چند نکته درباره ماجرای کشف اسناد سری جو بایدن

ماجرای جدید کشف اسناد سرّی در دفتر و خانه جو بایدن، کاخ سفید را تحت فشار قرار داده است. این اسناد سرّی، قدیمی و مربوط به دوره‌ای است که او به عنوان معاون رییس جمهور در دولت باراک اوباما فعالیت می‌کرد.

اسناد در چند مرحله در دفتر سابق او در واشینگتن و خانه شخصی‌اش در ویلمینگتون کشف شده‌اند. این اتفاق برخلاف قانون است که می‌گوید سران کشور بعد از پایان دوره فعالیت، باید همه اسناد از جمله اسناد سری و محرمانه را به سازمان آرشیو ملی واگذار کنند.

این ماجرا از چند نکته قابل توجه است.

- نخست اینکه اتهامات علیه نفر اول و عالی ترین مقام کشور و قدرت‌مندترین است. اینکه چگونه می توان اتهامات علیه نفر اول کشور را حقوقی، غیرسیاسی، صحیح، عادلانه و بی طرفانه بررسی کرد و همزمان او در قدرت باشد. به عنوان مثال چند روز قبل در پارلمان اردن یکی از نمایندگان سؤال کرد چرا پادشاه از پرداخت مالیات معاف است؟ بلافاصله اما به جای پاسخ‌گویی به این پرسش و پی‌گیری آن، رأی‌گیری شد تا این سؤال از دستور کار خارج شود و با اجماع، این اتفاق افتاد.

- شبیه همین داستان برای دونالد ترامپ رئیس سابق دولت (رئیس جمهور سابق) امریکا هم روی داد و او همچنان درگیر این مسأله است. با چند تفاوت که مهم‌ترین آن جایگاه فعلی دو طرف است. اسناد سری و محرمانه زمانی نزد ترامپ کشف شد که او در قدرت و حکومت نبود و دوره ریاستش پایان یافته بود اما برای جو بایدن این گونه نیست و او هم اکنون در قدرت و سمت بالاتر یعنی رئیس جمهور و نفر اول کشور است. پرقدرت ترین و اختیارات بالا.

این موضوع باعث می شود روند رسیدگی به اتهام مشابه برای دو رئیس جمهور سابق و فعلی را شاهد باشیم. اولی در قدرت و حکومت نیست و دومی در قدرت و حکومت است.

- نهادهای رسیدگی کننده به این دو پرونده شامل اف بی آی، دستگاه قضائی، وزارت دادگستری و ... هم یکسان هستند. وزیر دادگستری فعلی آمریکا در مقام دادستان کل، پیگیری هر دو پرونده را آغاز کرده است. ضمن اینکه اولی در اردوگاه جمهوری‌خواهان است و دومی دموکرات. نوع برخورد مسؤولان اجرایی، دستگاه‌های امنیتی و قضایی و رسانه‌ها با این دو پرونده، اهمیت دارد و افکار عمومی امریکا و جهان، نظاره‌گر این دو است.

- علاوه بر این هر دو پرونده می توانند اکنون و آینده سیاسی هر دو چهره سیاسی و احتمال رقابت آنها در انتخابات آینده ریاست جمهوری امریکا را تحت تاثیر قرار دهد. رقابت دو حزب جمهوری خواه و دموکرات هم تحت تاثیر این دو پرونده قرار دارد.

- درباره تفاوت های این دو پرونده مشابه ترامپ و بایدن هم می توان گفت:‌ ترامپ با وجود درخواست سازمان آرشیو ملی، از ارائه اسناد محرمانه خودداری کرده بود به همین دلیل ماموران اف بی آی مجبور شدند با کسب مجوز قضایی، به زور متوسل شوند و با یورش به اقامتگاه ترامپ اسناد را از آنجا خارج کنند و با خود ببرند.

اما درباره بایدن روایت منتشر شده از سوی رسانه های امریکایی این گونه است وکلای شخصی بایدن به صورت اتفاقی اسناد سری را یافتند و بلافاصله به وزارت دادگستری و سازمان آرشیو ملی اطلاع دادند و آنها هم اسناد را تحویل گرفتند. در مرحله دوم و سوم هم وکلای بایدن به جستجوی خانه او پرداختند و این اسناد را یافتند و تحویل دادند.

یا اینکه ترامپ به عمد اسناد را در میان مجلات و کمد لباس و دیگر وسایل پنهان کرده بود و نشانه ها می گویند پنهان سازی اسناد آگاهانه و عامدانه انجام شد در حالی که اسناد سری کشف شده در خانه و دفتر ترامپ تاکنون نشانه ای از عمدی بودن وجود ندارد و اسناد سری در کمد و جعبه های در بسته بودند.

ترامپ اسناد مهم و مورد استفاده دولت بعدی را پنهان کرده بود. اسنادی که اطلاع از آنها برای مسوولان دولت بعدی (جو بایدن)‌ مهم بود اما اسناد کشف شده در دفتر و خانه جو بایدن مربوط به سه دولت قبلی است.

