امروزه، شهر باستانی هاتوشا، پایتخت امپراتوری هیتی‌ها در اواخر عصر برنز (۱۶۵۰ تا ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد)، گنجینه‌ای از زبان‌های باستانی است. در کاوش‌های اخیر در محوطه باستان‌شناسی بوغازکوی – هاتوشا، حدود ۳۰ هزار لوح به خط میخی کشف شده که نشان‌دهنده تاریخ، سنت‌ها و جامعه آناتولی عصر برنز است. این مکان، به عنوان پایتخت میراث تاریخی یونسکو ثبت شده است.
به گزارش روزیاتو، اگر چه اکثر لوح‌های یافت شده در هاتوشا به زبان هیتی نوشته شده‌اند، یعنی قدیمی‌ترین زبان هندواروپایی تأیید شده که زبان انگلیسی از طریق آن تکامل یافته، بسیاری از زبان‌های دیگر را می‌توان در این گنجینه‌های یافت؛ از جمله لووی، پالائیک، و هتیک. با این حال، در کاوش‌هایی که امسال در این مکان انجام شده، زبان کاملاً جدیدی کشف شده است.
هیتی‌ها، علاقه‌مند به ثبت آیین‌ها به زبان‌های خارجی بوده‌اند. این متن خاص، به زبانی ناآشنا نوشته شده است. اگرچه کارشناسان نمی‌دانند که مفهوم نوشته روی این لوح چیست؛ اما تأیید کرده‌اند که این زبان عضوی از خانواده زبان‌های هندواروپایی آناتولی است.
شواهد نشان داده‌اند که در طرف دیگر دریای سیاه، کالاشما در نزدیکی بولو یا گرید امروزی در شمال غربی ترکیه قرار داشته که در آنجا زبان پالایی رایج بوده است. با این حال، زبان تازه کشف شده اشتراکات بیشتری با زبان لووی دارد.
اگر چه امروزه تنها تعدادی از زبان‌های کالاشما شناخته شده، اما به احتمال زیاد شواهد بیشتری از این زبان فراموش شده در امتداد پهنه‌های وسیع آناتولی کشف خواهد شد.
