آثار سرطان در سه نسل بعدی فرد قلیانی

 پروفسور محمد اسماعیل اکبری با بیان اینکه تا به حال بیش از ۲۰۰ نوع سرطان شناخته شده است، احتمال ابتلاء به آن‌ها را تا آخر عمر امکان‌پذیر دانست.

وی به چاقی و اضافه وزن، استفاده از هورمون‌های عضله ساز، استرس‌های مزمن و مسائل خلقی، به عنوان عوامل مستقیم شناخته شده و تأثیر گذار در ایجاد انواع سرطان‌ها اشاره کرد.

فوق تخصص جراحی سرطان، در پاسخ به این سوال که چرا عده‌ای از افراد بدون هیچ گونه عوامل زمینه‌ای، مبتلا به سرطان می‌شوند، گفت: سرطان‌ها به میزان زیادی با تغییرات ژنتیکی ارتباط دارند، این یک بحث جدید است که انتقال اطلاعات از طریق ژن‌ها را مطرح می‌کند (اپی ژنتیک) به طوری که اگر فردی قلیان بکشد، در سه نسل بعدی اثرات آن را خواهیم دید.

رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: امروز هر کاری انجام دهیم، تنها به خودمان ضرر نمی‌زنیم بلکه این ضرر دامنگیر نسل‌های آینده ما نیز خواهد شد؛ بنابراین عوامل امروز ما، به جد و آباد ما مربوط است، پس به گونه‌ای زندگی کنیم تا آسیب به نسل‌های آینده ما کمتر باشد.

وی افزود: افراد با استنشاق انواع دودها، مصرف گوشت‌های فرآوری شده و…، همچنین با توان روحیه پایین، بسیار آسیب پذیر خواهند بود. انسان‌هایی که قدرت وابستگی به منابع معنوی را ندارند و یا حرص و طمع و حسادت زیادی دارند، با تغییر در ساختار ژنتیکی خود، نه تنها به خودشان، بلکه به نسل‌های آینده شأن آسیب می‌زنند.

این فوق تخصص جراحی سرطان گفت: خوشبختانه با انجام غربالگری می‌توان از دو نوع از سرطان‌ها پیشگیری کرد، مانند سرطان روده بزرگ. این نوع سرطان معمولاً با ایجاد پولیپ آغاز می‌شود و پس از گذشت حدود ۱۰ سال، این پولیپ به سرطان تبدیل می‌شود؛ بنابراین خانواده‌هایی که دچار سرطان روده بزرگ هستند و یا در سن پایین‌تری مبتلا به سرطان شده اند، باید با انجام بررسی خون مخفی در مدفوع و در صورت لزوم کولونوسکوپی، از بروز احتمالی بیماری آگاهی یابند و پیشگیری‌های لازم را انجام دهند.

اکبری ادامه داد: از جمله سرطان‌های دیگری که با انجام غربالگری به موقع می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد، سرطان دهانه رحم در بانوان است که مهم‌ترین علت آن، ارتباطات جنسی نامتعارف است، که البته به فوریت ایجاد سرطان نمی‌کند و طی گذشت زمان و ایجاد تغییرات سلولی، بروز پیدا می‌کند که خوشبختانه با جراحی به موقع، قابل درمان است.

وی افزود: سرطان بعدی سرطان پستان است، که قادر به پیشگیری آن نیستیم، اما با تشخیص به موقع این سرطان، درمان صددرصد است و مرگ و میر نیز به صفر خواهد رسید.

اکبری گفت: افرادی که استعمال دخانیات دارند، در معرض انواع سرطان‌ها به خصوص سرطان ریه و پستان قرار دارند.

وی ادامه داد: یکی از انواع دیگر سرطان‌ها که به دنبال مصرف دخانیات ایجاد می‌شود، سرطان ریه است که نه تنها در فرد بلکه در نسل‌های بعدی نیز اثرگذار است.

اکبری در پاسخ به این سوال که آیا مصرف سبزیجات و میوه جات و…، همچنین مکمل‌ها در پیشگیری از بروز سرطان موثرند، گفت: سرطان روده بزرگ با وضعیت سلامتی فرد بسیار مرتبط است، در بدن انسان، چند صد برابر سلول‌های بدن، میکروب‌های مفید وجود دارد که محل اصلی زندگی آن‌ها در روده بزرگ و دستگاه گوارش است، هر تغییری که در این بار (لود) میکروبی ایجاد کنیم، زندگی آن‌ها مختل می‌شود که در نهایت با تغییرات سلولی و ایجاد سرطان در فرد همراه خواهد بود. مصرف میوه و سبزی که هم فیبر کافی دارند و هم حاوی آنتی اکسیدان‌ها هستند، مسیر مناسبی را برای زندگی میکروب‌های روده مهیا می‌کنند، در عوض مصرف گوشت‌ها و چربی حیوانی مانده، مانند سوسیس، کالباس و پیتزا، مسیر زندگی این میکروب‌ها را دچار مشکل و زمینه را مهیای بروز سرطان می‌کند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآوری کرد: عادات روده‌ای، در بروز سرطان روده تاثیرگذارند، افرادی که دیر به دیر دستشویی می‌روند و مدام یبوست دارند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

وی، مصرف مکمل‌ها را با احتیاط و تنها با دستور پزشک، مجاز دانست.

اکبری در پاسخ به این سوال که آیا انجام سی تی اسکن برای تشخیص بیماری سرطان لازم است، گفت: خیر، هیچ عکس و آزمایشی در این زمینه نیاز نیست، به غیر از غربالگری سرطان دهانه رحم که در سن خاصی برای بانوان توصیه می‌شود.

وی افزود در خانواده‌هایی که سرطان روده بزرگ زیاد است و یا در سنین پایین به این بیماری مبتلا می‌شوند و یا دارای پولیپ‌های متعدد خانوادگی هستند، پزشک برای انجام آزمایشات لازم تصمیم گیری می‌کند.

اکبری از سرطان پروستات به عنوان شایع‌ترین سرطان مردان در ایران نام برد و گفت: PSA آزمایشی است که در سنین معین برای آقایان درخواست می‌شود که البته جای معاینه بالینی را نمی‌گیرد. آقایان معمولاً با افزایش سن دچار افزایش اندازه پروستات می‌شوند و با اطمینان می‌توان گفت این تغییر اندازه طبیعی است و فرد مبتلا به سرطان نیست.