آیت‌الله جوادی آملی: اختلاف در جوامع به‌خاطر محرومیت از شرح صدر است

آیت‌الله عبدالله جوادی آملی از مراجع تقلید بیان اینکه شرح صدر از بهترین نعمت‌هاست، گفت: تمامی این اختلاف مذاهب، ادیان و گرایش‌ها در اثر محرومیت از شرح صدر است. 

به گزارش ایرنا، وی روز چهارشنبه در ابتدای جلسه درس اخلاق خود در مسجد اعظم قم به شرح حکمت ۱۴۷ نهج البلاغه پرداخت و افزود: مولا امیرالمومنین (ع) در این حکمت می‌فرماید: «یَا کُمَیْلَ بْنَ زِیَادٍ إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ أَوْعِیَةٌ فَخَیْرُهَا أَوْعَاهَا، فَاحْفَظْ عَنِّی مَا أَقُولُ لَکَ…» دل‌ها ظروف علوم و معارف هستند، بهترین دل آن قلبی است که ظرفیتش، بیشتر و فراگیر‌تر است. 

وی گفت: منظور این جلمه این است که محور اصلی جامعه انسانی، قلوب آن‌هاست، یعنی روح انسان دارای قوای فراوانی است ولی رأس همه قوا دل است که گاهی از او به قلب یاد می‌شود و گاهی به عقل نظری و عقل عملی تقسیم می‌کنند. 

آیت الله جوادی آملی بر اهمیت قلب و ظرفیت آن برای کسب علم تأکید کرد و افزود: بهترین دل، دلی است که ظرفیت بیشتری داشته باشد، خاصیت ظرف و مظروف این است هر مظروفی که وارد ظرف شد به اندازه خود جا را تنگ می‌کند، اما علم از همه آن‌ها جداست، علم، بر خلاف سایر مظروف‌ها، با ورود به قلب نه تنها جای سایر علوم را تنگ نمی‌کند، بلکه باعث توسعه آن می‌شود. 

وی با بیان اینکه علم جامعه را به همگرایی و همنوایی دعوت می‌کند، بیان کرد: علم حقیقی به دیگران جا می‌دهد، عالم جای کسی را نمی‌گیرد، حوزه مزاحم احدی نیست، دانشگاه مزاحم احدی نیست، اگر کسی در حوزه یا دانشگاه درس خواند و به مقامی رسید و جای کسی را در جامعه تنگ کرد، او عالم نیست، آن کسی که با خواندن و با سواد شدن جای کسی را در شهری یا روستایی می‌گیرد و تنگ می‌کند، او عالم نیست. علم آن است که به دیگران جا می‌دهد، به وحدت دعوت می‌کند و همنوایی و همگرایی دارد. 

آیت الله جوادی آملی ادامه داد: علم مانند فرشته است و همانطور که فرشتگان تنزل الملائکه و الروح، در رفت و آمد هستند و جای کسی را تنگ نمی‌کنند، علم نیز مزاحم کسی نیست بلکه به قلب، شرح صدر می‌دهد. همانطور که فرشتگان با نزول بر زمین، به انسان شرح صدر می‌دهند، علم نیز با ورود به قلب، آن را گسترش می‌دهد و برای دیگری هم جا فراهم می‌کند. 

وی گفت: شرح صدر از بهترین نعمت هاست که انبیا هم آرزو می‌کردند، ﴿ربِّ اشْرَحْ لی صَدری﴾، علمی که تنها متن باشد کارآمد نیست، تا متنی شرح داده نشود، کار آمد نخواهد بود، لذا دل نیز باید شرح داده شود و شرح قلب علاوه بر تحقیق و تعلیم و تدریس، با دعا و عبادت خالصانه است که انجام می‌شود. 

این مرجع تقلید اضافه کرد: علم، بهترین عاملی است که می‌تواند موجب شرح صدر شود و وقتی کسی شرح صدر داشته و عالم ربانی باشد، از پیشرفت و ترقی دیگران ناراحت نمی‌شود چون می‌داند که عالم شدن دیگری، جای او را تنگ نمی‌کند. لذا تمامی این اختلاف مذاهب و اختلاف ادیان و اختلاف گرایش‌ها و همه اینها در اثر همین محرومیت از شرح صدر است. 

وی با بیان اینکه اختلاف بر خلافت مخالفت از نعمت‌های الهی است، اظهار کرد: اختلاف، بر خلاف مخالفت، از نعمت‌های الهی است «اخْتِلافُ اُمّتی رَحمَةٌ»، نفرمود مخالفت رحمت است، بلکه اختلاف امت رحمت است، همانطور که شب و روز با اختلاف خود، نظام هستی را حفظ می‌کنند، اختلاف یعنی دومی کار اولی را در زمان غیبت او انجام دهد چراکه در غیبت او، خلیفه او می‌شود و لذا اگر کسی در غیاب دیگری کار او را انجام ندهد با او مخالف است نه اینکه اختلاف دارد. 

آیت الله جوادی آملی در پایان بر جایگاه و اهمیت حوزه‌های علمیه در تربیت عالمان ربانی و اصلاح جامعه اشاره کرد و افزود: این ظرفیت برای حوزه هست که فرشته بشود و جامعه را اصلاح کند، امیدواریم همه شما بزرگواران اینچنین باشید.