ماجرای تفال «پزشکیان» به قرآن؛ حکم شرعی این تفال چیست؟

جعفر نکونام، حکم تفال به قرآن از نگاه درون‌دینی را بررسی کرد.

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، جعفر نکونام در نوشتاری با عنوان «حکم تفأل به قرآن از نگاه درون‌دینی» که به بررسی موضوع تفأل دکتر پزشکیان به قرآن در بدو ورود به ساختمان ریاست جمهوری، می‌پردازد، اینگونه نوشته است:

۱- ماجرای تفأل پزشکیان به قرآن

آقای دکتر مسعود پزشکیان طبق سنت رؤسای جمهور قبل در بدو ورود به ساختمان ریاست جمهوری به قرآن تفأل زد و در صفحه‌ای که گشود، آیه‌ای آمد که اهل استخاره وقتی چنان آیه‌ای می‌آید، اظهار می‌دارند:

بسیاربد است و از انجام آن به شدت پرهیز کنید.

آنگاه گفتگویی میان آقای پزشکیان با آقای محمدی گلپایگانی و آقای مخبر به این قرار صورت گرفت:

پزشکیان به محمدی گلپایگانی گفت: ببینید چی اومد! قَالَ ادْخُلُوا فِی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِکُم…

محمدی گلپایگانی: وای! این که خیلی بده!

مخبر: بد شد ها؟!

پزشکیان: آره بابا خیلی بده.

۲- کامل آیه مورد تفأل

متن کامل آیه مذکور و آیۀ مرتبط بعدش چنین است:

قالَ ادْخُلُوا فی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکمْ مِنَ الْجِنِّ وَ اْلإِنْسِ فِی النَّارِ کلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّی إِذَا ادَّارَکوا فی‌ها جَمیعاً قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ قالَ لِکلٍّ ضِعْفٌ وَ لکنْ لا تَعْلَمُونَ (۳۸) وَ قالَتْ أُولاهُمْ لِأُخْراهُمْ فَما کانَ لَکمْ عَلَیْنا مِنْ فَضْلٍ فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما کنْتُمْ تَکسِبُونَ (اعراف: ۳۸-۳۹)

چنان که ملاحظه می‌گردد، این آیه هرگز متضمن امر یا نهی نیست؛ بلکه متضمن یک خبر است و آن این است که خدا در روز بازپسین به امت‌های پیشین اعم از جن و انس می‌گوید، به آتش درآیید! آنگاه هر امتی که به آتش در می‌آید، امت قبلی‌اش را لعنت می‌کند تا این که تمام امت‌ها به آتش درآیند و هریک از آن امت‌ها به خدا می‌گویند که این قبلی‌ها ما را گمراه کردند. خدایا عذابشان را دوچندان کن و خدا به آنان می‌گوید که عذاب همۀ شما دوچندان است؛ اما شما نمی‌دانید. آنگاه قبلی‌ها به بعدی‌ها می‌گویند: «شما بر ما امتیازی ندارید. این عذاب سزای اعمال خودتان است».

۳- بررسی جری و تطبیق آیه

اگر ما بخواهیم این آیات را بر دولت دکتر پزشکیان انطباق بدهیم و به موجب آن بگوییم که دولت ایشان ملعون و دوزخی است، باید دولت‌های قبلی از جمله دولت شهید رجایی و آیت الله خامنه‌ای و آیت الله هاشمی رفسنجانی و آیت الله رئیسی هم ملعون و دوزخی بشماریم؛ چون در این آیات گفته شده است که همۀ امت‌هایی که یکی پس از دیگر می‌آیند، همدیگر را لعن می‌کنند و همگی به دوزخ در می‌آیند؛ اما نمی‌دانند، گویا که تصور می‌کنند، فقط قبلی‌ها ملعون و دوزخی‌اند؛ اما نمی‌دانند که خودشان هم ملعون و دوزخی‌اند.

اساساً این آیات هرگز بر اهل ایمان قابل جری و تطبیق نیست؛ بلکه بر امت‌هایی قابل جری و تطبیق‌اند که به تعبیر آیات پیش از آن، آیات خدا را تکذیب می‌کردند و از آن‌ها سر می‌پیچیدند. آیات قبلش چنین است:

یا بَنی آدَمَ إِمَّا یَأْتِیَنَّکمْ رُسُلٌ مِنْکمْ یَقُصُّونَ عَلَیْکمْ آیاتی فَمَنِ اتَّقی وَ أَصْلَحَ فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ (۳۵) وَ الَّذینَ کذَّبُوا بِآیاتِنا وَ اسْتَکبَرُوا عَنْها أُولئِک أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فی‌ها خالِدُونَ (۳۶)

در این آیات اظهار شده است که‌ای آدمیان کسانی که از عذاب خدا بترسند و عمل صالح انجام دهند، هیچ ترسی بر آنان نیست و اندوهگین نمی‌شوند؛ اما کسانی که آیات ما را تکذیب کنند و از آن‌ها تکبر ورزند، اهل آتش‌اند.

به علاوه در خود آن آیات هم آمده است که هرکسی در گرو عمل خودش است؛ یعنی این چنین نیست که بر پیشانی یک کسی یا جمعی نوشته باشند که آنان اهل آتش یا اهل بهشت‌اند؛ لذا بسا یک کسی در مقام رئیس جمهوری عمل صالح انجام بدهد و به موجب آن مستحق بهشت شود؛ اما کس دیگری در آن مقام، عمل فاسد انجام دهد و به سبب آن، مستحق دوزخ بگردد.

۴- حکم شرعی تفأل به قرآن

تفأل به قرآن به این معنا که صفحه‌ای قرآن گشوده شود و با ملاحظۀ آیه‌ای که در اول صفحۀ آن آمده است، سعد و نحس یک تصمیم یا اقدامی دانسته شود، به فتوای فقهاء جایز نیست و آن به خرافات جاهلیت باز می‌گردد که مورد نهی پیامبر (ص) واقع شد.

در ذیل برخی از فتاوی آیت الله مکارم شیرازی در این زمینه نقل می‌شود:

۱- سرکتاب باز کردن یا فال گرفتن با قرآن یا هر کتاب دیگر و آینده‌نگری هیچ اعتباری ندارد و حتی در بعضی موارد، این کار نسبت به قرآن اشکال شرعی دارد؛ تنها می‌توان با قرآن (طبق شرایط و آداب) استخاره کرد.

۲- فال گرفتن با قرآن اعتباری ندارد و حتی در بعضی موارد اشکال شرعی دارد؛ تنها می‌توان با قرآن استخاره کرد.