مقر «سیا» در زیرزمین‌های اوکراین

برای بیش از یک دهه، ایالات متحده یک مشارکت اطلاعاتی مخفیانه را با اوکراین ترتیب داده که اکنون برای هر دو کشور در مقابله با روسیه حیاتی است. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، پایگاه نظامی اوکراین که در یک جنگل انبوه قرار دارد، متروکه و ویران‌شده به نظر می‌رسد، مرکز فرماندهی آن سوخته است؛ چراکه در اوایل جنگ قربانی موشک‌باران روسیه شده است. این ساختمان روی زمین قرار دارد. حالا دیر زمانی نیست که یک گذرگاه مخفی زیرزمینی جایگزین آن شده است که در آن تیم‌هایی از سربازان اوکراینی ماهواره‌های جاسوسی روسیه را ردیابی و مکالمات بین فرماندهان روسی را استراق سمع می‌کنند.

به گزارش دنیای اقتصاد، در روی صفحه رادار، یک خط قرمز، مسیر یک پهپاد کامیکازه را دنبال می‌کند که از طریق پدافند هوایی روسیه از شهر روستوف شلیک شده و به سمت مرکز اوکراین در پرواز است. پناهگاه زیرزمینی که برای جایگزینی مرکز فرماندهی ویران‌شده در ماه‌های پس از حمله روسیه ساخته شده است، مرکز اصلی مخفی ارتش اوکراین است. یک راز دیگر نیز وجود دارد: این پایگاه تقریبا به‌طور کامل توسط سی‌آی‌ای تامین مالی و تا حدی مجهز شده است. ژنرال سرهی دورتسکی، یک فرمانده ارشد اطلاعاتی در مصاحبه‌ای درباره صحت و سقم اطلاعات درز پیدا کرده در خصوص این پایگاه گفت: «صد و ده درصد! درست است.»

اکنون که وارد سومین سال جنگی می‌شویم که صد‌ها هزار کشته برجای گذاشته است، مشارکت اطلاعاتی واشنگتن و کی‌یف، تبدیل به محوری از توانایی‌های اوکراین برای دفاع از خود شده است.

سی‌آی‌ای و سایر آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا، اطلاعاتی را برای حملات موشکی هدفمند، ردیابی تحرکات نیرو‌های روسیه و کمک به پشتیبانی از شبکه‌های جاسوسی ارائه می‌کنند.

اما این مشارکت در زمان جنگ ایجاد نشده است و اوکراین تنها ذی‌نفع آن نیست. این همکاری یک دهه پیش ریشه دوانید و در زمان‌های مختلف و با سه رئیس‌جمهور بسیار متفاوت ایالات متحده هم برنامه‌هایش پیش رفته است. این مشارکت، کشور اوکراین را که سازمان‌های اطلاعاتی‌اش برای مدت طولانی توسط روسیه کاملا در معرض خطر بود، از تهدید دور کرده است و امروزه کی‌یف را به یکی از مهم‌ترین شرکای اطلاعاتی واشنگتن علیه کرملین تبدیل کرده است.

پست شنود در جنگل اوکراین بخشی از شبکه‌ای از پایگاه‌های جاسوسی تحت حمایت سی‌آی‌ای است که در هشت سال گذشته ساخته شده و شامل ۱۲مکان مخفی در امتداد مرز روسیه است. قبل از جنگ، اوکراینی‌ها با جمع‌آوری رهگیری‌هایی که به اثبات دخالت روسیه در سرنگونی هواپیمای تجاری مالزی در سال۲۰۱۴ کمک کرد، خود را به آمریکایی‌ها ثابت کردند. اوکراینی‌ها همچنین به آمریکایی‌ها کمک کردند تا به دنبال عوامل روسی که در انتخابات ریاست‌جمهوری۲۰۱۶ آمریکا مداخله کردند، بروند.

در حدود سال۲۰۱۶، سی‌آی‌ای، شروع به آموزش یک نیروی کوماندوی اوکراینی - معروف به واحد ۲۲۴۵ - کرد که هواپیما‌های بدون سرنشین و تجهیزات ارتباطی روسی را ردیابی می‌کردند تا تکنسین‌های سی‌آی‌ای بتوانند آن‌ها را مهندسی معکوس کنند و سیستم‌های رمزگذاری مسکو را بشکنند. (یکی از افسران این واحد کایریلو بودانوف بود که اکنون ژنرال رهبری اطلاعات نظامی اوکراین است.)

سی‌آی‌ای همچنین به آموزش نسل جدیدی از جاسوسان اوکراینی کمک کرد که در داخل روسیه، سراسر اروپا و در کوبا و سایر مکان‌هایی که روس‌ها حضور گسترده‌ای دارند، فعالیت می‌کنند. این رابطه چنان ریشه دوانده است که افسران سی‌آی‌ای در یک مکان دورافتاده در غرب اوکراین باقی مانده‌اند؛ آن هم در زمانی که دولت بایدن پرسنل آمریکایی را در هفته‌های قبل از حمله روسیه در فوریه۲۰۲۲ تخلیه کرد.

در طول حمله، افسران، اطلاعات حیاتی، از جمله اینکه روسیه در حال برنامه‌ریزی چه نوع حملاتی است یا اینکه از کدام سیستم‌های تسلیحاتی استفاده می‌کند، به نیرو‌های اوکراینی منتقل کردند. ایوان باکانوف که در آن زمان رئیس سازمان اطلاعات داخلی اوکراین بود، گفت: «بدون آنها، هیچ راهی برای ما، برای مقاومت در برابر روس‌ها یا حمله علیه روس‌ها وجود نداشت.» جزئیات این همکاری اطلاعاتی که بسیاری از آن‌ها برای اولین‌بار توسط نیویورک‌تایمز فاش می‌شود، یک راز کاملا محافظت‌شده برای یک دهه بوده است.