بایدن چگونه به تهدید هسته‌ای پوتین هم پاسخ می‌دهد و هم نمی‌دهد؟

فرارو- جو بایدن هشدار داده که هرگونه استفاده روسیه از تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی در اوکراین می‌تواند به جنگی آخرالزمانی یا آرماگدون منجر شود. او در سخنرانی خود در مراسم جمع آوری کمک‌های مالی حزب دموکرات در نیویورک در ۶ اکتبر گفت که این بحران نزدیک‌ترین بحرانی است که جهان در ۶۰ سال گذشته در نزدیک شدن به فاجعه هسته‌ای تجربه کرده است.

به گزارش فرارو به نقل از آسیا تایمز، او در مورد تهدیدات مکرر پوتین مبنی بر توسل به زرادخانه هسته‌ای روسیه در صورت احساس خطر روسیه گفت: «ما از زمان کندی و بحران موشکی کوبا با چشم‌انداز آرماگدونی مواجه نشده بودیم. ما فردی را داریم که من نسبتاً خوب او را می‌شناسم. او زمانی که در مورد استفاده بالقوه از تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی یا تسلیحات بیولوژیکی یا شیمیایی صحبت می‌کند شوخی نمی‌کند، زیرا ممکن است بگویید ارتش او به طور قابل توجهی ضعیف عمل می‌کند».

احتمال استفاده روسیه از تسلیحات کشتار جمعی از زمانی که نیرو‌های روس در اواخر فوریه به اوکراین حمله کردند در این درگیری وجود داشته است. به تازگی پس از آن که روسیه چهار منطقه اوکراین را به خاک خود الحاق کرده و آن را بخشی از فدراسیون روسیه اعلام نمود پوتین تذکر و هشدار‌های زیادی داده مبنی بر آن که از «تمام ابزار‌های موجود» برای دفاع از خود به ویژه در برابر هرگونه مداخله ناتو استفاده خواهد کرد.

این وضعیت با یک عنصر کلیدی نظریه بازدارندگی هسته‌ای یا استفاده از تسلیحات هسته‌ای به عنوان یک تهدید (در این مورد برای جلوگیری از دخالت ناتو) مطابقت دارد. زمانی که بایدن در ماه مارس اعلام کرد که «جنگ جهانی سوم» را بر سر اوکراین آغاز نخواهد کرد این اظهارات به عنوان اشاره‌ای آشکار به خطر جنگ هسته‌ای قلمداد شد.

با این وجود، علیرغم آن که روسیه توانسته ناتو را از مداخله منصرف کند نتوانسته کشور‌های غربی را از اعمال تحریم‌های سخت، تامین تسلیحات پیشرفته، آموزش ارتش اوکراین و ارائه اطلاعات بازدارد. اکنون با تجربه مجموعه‌ای از شکست‌های بزرگ روسیه در حوزه میدانی بسیاری از ناظران وادار شده‌اند که اعلام نمایند روسیه در حال متحمل شدن شکست در جنگ است و پیام‌های مختلفی مبنی بر استفاده از سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی کم بازده برای تغییر روند درگیری به نفع روسیه وجود دارد.

حتی زمانی که پوتین در حال امضای الحاق رسمی لوهانسک، دونتسک، خرسون و زاپوریژیا به فدراسیون روسیه بود نیرو‌های اوکراینی در حال وادار ساختن نیرو‌های ارتش روسیه به عقب نشینی از جنوب و شرق اوکراین از طریق ضد حمله‌های سریع خود بودند و توانستند بخش‌های قابل توجهی از قلمروی اوکراین را بازپس گیرند ضد حملاتی که به اسیر و کشته شدن هزاران نفر از نیرو‌های روس انجامید.

گزارش شده که روسیه قرار است قطاری حامل تجهیزات و مهمات هسته‌ای را به مرز اوکراین انتقال دهد. هنوز جزئیاتی در مورد این که آن قطار دقیقا چه چیزی با خود حمل می‌کند مشخص نشده است. هم چنین، شایعاتی مبنی بر برنامه ریزی روسیه برای آزمایش هسته‌ای وجود دارد اگرچه کرملین آن را رد کرده است.

«رمضان قدیروف» مهره بانفوذ کرملین و رهبر چچن اخیرا به شدت از نوع هدایت جنگ اوکراین توسط روسیه انتقاد کرده و معتقد است که پیشرفت روسیه در جنگ به اندازه کافی صورت نگرفته است. او گفته بود: «به نظر من باید اقدامات شدیدتری انجام شود. حکومت نظامی در مناطق مرزی و استفاده از سلاح‌ هسته‌ای کم بازده باید در نظر گرفته شوند».

