانکی منفی است. این در حالی است که ما جز در مقاطعی از دوران جنگ هیچگاه رشد منفی اقتصادی نداشتیم.»
وی ادامه داد: «اینکه خود بگوییم رشد اقتصادی بالا است که کسی نمی پذیرد. باید سازمان های بین المللی هم این مسئله را اعلام کنند. زمانی که این سازمان ها یک آمار مثبت درباره ما می گویند آن را در بوق و کرنا می کنیم که آنها می گویند وضع ما خوب است؛ اما وقتی که منفی بگویند تبدیل به سازمان های استکبار جهانی می شوند که نباید به حرف آنها گوش داد.»
این وزیر پیشین صنایع و معادن با بیان اینکه شاخص دیگر نرخ رشد سرمایه گذاری است گفت: «نرخ رشد سرمایه گذاری وضعیت آینده کشور را نشان می دهد که در کدام حوزه ها بخش خصوصی اقدام به سرمایه گذاری می کند. امروز باید پرسید سیستم بانکی تا چه میزان توانایی دارد که از منابع خود به سرمایه گذاری کمک کند؟»
جهانگیری ضمن بیان اینکه شاخص مهم دیگر نرخ رشد تورم است گفت: «باید بررسی و مقایسه کرد که نرخ تورم قبل از اجرای طرح هدفمندی قرار بود به چه عددی برسد که اکنون و با اجرای طرح هدفمندی به این عدد رسیده است.»
وی ادامه داد: «در برنامه چهارم قرار بود نرخ تورم یک رقمی شود؛ اما اکنون خود بانک مرکزی اعلام کرده که نرخ تورم در یک سال منتهی به آذر 27 درصد بوده است.»
وی با بیان اینکه شاخص دیگر رشد نقدینگی است گفت: «میزان نقدینگی در سال 84 حدود 60 هزار میلیارد تومان بوده؛ اما اکنون بانک مرکزی اعلام کرده میزان نقدینگی 425 هزار میلیارد تومان است.»
جهانگیری با بیان اینکه وضعیتی که معوقات بانکی پیدا کرده نگران کننده است گفت: «معوقات بانکی شاخصی است که نشان می دهد چرا فعالان اقتصادی کشور قادر نیستند بدهی های خود را به بانک ها برگردانند. اینها که به یکباره آدم های بدی نشده اند؛ اینها در دوره های قبل هم از منابع بانکی استفاده می کردند و به موقع برمی گرداندند.»
وی ادامه داد: «لذا حتما فعل و انفعال هایی در اقتصاد کشور اتفاق افتاده که فعالان اقتصادی و حتی بنگاههایی که دولتی و شبه دولتی هستند قادر نیستند منابعی که گرفته اند را بازگردانند و این حجم عظیم معوقات بانکی ایجاد شده است.»
وی با بیان اینکه طرح هدفمند کردن یارانه ها یک ضرورت اجتناب ناپذیر برای اقتصاد کشور بوده و هر کسی دیگر هم بود باید این طرح را اجرا می کرد تصریح کرد: «اما به نظر می رسد به دلیل آنکه آثار طرح به صورت دقیقی دیده نشد، آثار آن روی تولید، سرمایه گذاری، اشتغال، معیشت و زندگی مردم منفی بوده است و من فکر می کنم علی رغم آنکه گفته می شود روش پرداخت یارانه نقدی روش مثبتی بوده اما هنوز هیچ گزارش دقیق و روشنی ارائه نشده که ببینیم زندگی چند دهک از جامعه در اثر پرداخت نقدی یارانه بهتر و چند دهک بدتر شده است.»
جهانگیری درباره آن بخش از صحبت های احمدی نژاد که مربوط به تاثیر تحریم ها بر اقتصاد کشور بود گفت: «تحریم ها ابتدا شدت کمی داشت اما به مرور بیشتر شد. همان موقع صاحب نظران علی رغم اینکه گفته می شد تحریم ها تاثیر ندارد عنوان می کردند تحریم ها تاثیر دارد.»
وی ادامه داد: «حداقل این تحریم ها اگر در اداره و زندگی برخی مسئولین تاثیر ندارد در زندگی مردم و فعالان اقتصای تاثیر دارد. اما آن موقع این صحبت ما را قبول نمی کردند و اکنون عنوان می کنند تحریم ها باعث کاهش سرعت رشد کشور شده است که به نظر من این حرفها نوعی تسلیم شدن در برابر این فشارها است.»
وی تصریح کرد: «لذا نه آن افراط برای مقاومت درست بود و نه این تفریط و پذیرش این فشارها درست است.»
جهانگیری گفت: «ما از ابتدا گمان می کردیم دولت باید با یک دیپلماسی قوی و قدرتمند مانع از وضع اینگونه تحریم های ظالمانه و غیرقانونی علیه کشور شود که البته به هر دلیل این اتفاق نیفتاد.»
وی ادامه داد: «اکنون هم فکر می کنیم راه مقابله با تحریم برخورد هوشمندانه با تحریم ها است. بنیه اقتصادی کشور بنیه ضعیفی نیست. اگر تدبیری در اقتصاد اندیشیده شود می تواند کشور را از این دوره به سلامت بیرون ببرد؛ اما لازمه آن اندیشمندی دقیق و به دور از شعارهای تبلیغاتی و بهره برداری های سیاسی است.»
وی در پایان تاکید کرد: «لذا من فکر می کنم حداقل می توان آثار اقتصادی تحریم ها را کاهش داد؛ البته همزمان باید حتما یک دیپلماسی قدرتمند را با استفاده از تمام ظرفیت های کشور به کار گرفت که مانع تحریم های غیر قانونی شود.»