ترامپ از همان ابتدا خود را بی گناه می داند اما جو بایدن از همان ابتدا خود را بی گناه توصیف نکرد بلکه دلیل این اتفاق را سهل انگاری خود دانست و قول داد با دستگاه های مسوول به طور کامل همکاری خواهد کرد. جو بایدن از قضاوت قطعی و شفاف درباره این پرونده خودداری کرد.

- کشف اسناد سری در دفتر قدیمی جو بایدن به عنوان نشانه ای از نقض قانون، اول بار توسط رسانه های امریکایی به طور اختصاصی منتشر شد. این خبر منفی اولین بار نه از سوی رسانه های دیگر کشورها بلکه توسط رسانه های امریکایی کشف و منتشر شد. این موضوع هم نشانه ای از قدرت خبرنگاران و رسانه های امریکایی است و هم به اعتبار و جایگاه آنها در جامعه امریکا و جهان، می افزاید.

- با اینکه این خبر علیه رئیس جمهور فعلی امریکاست اما تاکنون رسانه های منتشر کننده خبر با تهدید و فشار و محدودیت روبه رو نشده اند.

- نخستین خبرها از کشف اولین اسناد سری در دفتر قدیمی جو بایدن با حدود 70 روز تاخیر منتشر شد. یعنی حدود 2 ماه قبل، این اسناد سری کشف شده بود اما جو بایدن و کاخ سفید همان زمان این خبر را منتشر نکردند بلکه 70 روز بعد، این رسانه ها بودند که به نقل از منابع آگاه این خبر را فاش کردند.

این نشانه پنهان کاری است و به اعتماد به جو بایدن و کاخ سفید و اعتبار آنها در جامعه امریکا آسیب می زند. علاوه بر این، زمان کشف اسناد قبل از برگزاری انتخابات کنگره بود و احتمالا کاخ سفید و شخص جو بایدن نگران بودند با انتشار خبر کشف اسناد سری، اردوگاه دموکرات ها در انتخابات، آسیب ببیند.

همین موضوع، اتهامات پنهان کاری و جلوگیری از انتشار اطلاعات را متوجه کاخ سفید و جو بایدن می کند. ضمن اینکه از حسن نیت آنها در برخورد با این موضوع می کاهد.

کاخ سفید تلاش کرد این اشکال را در مراحل دوم و سوم کشف اسناد سری درخانه جو بایدن جبران کند و به سرعت و شفاف اطلاع رسانی کند. در هر دو مورد وکلای جو بایدن در بررسی خانه شخصی جو بایدن این اسناد سری را پیدا کردند.

- برای بررسی مسئله کشف اسناد سری در دفتر و خانه جو بایدن یک دادستان ویژه منصوب شد تا به طور مستقل در این زمینه تحقیق و اعلام کند آیا نقض قانون صورت گرفته است یا خیر؟

وزیر دادگستری و دادستان کل امریکا، یک دادستان منصوب در دولت ترامپ را به عنوان مسوول تحقیق درباره ماجرای اسناد جو بایدن تعیین کرد. به این دادستان نیز اختیارات کامل داده شده در چارچوب قانون، به پیگیری این پرونده بپردازد.

برای بررسی پرونده تخلف احتمالی جو بایدن، نه یک مقام زیرمجموعه به کاخ سفید یا وابسته به ریاست جمهوری بلکه یک مقام قضایی و به دور از وابستگی به دولت برای تحقیق معرفی شد. وزیر دادگستری و دادستان کل امریکا، خود نیز سخنی به سود جو بایدن نگفته و بی طرف اش را حفظ کرده است.

- تاکنون هیچ کدام از وزیران دولت امریکا به سود جو بایدن در این ماجرا اظهارنظر نکرده اند. سران و مقامات پلیس، سرویس های اطلاعاتی و قضایی از اظهارنظر به سود جو بایدن خودداری کرده اند.

- دولت امریکا روزنامه یا شبکه تلویزیونی برای پخش داخلی ندارد و تنها یک شبکه رادیویی دولتی برای مخاطبان داخلی فعالیت می کند. از زمان انتشار خبر کشف اسناد سری قدیمی در مراکز بایدن از تکذیب و ماست مالی و جوش زدن برخی روزنامه نگاران امریکایی حامی دولت و بایدن خبری نیست.

- شیوه پوشش خبری رسانه های حرفه ای در امریکا در ماجرای کشف اسناد سری ترامپ و بایدن تا این لحظه از میزان بالایی از رعایت اصول حرفه ای و حقوقی برخوردار است. مواردی چون بی طرفی، عدم سوگیری، عدم پیش داوری، عدم قضاوت و داوری در خبر و پوشش خبری این دو ماجرا به میزان بالایی رعایت شده است.

- با وجود رابطه خوب دولت دموکرات جو بایدن و مسوولان آن با رسانه های مهم امریکا اما این رسانه ها وقتی خبر کشف اسناد سری در دفتر سابق جو بایدن را دریافت کردند آن را منتشر کردند. آنها به دولت بایدن در پنهان سازی این خبر کمک نکردند. دولت بایدن هم از تهدید رسانه ها و خبرنگاران در این زمینه خودداری کرد و نه مسوولان دولتی و نه دستگاه های امنیتی قضایی فشاری بر رسانه ها و خبرنگاران برای افشای منابع خود اعمال نکردند.