كاه در آبليمو، كاج در چاي؛ شيوه‌هاي جديد توليد كم‌هزينه!

مخلوط كردن مواد غير اصيل با كالاهاي اصلي همواره دغدغه مصرف‌كنندگان بوده است. در بسياري از كالاها همواره اين شبهه وجود داشته كه مواد اصلي با مواد مشابه كه گاه با كالاي اصلي همجنس بوده و گاه كاملا با آن مغايرت دارند، مخلوط مي‌شوند.

در كالاهاي بزرگ همواره اين امكان وجود دارد كه قطعات با كيفيت پايين استفاده شوند. به عنوان مثال اين موضوع در كالاهايي مانند خودرو، رايانه يا تلويزيون بسيار به چشم مي‌خورد. هم اكنون وسايل الكترونيكي زيادي در بازار هستند كه چون مصرف‌كننده فقط ظاهر آن‌ها را مي‌بيند، به همين دليل برخي توليدكنندگان غير منصف از قطعات بي كيفيت در آن‌ها استفاده مي‌كنند يا حتي برخي قطعات آن‌ها را برمي‌دارند.

با اين وجود در كالاهاي روزمره مصرفي و به‌ويژه اقلام خوراكي، مخلوط كردن مواد با يكديگر از ديرباز مورد توجه توليدكنندگان و مورد اعتراض مصرف‌كنندگان بوده است.

داستان قديمي مخلوط كردن آب با شير براي افزايش حجم شير و ثابت نگه داشتن قيمت توليد، موضوعي است كه آشناي همه مصرف‌كنندگان اين كالاست. با اين وجود امروز موضوع جديدي در عرصه توليد شير مطرح شده و آن هم مخلوط كردن وايتكس براي افزايش ماندگاري شير يا از بين بردن بيماري‌هاي دامي موجود در شير است. اگرچه اين موضوع هنوز اثبات نشده، اما احتمال وجود آن هم منتفي نشده است.

در همين زمينه اما برخي محصولات ديگر همواره با اتهام مخلوط شدن مواجه بوده‌اند. به عنوان مثال گفته شده است كه برخي آبليموهاي موجود در بازار كه اگرچه توليد صنعتي و بسته‌بندي با كيفيت دارند، اما ظاهر اين آبليموها چندان خوشايند نيست از همين پروسه مخلوط كردن پيروي مي‌كنند.

گزارش شده كه به دليل سودده نبودن توليد آبليمو وافزايش قيمت توليد آبليموي خالص كه در نهايت به كاهش مصرف منجر خواهد شد، برخي توليدكنندگان از روش عجيب براي مخلوط كردن اين محصول استفاده مي‌كنند.

از آنجايي كه كاه پس از مخلوط شدن با آب، مايعي همرنگ آبليمو از خود توليد مي‌كند، برخي توليدكنندگان اين روش را براي توليد مايعي شبيه آبليمو استفاده مي‌كنند و پس از مخلوط كردن كاه با مقداري آبليمو، مايعي باحجم بالا و طعم آبليمو تهيه مي‌كنند. در اين ميان از برخي افزودني‌هاي مجاز كه به ترش كردن محصول كمك مي‌كند نيز استفاده مي‌شود.

اين روش اگرچه قيمت نهايي محصول را كاهش مي‌دهد، اما از كيفيت آن به شدت مي‌كاهد. در حال حاضر برخي توليدات موجود در بازار دچار اين شبهه‌اند و رنگ آبليموي توليد اين كارخانه‌ها اين شبهه را تقويت مي‌كند.

از سوي ديگر چاي كالايي است كه از ديرباز با شبهه مخلوط كردن مواجه بوده است.

هم اكنون چاي توليد داخل از كيفيت مناسبي برخوردار است و در خارج از كشور نيز خريداران زيادي دارد. با اين وجود حجم زيادي از چاي هر ساله به كشور وارد مي‌شود.

كيفيت نامناسب چاي‌هاي خارجي اخيرا مورد انتقاد معاون اول رييس جمهور نيز قرار گرفت، اما مشخص نيست چرا همچنان به جاي تقويت توليد چاي داخل، به واردات چاي اقدام مي‌شود.

شبهه مخلوط كردن چاي با ميوه درخت كاج از مدت‌ها پيش در ميان مصرف‌كنندگان مطرح بوده است. ميوه مخروطي شكل درخت كاج كه قهوه‌اي رنگ است، پس از خرد شدن ظاهري بسيار شبيه دانه‌هاي چاي پيدا مي‌كند.

برخي چاي‌هاي موجود در بازار به دليل احتمال مخلوط شدن با ميوه درخت كاج يا موادي غير از برگ چاي، از رنگ‌دهي و طعم نامناسبي برخوردارند.

بعضي توليدكنندگان چاي براي رفع اين مشكل از رنگ‌هاي مجاز خوراكي و اسانس‌هاي طعم‌دهنده استفاده مي‌كنند. اين اقدامات براي آن است كه كاهش قيمت از طريق مخلوط كردن چاي اصيل با ساير مواد حاصل شود و از سوي ديگر با حفظ كيفيت ظاهري و طعم و رنگ چاي از مشتري آن كاسته نشود.

مخلوط كردن مواد اصيل با ساير مواد به خصوص در خوراكي‌هاي قابل مخلوط كردن شبهه‌اي است كه همواره در ميان مصرف‌كنندگان وجود داشته و هر بار براي يك يا چند كالا اين شبهه ايجاد مي‌شود.

از سوي ديگر كشف انبارها و مراكز توليد غير قانوني از سوي بازرسان حوزه بازار وحتي پليس هر چند وقت يكبار به اين شبهه دامن مي‌زد.

با اين وجود مشخص نيست كه چرا چنين كالاهايي در بازار وجود دارند و چگونه مي‌توانند از موانع سختي مانند استاندارد يا دريافت پروانه ساخت و پروانه بهداشتي عبور كنند و حتي بدون داشتن اين گونه الزامات قانوني در بازار به فروش برسند.