پزشکیان باری بر دوش اسرائیل خواهد بود

راز زیمیت پژوهشگر اسرائیلی در پایگاه اینترنتی اندیشکده شورای آتلانتیک نوشت: نامه حمایت رئیس جمهور منتخب ایران، مسعود پزشکیان از سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان در روز ۸ جولای از سوی دولت اسرائیل به عنوان تاکید مجددی بر این اعتقاد راسخ آن‌ها تفسیر شده که انتخاب یک رئیس جمهور اصلاح طلب منجر به تغییری در رفتار جمهوری اسلامی نخواهد شد. پزشکیان در پاسخ به پیام تبریک نصرالله قول داد که به حمایت از محور مقاومت ادامه دهد.

پزشکیان در این نامه آورده است: «جمهوری اسلامی ایران همواره از مقاومت مردمی در منطقه علیه رژیم نامشروع صهیونیستی حمایت کرده است... حمایت از مقاومت ریشه در سیاست‌های بنیادین جمهوری اسلامی ایران دارد و با قدرت ادامه خواهد یافت.»

در واکنش به این اظهارات یک محقق اسرائیلی در حساب شبکه ایکس خود نوشت: «اگر کسی اینجا این خیال را داشت که رئیس جمهور جدید پزشکیان تغییری در سیاست پیکارجویانه رژیم ایران مبنی بر تلاش برای نابودی اسرائیل ایجاد خواهد کرد، این نامه برای اوست.»

هرچند واکنش اسرائیلی‌ها به انتخاب پزشکیان به شکل قابل درکی بدبینانه بوده، اما واکنش جهانی ممکن است متفاوت باشد. جامعه بین المللی به ویژه غرب با توجه به ناامیدی از رفتار ایران در دوره روسای جمهور عملگرای قبلی هیچ عجله‌ای برای اعتماد و خوش بینی به رئیس جمهور جدید ندارد. برای مثال برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران در دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی (۲۰۰۵-۱۹۹۷) شاهد رشد قابل توجهی بود. ایران در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی نیز حمایت‌ها از شبکه منطقه‌ای گروه‌های نیابتی خود را گسترش داد.

انتصاب احتمالی سید عباس عراقچی به سمت وزیر امور خارجه دولت جدید امیدواری‌هایی را در زمینه تعاملات دیپلماتیک ایران با غرب برای یافتن راه حلی سیاسی برای پرونده هسته‌ای و حتی تنش رو به تشدید بین ایران و ایالات متحده در منطقه ایجاد کرده است. از سوی دیگر، انتخاب سعید جلیلی افراطی‌ترین کاندیدای انتخابات به عنوان رئیس جمهور می‌توانست به اسرائیل برای متقاعد کردن جامعه بین المللی به اینکه تعامل با ایران هیچ فایده‌ای ندارد و فشار‌های بیشتری باید به جمهوری اسلامی وارد شود کمک نماید.

در واقع بسیار نامحتمل است که رئیس جمهوری جدید توان یا اراده تغییر رفتار ایران در قبال اسرائیل یا حمایت از شبکه نیرو‌های نیابتی منطقه‌ای تهران را داشته باشد.

در طی حدود سه دهه گذشته روشن شده که روسای جمهور ایران چه اصلاح طلب و چه عملگرا ظرفیت محدودی برای تغییر سیاست ایران در زمینه مسائل مربوط به امنیت ملی دارند. به علاوه، تقابل بین دو کشور شدت بیشتری گرفته است. پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران، توسعه تسلیحات پیشرفته‌ای نظیر موشک‌های دوربرد و پهپادها، مشارکت منطقه‌ای رو به گسترش این کشور و ادامه حمایت‌ها از سازمان‌های نظامی از جمله حزب الله، حماس و جهاد اسلامی همگی تهدیدی استراتژیک برای امنیت ملی اسرائیل تلقی می‌شود.

روسای جمهور تندرو در ایران که به صورت علنی خواستار نابودی اسرائیل بودند دارایی اسرائیل بوده اند. در عوض روسای جمهور عملگراتر و تغییرات ایجاد شده توسط آن‌ها باری بر دوش تل اویو بوده اند، زیرا می‌توانند متقاعد نمودن بقیه جهان برای پیوستن به کارزار ضد ایران و اجتناب از پیشبرد دیپلماسی با تهران را دشوارتر سازند؛ بنابراین تعجبی ندارد که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بلافاصله پس از انتخاب حسن روحانی در تابستان سال ۲۰۱۳ انتخاب او را تقبیح کرد. وی در سخنرانی خود در صحن مجمع عمومی سازمان ملل در پاییز سال ۲۰۱۳ گفت: «روحانی مثل احمدی نژاد به نظر نمی‌رسد، اما وقتی پای برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران به میان می‌آید، تنها تفاوت بین آن‌ها در این است که احمدی نژاد گرگی در لباس گرگ بود، اما روحانی گرگی است در لباس میش.»

انتخاب پزشکیان در زمانی اتفاق می‌افتد که نگرانی اسرائیل درباره ایران شدت بیشتری گرفته است. آویگدور لیبرمن عضو کنست اسرائیل در ماه ژوئن اظهار داشت ایران قصد دارد در طی دو سال آینده یک هولوکاست برای اسرائیل رقم بزند.

مقام‌های ارشد ایرانی نیز اخیرا اظهار داشته اند که پایان اسرائیل نزدیک است و این اظهارات نگرانی اسرائیل در باره مقاصد ایران را دوچندان کرده است.

رهبری ایران آیت الله خامنه‌ای در ماه جاری میلادی گفت، عملیات ۷ اکتبر ضربه‌ای اساسی به رژیم صهیونیستی وارد کرد که قابل ترمیم نیست. وی همچنین در دیدار با رهبر حماس گفت: «وعده الهی برای حذف موجودیت اسرائیل محقق خواهد شد و ما روزی را که فلسطین از بحر تا نهر برخیزد را خواهیم دید.»

این اظهارات در اسرائیل به عنوان تغییر در طرز فکر رهبران ایران و نشانه‌ای احتمالی از این موضوع تعبیر شده است که رهبری ایران معتقد است جنگ فعلی در غزه و تضعیف اسرائیل شرایط را برای محقق ساختن چشم انداز ایدئولوژیک نابودی اسرائیل فراهم کرده است.

جهان ممکن است مایل به دادن شانسی به رئیس جمهور بعدی باشد، اما اسرائیل احتمالا نگران احتمال نیاز به رویارویی تنها با تهدید ایران است.