چاقی دوران کودکی یک مشکل جدی در سراسر جهان است و زمانی ایجاد می‌شود که کودک نسبت به سن و قد خود، وزن نامناسبی داشته باشد. یکی از دلایل اصلی این بیماری، پیروی از عادات غلط تغذیه‌ای است. می‌توان با آموزش عادات غذایی سالم به کودک و ترغیب او به ورزش، از چاقی در دوران کودکی پیشگیری کرد.
کودکانی که دچار چاقی و اضافه وزن هستند، در معرض خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله: آسم، آپنه خواب، دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، کلسترول بالا، بیماری قلبی، سکته، اختلالات اسکلتی عضلانی مانند آرتروز، برخی از سرطان‌ها مانند سرطان روده بزرگ و سرطان سینه و کبد چرب هستند. علاوه بر این، چاقی در دوران کودکی ممکن است سبب انزوای اجتماعی، کاهش عزت نفس و افسردگی نیز شود.
برخی از علائم چاقی در دوران کودکی عبارتند از:
علائم کشش پوست روی باسن و شکم، افزایش بافت چربی در ناحیه سینه، کاهش اعتماد به نفس، اختلالات اشتها، تنگی نفس هنگام فعالیت بدنی، آپنه خواب، یبوست، رفلاکس معده به مری، بلوغ زودرس در دختران و بلوغ دیررس در در پسران، صافی کف پا و....
محاسبه شاخص توده بدنی (BMI) به وسیله اندازه گیری قد و وزن، رایج‌ترین روش برای ارزیابی محدوده وزنی در افراد است. با کمک این شاخص می‌توان پی برد وضعیت اضافه وزن و چاقی در کودک چگونه است.
هم‌چنین پزشک برای بررسی این موضوع، علاوه بر محاسبه شاخص توده بدنی، می‌تواند از نمودار‌های رشد و آزمایش‌های دیگر استفاده کند.
چاقی دوران کودکی می‌تواند هر کودکی را تحت تأثیر قرار دهد، اما در میان آن‌هایی که تغذیه سالمی ندارند، شایع‌تر است. هم‌چنین وضعیت اجتماعی و اقتصادی در بروز چاقی کودکان نقش دارد. آمار‌های اخیر نشان می‌دهد که با افزایش سطح تحصیلات سرپرست خانوار، میزان چاقی کودکان کاهش یافته است.
چاقی دوران کودکی یک بیماری پیچیده است و عوامل زیادی در آن دخیل هستند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
رفتار‌های مشترک خانواده مانند عادات غذایی می‌تواند به چاقی کودکان منجر شود. والدینی که بیشتر غذا‌ها و نوشیدنی‌های پرکالری مصرف می‌کنند، نقش مهمی در بروز این بیماری در فرزندانشان دارند.
احتمال چاقی در کودکانی که ورزش نمی‌کنند، بیشتر است، چون بدنشان آنطور که باید، کالری نمی‌سوزاند. تماشای تلویزیون و انجام بازی‌های رایانه‌ای و به طور کل یکجانشینی احتمال چاقی را افزایش می‌دهد.
عوامل ژنتیکی می‌تواند احتمال چاقی در کودک را افزایش دهد. کودکانی که والدین یا خواهر و برادر چاقی دارند، ممکن است خودشان هم در معرض خطر ابتلا به این بیماری باشند.
اختلالات هورمونی یکی دیگر از ریسک فاکتور‌های چاقی در کودکان است. هرچند چاقی در کودکان به دلیل مشکلات هورمونی نادر است، اما با معاینه فیزیکی و آزمایش خون می‌توان در این زمینه اطمینان حاصل کرد.
مصرف برخی از دارو‌های خاص می‌تواند خطر افزایش وزن و چاقی را در کودکان افزایش دهد. دارو‌هایی مانند پردنیزون، لیتیوم، آمی‌تریپتیلین و پروپرانولول از جمله این موارد هستند.
مهم‌ترین کاری که می‌توانید برای کمک به فرزندتان انجام دهید این است که روی سلامتی او تمرکز کنید نه وزنش. احساسات کودک شما در مورد خودش اغلب بر اساس احساسات شما نسبت به او شکل می‌گیرد. اگر فرزندتان را با هر وزنی بپذیرید، به احتمال زیاد نسبت به خودش احساس بهتری خواهد داشت. از سرزنش فرزندتان، خودتان یا دیگران بپرهیزید.
هم‌چنین مهم است که با کودک خود در مورد اضافه وزن او به روشی بدون قضاوت صحبت کنید. باید به فرزندتان اجازه دهید تا نگرانی‌های خود را با شما در میان بگذارد. شما می‌توانید با تغییر تدریجی عادات غذایی و تشویق کودک به ورزش و تحرک، به او کمک کنید.
عادات غذایی کودکان به آن‌ها کمک می‌کند تا در بزرگسالی سبک زندگی سالمی داشته باشند. اگر مطمئن نیستید که چه غذا‌هایی برای کودکتان مناسب است، از متخصص تغذیه کمک بگیرید. هم‌چنین مهم است که به منظور کاهش وزن، کودک خود را در رژیم‌های غذایی محدود قرار ندهید، زیرا در این رژیم‌ها برخی گروه‌های غذایی ممکن است به کل حذف شوند. این رژیم‌ها منجر به اختلالات خوردن و الگو‌های غذایی نامنظم می‌شوند.
هیچ راه‌حل مشخصی برای مقابله با چاقی کودکان وجود ندارد. اما والدین می‌توانند از طرق مختلف به پیشگیری از این بیماری کمک کنند. برخی از راه‌هایی که می‌توانید به واسطه آن‌ها از چاقی کودکان جلوگیری کنید، شامل موارد زیر است:
الگو باشید: والدین می‌توانند با پیروی از عادات سالم بر چاقی دوران کودکی تأثیر بگذارند. فرزندان اگر ببینند که شما سالم غذا می‌خورید و از نظر بدنی فعال هستید، از شما تقلید می‌کنند و عادات غلط خود را تغییر می‌دهند.
مصرف قند را کاهش دهید: اگر سن کودک شما زیر ۳ سال است، باید قند مصرفی او کمتر از ۱۰ درصد از کالری روزانه‌اش را تشکیل دهد. از مصرف نوشیدنی‌های قندی خودداری کنید و به جای آن، آب یا شیر کم‌چرب به کودک بدهید. کودکان در این بازه سنی به هیچ وجه نباید قند اضافه‌ای در رژیم غذایی خود داشته باشند.
تشویق به خواب کافی: کودکان ۶ تا ۱۲ ساله، به ۹ الی ۱۲ ساعت خواب شبانه و نوجوانان ۱۳ تا ۱۸ ساله نیز به ۸ تا ۱۰ ساعت خواب نیاز دارند. خواب کم می‌تواند منجر به چاقی شود، زیرا باعث می‌شود کودک تمایل بیشتری به خوردن غذا و فعالیت بدنی کمتری داشته باشد.
منبع: خبرآنلاین
