پس از آنكه دولت تصميم گرفت ماده 53 قانون برنامه پنجم توسعه كشور را شكل اجرايي ببخشد، دست به تغييرات در چند وزارتخانه زد و از آن جمله وزارت نفت را در وزارتخانه نيرو ادغام كرد تا به گفته معاون پارلماني رئيس جمهور «وزارت انرژي» تشكيل دهد.
گذشته از اينكه آيا اين تغييرات كارشناسي است يا مبناي اصولي دارد يا خير بايد گفت كه تغييرات وزارت نفت به عنوان يك وزارتخانه حساس و كليدي اقتصاد بايد با حساسيت و دقت بيشتري پيگيري شود و جوانب مختلف اين وزارتخانه توليدمحور كه مهمترين ركن اقتصادي را در بر ميگيرد در زمينههاي اقتصادي، توليدي، صنعتي، بينالمللي و حتي سياسي مدنظر قرار گيرد.
از آنجا كه امروزه نفت به عنوان يكي از ابزارهاي اقتصادي در عرصه بينالمللي شناخته شده است كه در بسياري از معادلات سياسي و بينالمللي ايفاي نقش ميكند نبايد به سادگي از كنار تغييرات ايجاد شده در آن عبور كرد.
نفت از 50 سال پيش تاكنون صاحب تشكيلات سازماني بينالمللي بهنام «اوپك» شده است كه اين سازمان متشكل از كشورهاي توليدكننده نفت است و ايران رتبه دوم توليد در اين سازمان را داراست و از نيم قرن گذشته همواره در عرصه بازار جهاني نفت تاثيرگذار و ايفاگر نقش بوده است.
ايران در حالي اوايل 2011 به رياست اين سازمان انتخاب شد كه از 30 سال پيش تاكنون لابيهاي سياسي برخي از قدرتها اجازه رسيدن به رياست و دبيركلي اوپك در اين سازمان مهم اقتصادي بينالمللي را نداده بود. دستيابي به رياست اوپك نقش كليديتري را براي ايران در سازمان اوپك به وجود آورد. حال مشخص نيست با بركناري وزير نفت و خداحافظي روز گذشته رئيسجمهور با مسعود ميركاظمي كه از اواخر آذر به رياست اوپك تكيه زده و برنامههاي زيادي را براي يك سال پيش رو طراحي و پيشنهاد كرده بود، رياست ايران در اوپك به كجا ختم خواهد شد؟
رسيدن به رياست اوپك از يك سال قبل در رايزنيهاي گسترده ايران در نشستها و ديدارهاي مختلف اعضاي اوپك به چشم ميخورد؛ هرچند رياست دورهاي اين سازمان طبق اساسنامه براساس حروف الفبا تعيين ميشد؛ اما سابقه انتخابات رئيس و دبيركلي اوپك در ادوار گذشته بيانگر آن است كه رويكرد الفبايي نيز نميتوانسته در رسيدن به پستهاي كليدي در اوپك نقش داشته باشد، از اين روي رياست ايران بر اوپك، دستاورد مهمي براي نفت ايران در عرصه بينالملل بود؛ اما اكنون نميتوان گفت در اين تغييرات ساختاري، جايگاه اين پست كليدي كجاست؟ آيا دولت در تغييرات ايجاد شده، اين موضوع را در عرصه بينالملل در نظر گرفته است كه مسووليت و جايگاه ايران در رياست اوپك چه خواهد شد و آيا اساسا وقتي كشوري مسووليتي بينالمللي را ميپذيرد، تغييرات داخلي چه تاثيري در مديريت پذيرفته شده بينالمللي آن كشور دارد؟
با اين حال ايران از روز گذشته رسما نماينده خود را از رياست اوپك بركنار كرد و چنانچه اين سازمان بخواهد نشستي اضطراري يا فوري درخصوص تحولات بازار با توجه به تحولات و نوسانات روبهفزوني اخير بازارهاي جهاني نفت برگزاركند، مشخص نيست رياست اين نشست را چه كسي بهعهده خواهد گرفت؟ رئيس اوپك طبق اساسنامه، رئيس نشستهاي سالانه يا اضطراري وزيران اوپك است.
بهتر است دولت در ضربالاجل ارائه لايحه وزارتخانه جديد با مسووليتها و شرح وظايف جديد بر اهميت اين موضوع تاكيد داشته باشد تا كمترين آسيبي به جايگاه باارزش و مهم ايران در سازمان بينالمللي اوپك به دليل مسووليت رياست آن وارد نشود.