فرارو- آرمان سلیمی؛ با گذشت بیش از ۲۰ روز از درگیری‌های بزرگ طرفداران صدر و نیرو‌های امنیتی در منطقه سبز بغداد، این روز‌ها مجددا تلاش جریان‌های سیاسی عراقی برای تشکیل حکومت جدید افزایش یافته که نمود بارز آن دیدار هیات سه‌جانبه کردی- شیعی- سنی با مقتدی صدر در حنانه است. بنابر گزارش منابع عراقی، هیاتی سه‌جانبه متشکل از «نیچروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان، «خمیس الخنجر» رئیس ائتلاف السیاده و هادی العامری، رهبر ائتلاف «الفتح» خواستار دیدار با مقتدی صدر شده‌اند که انجام این دیدار از سوی صدر مورد موافقت قرار گرفته است.
شواهد و قراین حاکی از آن است که این هیات سه‌جانبه طرح ابتکار جدید را به مقتدی ارائه خواهند کرد که ضامن خواسته‌های رهبر جریان صدر درخصوص انحلال پارلمان، انتخابات زودهنگام و امکان تشکیل دولت با ویژگی‌های مطلوب برای اداره این انتخابات باشد. هر چند تا کنون زمان دقیق برگزاری این نشست اعلام نشده، اما اکنون مساله مهم این است که احتمالا مقتدی صدر چه راهبردی را در مواجهه با طرح ابتکاری آن‌ها در پیش خواهد گرفت؟
در صحنه معادلات کنونی کشور عراق و دیدار هیات سه‌جانبه با مقتدی پس از پایان مراسم اربعین، به وضوح نشان‌گر این واقعیت است که خواسته یا ناخواسته داستان خروج عراق از بحران و انسداد سیاسی بعد از انتخابات اکتبر ۲۰۲۱ به اراده مقتدی صدر، مرد اول این روز‌های صحنه سیاست و حکمرانی این کشور گره خورده است.
صدر با صف‌کشی خیابانی در دو ماه گذشته نشان داده که توانایی بر هم زدن معادلات را داشته و دارد. نوع کنش‌گری او در قالب حمله طرفداران‌اش به منطقه سبز در ۷ شهریور که بعد از اعلام کناره‌گیری او از سیاست صورت گرفته بود، نمایشی برای دیکته قدرت خود بر رقبا بود. حتی نوع فرمان او به طرفداران‌اش برای خروج از منطقه سبز و پایان درگیری‌ها در ۸ شهریور، به وضوح نمود دیگر این رویکرد بود.
در مجموع، رویکرد بحران‌آفرین مقتدی موجب شد که اعضای الاطار التنسیقی (چارچوب هماهنگی) برای ممانعت از تشدید تنش‌ها مذاکرات برای تشکیل دولت جدید را به بعد از برگزاری مراسم اربعین موکول کنند. اکنون در وضعیت بعد از اربعین، شاهد هستیم که اعضای چارچوب هماهنگی شیعیان بر پیشبرد طرح تشکیل دولت و برگزاری انتخابات جدید تاکید دارند.
برای نمونه، علی دیفاعی، سخنگوی مجلس اعلای اسلامی عراق به عنوان یکی از اعضای الاطار التنسیقی (چارچوب هماهنگی) از برنامه‌ریزی بیش از ۷۰ درصد از امور برای تشکیل نشست جدید پارلمان و تشکیل خبر داده است. او همچنین تاکید کرده که جریان‌های سیاسی کردی نیز اعلام کرده در مدت زمانی یک هفته تا ۱۰ روز، یک نامزد واحد را برای منصب ریاست جمهوری عراق معرفی خواهند کرد.
همچنین، چیایی تیمور، نماینده عضو فراکسیون حزب دموکرات کردستان عراق نیز مدعی شده، چارچوب هماهنگی شیعیان ۱۸۳ امضا را برای برگزاری نشست جدید پارلمان جمع کرده‌اند. با این اوصاف، نکته قابل تامل این است که با وجود تمامی این اظهارات و کنش‌ها، رهبران چارچوب هماهنگی نیز به خوبی می‌دانند که جلب رضایت صدر تا چه اندازه برای تحولات سیاسی آتی اهمیت دارد.
