اخیرا هیو گرانت در مراسم اهدای جایزه بفتا بهترین کارگردان گفت: «اغلب این فیلمها انصافا خیلی بلند بودند».
به گزارش بی بی سی، هیو گرانت که تازه از بازی در فیلم ونکا فارغ شده علنا مدت زمان فیلمهای مطرح فصل جوایز امسال را زیر سوال برد.
او احتمالا نیم نگاهی داشته به برنده نهایی بفتا، یعنی فیلم حماسی سه ساعته کریستوفر نولان، اوپنهایمر، که انتظار میرود جوایز اسکار را هم درو کند.
اما از پنج نامزد دیگر بفتا سه فیلم یعنی استاد، جاماندگان وآناتومی یک سقوط که نامزد اسکار هم هستند، طولی بیشتر از دو ساعت دارند.
در جوایز بفتا البته گرانت مجبور نشد فیلم قاتلان ماه کامل ساخته مارتین اسکورسیزی را ببیند که با ۳ ساعت و ۲۶ دقیقه طولانیترین فیلم مدعی جایزه اسکار است.
اما آیا طولانی بودت فیلمهای نامزد جوایز امسال بخشی از یک روند رو به افزایش است؟ اگر چنین است، این روند برای مخاطبان، سینماها و کارگردانان چه معنایی دارد؟
رفتن به سینما در یک بعدازظهر بارانی ممکن است برای چندین دهه ذهن و روح خانوادهها، زوجها و افراد رامحسور کند، اما زمان فیلمها در طول این مدت در نوسان بوده است.
در دورهای تا دهه ۱۹۶۰ که عصر طلایی صفحه نقرهای است، تماشای فیلم به رویدادی تبدیل شده بود که یک روز طول میکشید.
لورنس عربستان در سال ۱۹۶۲ بیش از سه ساعت و نیم طول کشید. کلئوپاترا که یک سال بعد اکران شد ابتدا چهار ساعت بود و بعد کوتاهش کردند.
میانپردهها در این تجربه نقش محوری داشتند، زیرا آپارتچیهای برای تعویض حلقههای فیلم به زمان احتیاج داشتند و این به طور طبیعی به مخاطبان فرصت استراحت و خروج از سالن و خرید بستنی میداد.
اما پیشرفت در فناوری پروژکتورها به این معنا بود که دیگر نیازی به وقفه نبود، و این بخش اصلی سینما رفتن به تدریج کنار گذاشته شد. تصور میشود که گاندی ساخته شده سال ۱۹۸۲ آخرین فیلم غربی بود که به صورت استاندارد یک وقفه در نمایشاش داشت.
در دهههای پس از آن، طول فیلم پیوسته افزایش یافته و به معنای واقعی کلمه مخاطب را روی صندلی خود نگه داشته است.
فیل کلاپ، مدیر اجرایی انجمن سینمای بریتانیا، به بیبیسی گفت که اعضای آن درگیر «بحثهای مداوم» با استودیوها، توزیعکنندگان و سایر طرفهای مرتبط هستند تا «وقفههای ساختاری»، احتمالا برای فیلمهایی که سه ساعت یا بیشتر طول میکشد به تجربه نمایش فیلم بازگردد.
تجزیه و تحلیل اکونومیست از بیش از ۱۰۰۰۰۰ فیلم بلند بینالمللی ساخته شده از دهه ۱۹۳۰ به بعد نشان میدهد که زمان پخش فیلمهای محبوب کنونی به بالاترین میزان رسیده است؛ و در سالهای اخیر افزایش قابل توجهی وجود داشته است. تحقیقات استاتیستا از آمار چند دهه نشان میدهد که بهطور میانگین زمان پرفروشترین فیلمها در ایالات متحده و کانادا فقط از سال ۲۰۲۰ به بعد حدود ۳۰ دقیقه افزایش داشته و تا سال ۲۰۲۳ به ۲ ساعت و ۲۳ دقیقه رسیده است.
این تنها فیلمهای پرفروش سریالی نیستند که مسئول این وضعیت هستند (ایندیانا جونز، جان ویک و انتقام جویان: پایان بازی) بلکه فیلمهای نامزد اسکار هم هستند.
آواتار: راه آب، نامزد بهترین فیلم سال ۲۰۲۳ نیز به رکورد سه ساعت رسید.
