امروزه خدمات سلامت از راه دور از خدمات پیشرو سلامتمحور به شمار میآید. خدماتی که در توزیع عادلانه و یکسان خدمات مؤثر بوده و از شهرهای بزرگ تمرکززدایی میکند، یکی از اقسام این خدمات، پزشکی از راه دور است که بیش از ۱۰۰ سال قدمت داشته و برآوردها نشان میدهد در سال ۲۰۲۲ حجم بازار پزشکی از راه دور، ۷۲ میلیارد دلار در جهان است.
به گزارش فارس، آمارها نشان میدهد مشاوره از راه دور بیش از ۲۹.۵ میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است. نقش اصلی این مورد در دوران همهگیری کرونا نمایانگر شد. این در حالی است که بر اساس مطالعهای که توسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) انجام شده است، اکثر کشورهای OECD حتی قبل از همهگیری کووید-۱۹ نیز پزشکی از راه دور داشتند.
هر چند آمار و ارقام در ایران حکایت دیگری دارند، به عنوان مثال گزارش جامع سلامت الکترونیکی ایران در سال ۱۴۰۰، توسط ستاد اقتصاد دیجیتال معاونت علمی و دو شرکت دیگر منتشر شده است که نشان میدهد مشاوره آنلاین و پزشکی از راه دور با مخاطب بالفعل ۴ میلیوننفری، بازار ۱۰۰ میلیارد تومانی در سال ۱۴۰۰ را به خود اختصاص داده است.
درحالیکه تعداد مخاطب این خدمت با در نظر گرفتن شهرها و روستاهای بیش از ۲۰ هزار خانوار که دسترسی به اینترنت دارند میتواند بسیار بیشتر از این بوده و تکمیلکننده مراکز بهداشت در روستاها باشد.
از طرفی فراگیری پزشکی از راه دور نیازمند آن است که زنجیرهای از خدمات سلامت از راه دور تکمیل شود. به طور مثال مشاوره پزشکی کنونی صرفاً با تماس تصویری پزشک میتواند با بررسی برخی از علائم ظاهری معاینه صورت گیرد و برای تصمیمگیری قطعی و تجویز نسخه توسط پزشک، نیازمند بررسی فشارخون، ضربان قلب، اکسیژن خون و.. است.
امروزه، تجهیزات پزشکی برای اندازهگیری علائم حیاتی، اغلب در خانهها پیدا خواهد شد. درحالیکه برخی دیگر مانند آزمایش قند و چربی خون نیازمند رشد خدمت آزمایش در منزل است که هماکنون برخی از آزمایشگاهها با همکاری سکوهای اینترنتی انجام میگیرد. (در راستای توسعه و رشد این کسبوکارها شرایط دریافت مجوز در درگاه ملی مجوزها مشخص شده است).
از سوی دیگر تجویز پزشک دارای دستورالعملهای مصرفی یا رفتاری است. خدماتی مثل فیزیوتراپی در محل و ارسال داروهای مصرفی مطابق نسخه پزشک نیز موردنیاز است. همچنین با اتصال گجتهای هوشمند به پرونده الکترونیک افراد، برای پایش سلامت این زنجیره تکمیل میشود. در مجموع میتوان اشاره کرد خدمات سلامت، دارای زنجیرهای از خدمات هستند که توسعه یکپارچه و متصلبههم را نیازمند است. رشد متوازن زنجیره خدمات سلامت، نیاز به ورود جدی تمامی ذینفعان حوزه سلامت و بهداشت از جمله بیمههای درمانی است.
یکی از بیمههای بخش خصوصی حوزه سلامت در برنامه عملیاتی سال ۱۴۰۲ سعی دارد تا خدمات پزشکی از راه دور و دارورسانی درب منزل را به جانبازان ارائه دهد. به گفته مدیرعامل این بیمه «بر اساس آمارهای رسمی، شمار مراجعه خانوادههای ایثارگران به مراکز درمانی روزانه بین ۶۵ تا ۷۰ هزار بار و سالیانه بین ۲۳ الی ۲۴ میلیون بار است. یعنی به طور متوسط هر فرد ۱۳ بار به این مراکز مراجعه میکند.»
همچنین به گفته مدیر بیمههای درمان این بیمه «اجرای طرح دوراپزشکی از برنامههایی است که در راستای تکریم خانوادههای معزز شهدا و جانبازان و جهت ارائه خدمات و مشاوره درمانی آنلاین در دستور کار قرار دارد.»
مرحله آزمایشی طرح دارورسانی از شهریور سال ۱۴۰۱ در تهران آغاز شد و با مجوز سازمان غذا و دارو گروه هدف شامل ﻭﺍﻟﺪﯾﻦ ﻣﻌﺰﺯ ﺷﻬﺪﺍ، ﺟﺎﻧﺒﺎﺯﺍﻥ ﺑﺎﻻﯼ ۵۰ ﺩﺭﺻﺪ ﻭ ﺑﯿﻤﺎﺭﺍﻥ ﺧﺎﺹ حدود ۲۰۰۰ ﻧﻔﺮ است.
برای اجرای این طرح، این بیمه در تاریخ ۱۴۰۱/۰۶/۰۸ با سازمان تدارکات پزشکی هلالاحمر تفاهمنامهای برای تأمین و توزیع دارو و تجهیزات پزشکی موردنیاز برای ایثارگران منعقد کرده و با تمدید مجوز فعالیت، از تیرماه امسال در سراسر کشور این طرح برای جانبازان ۷۰ درصد با تعداد ۸۵۰۰ نفر اجرا شده است و ثبت سفارش از طریق سایت صورتگرفته و اقلام دارویی در همان روز به درب منازل ارسال میشود.
همچنین، سازمان بیمه سلامت که وظیفه بیمه اقشار کمدرآمد را برعهده دارد، از جمله بیمهگران سلامت بود که در سال گذشته ارسال دارو درب منزل برای بیماران خاص داشته است. گفتنی است، مجوز اجرای آزمایشی طرح دارورسانی از سازمان غذا و دارو در مهرماه ۱۴۰۱ دریافت کرده است.
این طرح بهصورت آزمایشی از سوی دانشگاه علوم پزشکی تهران و داروخانه ۱۳ آبان در تهران در حال اجراست. طبق اعلام مدیرکل بیمه سلامت استان تهران، ۱۳ هزار و ۴۰۰ بیمار خاص در کشور وجود دارد که حدود ۶ هزار نفر آنها بیماران مبتلا به ام اس هستند. شروع طرح با مبتلایان به ام اس آغاز شده است و حدود ۲۰۰ بیمار دارو درب منزل دریافت کردند بهغیراز داروهای بیماران ام اس، بهزودی سایر بیماران خاص نیز دارو درب منزل دریافت خواهند کرد.
بیمهگران فعال در حوزه سلامت، برای توسعه خدمات سلامت از راه دور نقش مهمی دارند؛ ولی همانطور که اعلام شد حجم مخاطبین این طرحهای بیمهگران بسیار کوچک است و بهتنهایی نمیتوانند خدمات سلامت در محل را در کشور فراگیر کنند؛ بهتر است بیمه درمانی با همکاری سکوهای اینترنتی بهعنوان بازوی اجرایی خود اقدام کرده و از ظرفیت فعال شده توسط سکوهای اینترنتی کمک گرفته شود؛ چراکه زیرساخت فنی و حملونقل برای این خدمات ارائه میکنند.