با نگاهی به سالهای گذشته لیگ ایران متوجه میشویم، بازیکنان و مربیان خارجی زیادی هستند که نامشان با تاریخ باشگاههای فوتبال پیوند خورده است. برای نمونه میتوان به آرمناک پطورسیان یا لوون استپانیان در سپاهان و ذوبآهن اشاره کرد که از ارمنستان آمدند و بخشی از کتاب فوتبال ایران شدند.
شاید فهرست بازیکنان تاثیرگذار خارجی در فوتبال ایران خیلی طولانی نباشد، اما لیست بازیکنانی که در فهرست بدترین خریدهایهای فوتبال ایران قرار گرفتهاند، خلاصه نیست. بازیکنانی که معمولا کیفیت بسیار پایینی دارند، با قرادادهای مبهم به باشگاهها میپیوندند، پس از مدت کوتاهی از تیم کنار گذاشته میشود. بسیاری از آنها بدون گرفتن پول کامل قرارداد از ایران میروند و سپس با شکایت به فیفا تقریبا در تمام موارد اصل پول و جریمه دیرکرد آن را میگیرند.
این مطلب نگاهی دارد به بدترین خریدهای بازیکنان خارجی در فوتبال ایران:
سامبو جوچی؛ روی اعصاب هوادار
در فصل ۸۳-۸۴ قرار بود سامبو جوچی گلزن اول پرسپولیسیها در خط حمله و در زمان مدیریت حجتالله خطیب باشد. این بازیکن نیجریهای، فوتبالیست مورد علاقه راینر سوبل، سرمربی وقت پرسپولیس بود، ولی در طول نیم فصل اول فقط یک گل زد که در آن بازی هم پرسپولیس از ملوان شکست خورد؛ همان مسابقه مشهوری که بهروز رهبریفرد یک گلبهخودی زد و یک بار هم از روی نقطه پنالتی توپ را به دستان مسعود غلامعلیزاد کوبید تا این دیدار با شکست ۲ بر یک سرخپوشان همراه شود. در نیمفصل سامبو به نیجریه رفت و دیگر به ایران نیامد. جوچی تنها بازیکن خارجی تاریخ پرسپولیس است که باشگاه از او شکایت کرد و به پیروزی در این پرونده رسید، اما هیچکس نتوانست او را پیدا کند تا غرامت غیبتش را بگیرد!
پائولو دیکارمو، کفتربازی که قرار بود آقایگل شود
افشین قطبی در سال ۸۷ موفق شد پرسپولیس را بعد از هفت سال به مقام قهرمانی برساند، اما در فصل دوم حضورش شرایط آن طور که انتظارش را داشت پیش نرفت. قطبی با فوتبال ایران آشنا شده بود و تقاضای جذب یک بازیکن برزیلی را به باشگاه داد؛ پائولو دیکارمو، بازیکن برزیلی مد نظر افشین قطبی بود که در یک اظهار نظر تاریخی عنوان کرده بود این بازیکن به زودی آقای گل و برترین بازیکن ایران خواهد شد. اما با گذشت هفت مسابقه انتقادات از این بازیکن آن قدر شدت گرفت که پس از دریافت ۳۵ درصد از مبلغ قراردادش ایران را ترک کرد. گفتنی است دیکارمو پیش از پیوستن به پرسپولیس در کل دوران فوتبالش کلا شش بار موفق به گلزنی شده بود و بعدها کاشف به عمل آمد که این بازیکن در برزیل مغازه پرندهفروشی دارد و برای تفریح به فوتبال ایران آمده است.
اواندرو سیلوا شکار ناموفق علی دایی
وقتی سایپا در لیگ ششم برتر فوتبال ایران به قهرمانی رسید، علی دایی برای تقویت تیمش فهرستی از بازیکنان داخلی و خارجی را به مدیران باشگاه تحویل داد. تنها خارجی آن قهرست اواندرو سیلوا برزیلی بود. میگفتند علی دایی هافبک هجومی تکنیکی و سرعتی را خریده که توامان قدرت بدنی فوقالعادهای هم دارد. اما در تمرینات پیش از فصل و زمان گرمکردن مصدوم شد. بعد از مصدومیت سه بار با پیراهن سایپا وارد زمین شد و هر سه بار چنان نمایش تاسفباری داشت که سرمربی تیمش تعویضش کرد. در نهایت پیش از آغاز نیم فصل دوم و زمانی که باز هم در تمرینات مصدوم شد، قراردادش را فسخ کردند.
جونیور براندائو
با شنیدن این نام، بعید است که یک هوادار باشگاه پرسپولیس احساس خوشایندی پیدا کند. جونیور براندائو برزیلی را گابریل کالدرون سرمربی آرژانتینی قبلی پرسپولیس در ابتدای فصل جاری به این تیم آورد. به صورت محسوسی اضافه وزن داشت و تا پایان نیمفصل حتی یک گرم از اضافه وزنش کم نشد. نه قدرت سرزنی داشت، نه شوتزن خوبی بود، نه دروازه را میشناخت و نه حتی پاس موثری میداد. در نهایت با دریافت ۵۰۰هزار دلار از پرسپولیس رفت.