کری بیبل، تحلیلگر فروش گیشه در موسسه اگسیپبیتور ریلیشنز میگوید: «ما در هر دهه شاهد عملکرد خوب فیلمهای حماسی در اسکار بودهایم. اولین فیلمی که در سال ۱۹۲۷ برنده بهترین فیلم شد، یک حماسه هوانوردی به نام بالها بود که دو ساعت و ۲۴ دقیقه طول کشید.»
او توضیح میدهد: «فیلمهای حماسی اغلب به معنای داستان سرایی حماسی است. این فیلمها بزرگتر از زندگی و اغلب شامل یک داستان طولانی و کاملا تکمیل شده هستند که از مردم میخواهد از نظر احساسی روی آن سرمایهگذاری کنند.».
اما این منطق هنری تا حد نهایی مرزهای خود پیش میرود - تا حد ترکیدن مثانههای تماشاگران همزمان با توانمندی کارگردانان.
جنگ سرد بین استریمینگ و سینما در دهه گذشته، باعث شده نام افراد پشت دوربین تقریبا به همان اندازه بازیگران درجه یک بر سر زبانها بیفتد.
از آنجایی که خدمات استریم برای اعتبار و جاذبه با هالیوود رقابت میکنند، سرمایههای هنگفتی را با موفقیت صرف جذب کارگردانان با استعداد کردهاند - رقمی که اغلب بسیار بیش از آن چیزی است که در توان استودیوهای قدیمی است.
قبل از اینکه اسکورسیزی برای فیلم قاتلان ماه کامل با اپل شریک شود، به نتفلیکس روی آورد تا هزینه فیلم سه و نیم ساعته مرد ایرلندی را تامین کند. او به بیبیسی گفت که نمیتواند به اندازه جاهطلبیاش از هالیوود بودجه بگیرد.
این الگو به همین شکل دیوید فینچر، ریان جانسون و اخیرا ریدلی اسکات را وسوسه کرده است. اسکات تلویحا خبر از پخش یک نسخه چهار ساعته از ناپلئون در اپلتیوی سخن گفته با وجود اینکه نسخه اصلی فیلمش تقریبا سه ساعت است.
این رقابت میتواند با تضعیف قدرت تهیهکننده باعث شود زمان فیلم افزایش پیدا کند. مارک کرمود در پادکستاش در نقد فیلم قاتلان ماه کامل توضیح داد: «ما داستانهایی میشنویم در مورد... افرادی که برای استودیوها فیلم میسازند تا در سالن سینما به نمایش درآید، بعد در نهایت با تهیه کنندگان سر [زمان]دعوا میکنند. اگر در یک سرویس استریم باشید آنها اهمیتی نمیدهند.»
این چالش برای استودیوهای فیلمسازی سنتی بهای گزافی دارد، آنهم در زمانی که شهرها مجبورند بین هزینههای فزاینده - که بعد از همهگیری کووید تشدید شده - اعتصابهای سال گذشته و چالش کشاندن مردم از جلوی تلویزیون به بیرون تعادل ظریفی ایجاد کنند.
مایکل شامبرگ، تهیه کننده ارین بروکوویچ، در گفتگو با ناتالی جاروی، از مجله ونیتی فر، برای مقالهاش با عنوان با مسمای «چرا فیلمها انقققدر طولانی هستند؟» گفت: «استریم تقریبا جای رفتن عادی به سینما را گرفته که تا آخر هفته منتظر میماندند تا ببینید چه فیلمی را انتخاب کنند.»
او افزود: «اکنون وقتی خانه خود را برای پرداخت هزینه دیدن یک فیلم ترک میکنید، از نظر احساسی یک چیز قابل اطمینان میخواهید تا ارزش زمان و تلاشتان را داشته باشد. همچنین میخواهید تجربهای عظیمتر از دیدن فیلم در اتاق نشیمن خود داشته باشید.
سینما به عنوان یک "رویداد"، به طور فزایندهای به شور و هیجانی که در شبکههای اجتماعی ایجاد میشود گره خورده است، و این صنعت را - و خود سینماها را - به عناوین پرفروش وابسته میکند، چه "تاپ گان: ماوریک" پس از قرنطینه باشد یا "اوپنهایمر" در سال گذشته، تا اثرات کاهش قدرت جذب مخاطب به سینماها را بپوشاند؛ و حتی با در نظر گرفتن محبوبیت کریستوفر نولان بهعنوان کارگردان، روی کاغذ موفقیت اصلی اوپنهایمر یعنی یک فیلم بیوگرافیک تاریخی سه ساعته، تا حدی مدیون پدیده باربنهایمر بود: یک بازاریابی رویایی تصادفی.
