(عکس) الهه‌ای که سنگ مرمر او را نامیرا کرد

اوروک، که به وارکا هم معروف است، یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی در منطقه باستانی بین‌النهرین، در عراق امروزی است.

به گزارش راهنماتو، شهر باستانی اوروک نقشی بنیادی در اولین موارد شهرنشینی تمدن سومر در اواسط هزاره چهارم قبل از میلاد ایفا کرده است. اوروک دوره‌ای تاریخی در بین‌النهرین نیز بود که از دوران مس-سنگی تا اوایل عصر مفرغ ادامه داشت.

تا پایان دوره اوروک، در حدود ۳۱۰۰قبل‌ازمیلاد، این شهر در حدود ۴۰۰۰۰ساکن داشت و در حدود ۸۰۰۰۰ تا ۹۰۰۰۰نیز در اطراف آن زندگی می‌کردند. معنایش این است که اوروک در زمان اوج شکوفایی‌اش در زمان خودش بزرگ‌ترین منطقه شهری در جهان محسوب می‌شد. پس شگفت‌انگیز نیست که این ناحیه محل نگه‌داری مهم‌ترین اشیاء باستانی در جهان است.

در سال ۱۹۳۹، موسسه باستان‌شناسی آلمانی در حال اکتشاف در این محوطه به هدایت دکتر ای. نولدک بود. در طی این اکتشافات بود که ماسک منحصربه‌فرد وارکا کشف شد.

در آن زمان، باستان‌شناسان می‌دانستند که با شیئی منحصربه‌فرد و بسیار خاص روبه‌رو هستند. ماسک وارکا، از مرمر سفید ساخته شده و ۲۱.۲ سانتی‌متر طول دارد و در ساخت آن به جزئیات توجه بسیاری شده است.

این ماسک که قدمت آن به حدود ۳۱۰۰ قبل‌ازمیلاد باز می‌گردد، بنا بر عقیده‌ای گسترده نخستین بازنمایی درست از چهره انسان است. ماسکی قدیمی‌تر، به نام «سر تل براک» که به حدود ۳۳۰۰ قبل‌ازمیلاد باز می‌گردد، به لحاظ آناتومی دقیق نیست و ویژگی‌های اغراق‌آمیز دارد.

ماسک مارکا شخصیت یک زن، احتمالا الهه اینانا، است که بخشی از یک فرهنگ بزرگ‌تر شخصیت است. بر اساس یک باور رایج، ماسک روی تنه‌ای چوبی نصب بوده و فقط صورت و بازو‌ها از مرمر ساخته شده است. تا امروز فقط ماسک پیدا شده است.

هدف از ساخت این ماسک هنوز نامشخص است، اما نظریه‌هایی حدس می‌زنند که این ماسک احتمالا شیئی آیینی یا فرقه‌ای یا ماسک تدفین بوده است. اهمیت این ماسک از این حیث است که توانسته بینشی درباره دستاورد‌های هنری و فرهنگی سومریان باستان به دست دهد.

بانوی وارکا، با درنظر گرفتن زمانی که ساخته شده است، بسیار نفیس تلقی می‌شود. ماسک مرمر چهره زنی با چشم‌های بادامی‌شکل و برجسته، بینی برجسته و دهانی کوچک است.

ویژگی‌های چهره به ظرافت تمام طراحی شده و جزئیات را به طرز شگفت‌انگیز نمایش می‌دهد. امروز چشم‌ها صرفا به حفره‌هایی تهی هستند، اما این باور وجود دارد که در گذشته صدف یا سنگ لاجورد به جای چشم‌ها قرار داشته‌اند.

پشت سر مسطح است و ردی از تزئینات پیچیده از جنس مس و قیر طبیعی روی آن دیده می‌شود. متأسفانه بینی ماسک طی سال‌ها دوام نیافته و شکسته شده است. بهرحال، ماسک وارکا هنوز به طور خاص زیباست.

ماسک وارکا نمادی از شهر باستانی اوروک است و به توسعه فرهنگی این شهر گواهی می‌دهد. این ماسک به همراه گلدان وارکا، اشیائی هستند که نگاهی اجمالی به گذشته دور شهر اوروک و باور‌های مذهبی نخستین انسان‌های متمدن روی زمین می‌اندازند. ماسک وارکا امروز در موز ملی عراق نگه‌داری می‌شود.