یک استرالیایی که از کودکی طرفدار استقلال بود
سال ۱۳۸۳ امیر قلعهنویی آستین بالا زد که تیمش را با خریدهای خارجی قهرمان لیگ کند. یک مدافع و یک مهاجم برزیلی را به تیمش اضافه کرد. مهاجمی به نام فابی سیو براساس گفتههای سرمربی استقلال قرار بود خط حمله تیمش را متحول کند، اما در پایان فصل یک گل زده در ۱۱ بازی و دو بار مصدومیت را ثبت کرد و از ایران رفت. مهمترین و تاریخیترین خاطرهای از که فابی سیو در اذهان باقی مانده، مصاحبهاش با برنامه ۹۰ است. او گفته بود: "از کودکی هوادار استقلال بودم. "
تادئو با ۱۰ کیلو اضافهوزن، امید گلزنی در کنار طارمی
در سال ۹۳ علی دایی تا پایان هفته هفتم فقط هشت امتیاز کسب کرده بود و با توجه به مخالفتهای حمیدرضا سیاسی، رئیس هیاتمدیره آن زمان پرسپولیس، شهریار برکنار و حمید درخشان بهعنوان سرمربی، جانشین دایی شد. حمید درخشان برای بهبود خط حمله خود تصمیم گرفت یک مهاجم خارجی جذب کند و تادئو بازیکنی بود که درخشان امید داشت در کنار طارمی مشکل گلزنی دوران دایی حل شود. تادئو با قیمت ۲۲۰ هزار دلار به پرسپولیس آمد، اما در همان اولین تمرین مشخص شد که او حداقل بیش از ۱۰ کیلوگرم اضافهوزن دارد و مشخص نیست بهعنوان فوتبالیست پیشتر کار کرده یا خیر! این بازیکن بعد از یک مسابقه و البته زدن یک گل از پرسپولیس جدا شد و شایعه دلالی بهشدت اطراف این بازیکن شنیده میشد که بسیاری از عوامل از آمدن این بازیکن نفع بردند.
لیام رایس ردی که قرار بود جانشین رحمتی شود
این استرالیایی یکی دیگر از شاهکارهای خرید امیر قلعهنویی در استقلال بود. او را به تهران آوردند تا جانشین مهدی رحمتی شود. چهار روز پس از عقد قرارداد مشخص شد که باشگاه اف. ث سیدنی او را به دلیل آنچه "مصرف مشروبات الکلی" خوانده بود، اخراج کرده است.
دروازهبانی که قرار بود جانشین شماره یک استقلال شود، نیم فصل روی نیمکت این تیم نشست و سپس باز هم به دلیل آنچه باشگاه استقلال "حضور در ضیافتهای نامتعارف" دانست، اخراج شد. برخی بازیکنان وقت استقلال دلیل اخراجش را صرفا ضعف فنی او میدانستند.
خریدهای فاجعه برانکو
برانکو ایوانکووویچ سرمربی سابق پرسپولیس، سال ۹۵ دست به خرید شد. اولکسی پلییانسکی و ولادیمیر پریموف اوکراینی را به ترتیب برای خط دفاع و حمله تیمش استخدام کرد. پلییانسکی فقط چهار بار به عنوان بازیکن ذخیره وارد زمین شد و با بیش از ۱۰ کیلو اضافه وزن حتی هوادار را هم از روی سکوها عصبی میکرد. پرسپولیس آخرین مقصد این بازیکن بود و دیگر هرگز در فوتبال حرفهای جهان، جایی برایش وجود نداشت. ولادیمیر پریموف ۱۱ بار با پیراهن پرسپولیس وارد زمین شد و بیش از آنکه همبازیها یا هوادارانش را به وجد بیاورد، با کیفیت پایین فنیاش، باعث آسودگی خیال مدافعان حریف بود. او پس از جدایی غیردوستانه از پرسپولیس به باشگاه اولکساندریا رفت، ۷ بار پیراهن تیمش را برتن کرد و بدون آن که گلی بزند باز هم اخراج شد.
سومین نفر آنتونی گولس استرالیایی بود. او هم در پست دفاع میانی قرار بود جزیی از ساختار مستحکم دفاع تیمی برانکو ایوانکوویچ شود. اما بدون حتی یک بازی از این تیم اخراج شد. سال بعد به تیم «بوچه اون» در لیگ دو کره جنوبی رفت، باز هم بدون حتی یک ثانیه حضور در زمین اخراج شد.
لادو آخالایا بزرگترین معمای استقلال و قلعه نویی
یکی از معماهای بزرگ استقلال و امیر قلعهنویی نام لادو آخالیا است. نیم فصل دوم لیگ ۸۵ -۸۴ لادو آخالیا گرجستانی با قراردادی ۱۸ ماهه برای تقویت خط حمله استقلال به تهران آمد. سه هفته تمرین کرد و بعد فقط هفتهای دو بار در تمرینات حاضر میشد. آخالیا بدون یک جلسه بازی، با دریافت کامل قراردادش در پایان نیمفصل به گرجستان بازگشت.
در این بین بازیکنان دیگری هم بودند که عملکرد بدی در فوتبال ایران داشتند. از جمله بازیکنانی مانند بوبکر کبه، راجر فابریتسیو، رافائل گومز، سان جان اورسوویچ، هندریک هلمکه آگوستین گیلائوری، پیر کارلو، رینالدو کروزادو قرار بود برای استقلال بدرخشند و بدون هیچ سودی از این تیم رفتند. همین طور، روبرتو سوسا، صلاح حسن، ماته دراژویچ، سکو برت، ولاتکو گرازدانسکی، فرانک آتسو، تیاگو فراگا، وسلی برازیلیا، مامادو تال، جورج آراندا، ولاتکو گرازدانسکی نیز برای پرسپولیس نامی به یادگار نگذاشتند.