ورای آن رویداد تقریبا غیرقابل تکرار، به نظر میرسد که وسوسه شدید «طولانی بودن» برای سینماها، تماشاگران و کارگردانان تا حدودی کاهش پیدا کرده است.
کلاپ میگوید کار سینماهای زنجیرهای با انبوهی از فیلمهای طولانی سخت خواهد شد، زیرا این «به معنای نمایش کمتر»، گزینه کمتر و در نهایت بلیتهای فروختهشده کمتر است - که فقط بخش کمی از آن را میتوان با ذرت بو داده و نوشیدنیهای گازدار یا صندلیهای لوکس جبران کرد.
کلاپ میگوید: «ما هرگز نمیخواهیم خلاقیت را محدود کنیم، اما تمایلی در بین بخشی از تماشاچیان برای استراحت وجود دارد»، اشارهای به امکان داشتن میانپرده و فرصتی برای فروش تنقلات.
سینماهای زنجیرهای ویو از جمله معدود سینماهایی در سراسر جهان بودند که از توافقنامههای مربوط به پخش فیلم قاتلان ماه کامل را نقض کردند و بصورت آزمایشی وسط فیلم آنتراکت دادند.
تیم ریچاردز، مدیر اجرایی ویو، در اکتبر سال گذشته به روزنامه گاردین گفت: «تحقیقات نشان داده که مشتریان مایل به بازگشت میانپرده هستند. کسانی که آنتراکت آزمایشی ما را تجربه کردهاند ۷۴ درصد بازخورد مثبت دادند.»
کلاپ این تقابلها را یک «مناظره زنده» توصیف میکند، به ویژه با توجه به وجود آنتراکت در سایر بازارهای جهانی.
او میگوید: «نگرانی از این است که هر جا که ادامه فیلم را رها کنید، به اصطلاح، ساختار روایت مخدوش شود، اما با برنامهریزی دقیق لازم نیست اینطور باشد - مسلما افرادی که در میانه فیلم از خواب بیدار میشوند، اختلال بیشتری ایجاد میکنند.»
اسکورسیزی، به نوبه خود، از تماشاگران خواست تا «تعهد» خود را به سینما نشان دهند و با توجه به تماشای زیاد تلویزیون در خانه شکایتها را به شدت محکوم کرد.
او به هندوستان تایمز گفت: «میتوانید پنج ساعت جلوی تلویزیون بنشینید و چیزی تماشا کنید... افراد زیادی هستند که ۳.۵ ساعت تئاتر تماشا میکنند... کمی به سینما احترام بگذارید.».
اما همه کارگردانها با این نظر موافق نیستند. همانطور که الکساندر پین، مغز متفکر فیلم جاماندگان، شکایت میکند: «این روزها فیلمهای طولانی لعنتی زیادی تولید میشود.»
او افزود که طولانیترینها همیشه باید «کوتاهترین نسخه ممکن» باشد.
برای نولان، رابطه با تماشاگر آنطور که در ذهنش است اهمیت دارد. او میگوید: «من خودم را جای تماشاگر میگذارم. من فیلمهایی را میسازم که واقعا... خودم میخواهم ببینم.»
با این حال، برای مخاطبان جوانتر، که غالبا در عصر تیکتاک و یوتیوب با فیلمهای کوتاه زندگی میکنند و تماشای فیلمهای طولانی را نمیپسندند، فیلمهای حماسی - اغلب نزدیک به سه ساعت - نولان نباید جذاب باشند.
اما دنیس ویلنوو، کارگردان تلماسه میگوید موفقیت اوپنهایمر خلاف این را ثابت میکند. او استدلال میکند که مخاطبان جوانتر به تماشای فیلمهای طولانیتر و پرداخت هزینه برای آنها اهمیت میدهند، مشروط به اینکه آنها «چیزی اساسی» ارائه دهند. او به تایمز گفت: «آنها به دنبال محتوای معنادار هستند.»
بخش دوم فیلم تلماسه که هفته گذشته اکران شد، ده دقیقه از زمان پخش ۱۵۵ دقیقهای فیلم اصلی بیشتر است و در مجموع پنج ساعت ماجراجویی در بیابان را بازگو میکند.
یکی از سینماهای زنجیرهای در بریتانیا به نام سینما شوکیس در شب اول هر دو قسمت را پشت سر هم پخش کرد.
امیدوارم که آنتراکت هم داده باشد.