نشریه «بولتن دانشمندان اتمی» راه‌های مختلفی را مطرح کرده که روسیه از طریق آن می‌تواند از تسلیحات هسته‌ای غیر استراتژیک خود را برای اهداف نمایشی استفاده کند. این بدان معناست که هیچ چیزی را هدف نگیریم و تلفات ایجاد نکنیم بلکه باید اوکراین و یا غرب را وادار کنیم تا موقعیتی را که برای روسیه قابل قبول است بپذیرند یا وضعیت در میدان نبرد خاص تغییر کند.

این ممکن است به معنای استفاده از چندین کلاهک باشد یا به شکلی نگران کننده‌تر همان گونه که در آن نشریه ذکر شده می‌تواند در استفاده روسیه از تسلیحات هسته‌ای برای تخریب مناطق شهری مورد استفاده قرار گیرد که نشان دهد سطح بربریت نیرو‌های روس تا چه میزان خواهد بود. این

نشریه در این باره می‌نویسد: «هم چنین می‌توان تصور کرد که امکان استفاده از تسلیحات توسط روسیه علیه یک شهر به عنوان نوعی اجبار نهایی مدنظر قرار می‌گیرد».

بازی جنگ: پاسخ ایالات متحده

«لوید آستین» وزیر دفاع ایالات متحده گفته که پوتین ممکن است در تهدیدات خود مبنی بر توسل به زرادخانه هسته‌ای روسیه بلوف نزده باشد و فاش ساخت که ایالات متحده برای پاسخ به آن آمادگی دارد. او به شبکه خبری «سی ان ان» گفت: «هیچ نظارتی روی پوتین وجود ندارد. او تصمیم غیر مسئولانه‌ای برای حمله به اوکراین گرفت او می‌تواند تصمیم دیگری نیز اتخاذ کند».

خط رسمی کاخ سفید این است که روسیه در پاسخ به هرگونه استفاده از سلاح‌های هسته‌ای با پیامد‌های ویرانگری مواجه خواهد شد. به طور کلی تصور می‌شود که این اقدام با تلافی جویی از طریق زرادخانه هسته‌ای ایالات متحده، اما با استفاده کامل از تمام سلاح‌های متعارف مورد استفاده برای حمله به اهداف کلیدی متوقف می‌شود. «دیوید پترائوس» فرمانده نیرو‌های آمریکایی در افغانستان اشاره کرده که ایالات متحده به طور سیستماتیک تمام نیرو‌های متعارف روسیه در اوکراین را نابود خواهد کرد و ناوگان دریای سیاه را غرق می‌کند.

استفاده روسیه از تسلیحات هسته‌ای لزوما مغایر با ماده ۵ معاهده ناتو در نظر گرفته نمی‌شود که به موجب آن حمله به یک عضو ناتو حمله به تمام اعضا قلمداد می‌شود و مستلزم دفاع نظامی جمعی است. با این وجود، او گفت که می‌توان موردی را مطرح کرد که اگر تشعشعات ناشی از استفاده از کلاهک هسته‌ای به یکی از کشور‌های ناتو سرایت کند این می‌تواند به عنوان یک حمله تلقی شود.

پترائوس می‌گوید: «شما نمی‌خواهید دوباره وارد یک تنش هسته‌ای شوید. با این وجود، شما باید نشان دهید که این تنش را به هیچ وجه نمی‌پذیرفت».

«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی ایالات متحده در گفتگو‌های خود با رسانه‌های آمریکایی و بین‌المللی مراقب بود که دقیقا «پیامد‌های فاجعه بار» استفاده روسیه از سلاح‌های هسته‌ای را مشخص نکند. با این وجود، او گفت که دولت بایدن در روابط خود با کرملین در مورد قدرت پاسخ ایالات متحده صریح بوده است. او گفت: «ما به روس‌ها اطلاع دادیم که پیامد‌های آن چه خواهد بود، اما در مورد نحوه صحبت علنی درباره این موضوع دقت کرده‌ایم، زیرا از دیدگاه خود می‌خواهیم این اصل را وضع کنیم که پیامد‌های فاجعه باری در پی خواهد بود، اما وارد یک بازی لفظی نمی‌شویم».

در حال حاضر؛ سیاست ایالات متحده مبتنی بر کم اهمیت قلمداد کردن لفاظی‌های تهدیدآمیز روسیه در مورد تسلیحات هسته‌ای است و در عین حال درصدد است تا قدرت پیامد‌های ناشی از استفاده احتمالی روس‌ها از تسلیحات هسته‌ای را مشخص سازد. دولت بایدن متقاعد شده که این «ابهام استراتژیک» بهترین راه برای بازدارندگی روسیه از ادامه مسیر هسته‌ای است. ما تنها می‌توانیم امیدوار باشیم که فرض آنان درست باشد و این که این استراتژی جواب می‌دهد.