این اهمیت نیز موجب شده که قبل از هر گونه اتخاذ تصمیم رسمی، دیدار هیات سه‌جانبه بارزانی، خنجر و عامری در دستور کار قرار بگیرد. همان‌گونه که شاخوان عبدالله، معاون دوم ریاست پارلمان نیز اعلام کرده که هیچ تاریخ و روز مشخصی برای برگزاری نشست جدید پارلمان تعیین نشده که این خود نماد بارز اهمیت اراده و تصمیم احتمالی آتی صدر است. در واقع، این‌که صدر چه تصمیم را اتخاذ می‌کند از اهمیتی ویژه برخوردار بوده و سناریو‌های آتی حکمرانی را کشور عراق را تعیین می‌بخشد.
خوش‌بینانه‌ترین و ایدئال‌ترین سناریویی که می‌تواند نجات‌بخش خروج عراق از وضعیت تعلیق کنونی باشد، موافقت صدر با طرح ابتکاری هیات‌سه‌جانبه است. موافقت صدر برای دیدار با این هیات، در ابتدای امر نیز گامی مثبت قابل ارزیابی است. اساسا چنین درخواستی از مدت‌ها قبل مطرح شده بود که با مخالفت مقتدی مواجه می‌شد، اما همین که بعد از پایان اربعین، رئیس جریان صدر دیدار با این هیات سه‌جانبه را پذیرفته از سوی بسیاری از ناظران سیاسی به عنوان گامی مثبت تلقی شده است.
بنابراین، احتمال ایجابی این است که مقتدی صدر با در پیش گرفتن رویه‌ای سازنده همراهی خود را با خواست‌های نچیروان بارزانیف خمیس الخنجر و هادی العامری نشان دهد. در چنین حالتی انتخاب رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر جدید عراق با مهر تایید مقتدی صدر نیز خواهد بود. همچنین، مکانیزم برگزاری انتخابات زودهنگام که احتمالا مدت زمانی حداقل بیش از یک سال باشد، مورد توافق قرار خواهد گرفت. در سطحی دیگر، در ارتباط با تغییر قانون انتخابات نیز نقطه‌نظرات صدر مورد پرسش قرار می‌گیرد.
با وجود فرض تمامی این نرمش‌ها از سوی مقتدی صدر، نمی‌توان این سناریو را به معنای پایان چالش‌ها و بازگشت قطعی آرامش در نظر گرفت؛ چرا که روند اجرایی شدن توافقات صورت گرفته، خود مساله‌ای است که به طور حتم می‌تواند کانونی برای چالش مجدد مقتدی با دیگر بازیگران، علی‌الخصوص چارچوب هماهنگی شیعیان باشد.
بر خلاف احتمال اول که در آن مقتدی به عنوان بازیگری عقلانی و ایجابی قابل تصور است، چهره مقابلی از او نیز قابل تصور است که در آن صدر بازیگریست سلبی، برهم‌زننده قواعد، پیش‌بینی‌ناپذیر، غیرمنعطف و سازش‌ناپذیر. بر خلاف احتمال اول، بعد از نشست هیات سه‌جانبه با او این احتمال نیز وجود دارد که صدر همانند رویه در پیش گرفته شده بعد از کناره‌گیری نمایندگان‌اش از پارلمان، در نقش برهم‌زننده معادلات ظاهر شود.
یکی از مهم‌ترین پتانسیل‌ها برای تقویت چنین امکانی تاکید و اصرار چارچوب هماهنگی شیعیان بر نامزدی محمد شیاع السودانی برای پست نخست‌وزیری عراق است. الاطار التنسیقی، در وضعیت قبل و بعد از اربعین همچنان السودانی را به عنوان یگانه نامزد خود برای ریاست کابینه معرفی می‌کند. این اصرار در وضعیتی است که مقتدی صدر به دلیل نزدیکی السودانی به ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی، به شدت با نخست‌وزیری‌اش مخالف است.
در واقع، مقتدی در تمامی سال‌های گذشته نشان داده که با تنها رهبر سیاسی عراقی‌ای که حاضر به صلح و همکاری نبوده و نیست، نوری المالکی می‌باشد. جنگ بزرگ ارتش عراق با نیرو‌های جیش المهدی در سال ۲۰۰۸ که با فرمان مستقیم نوری المالکی، نخست‌وزیر وقت عراق صورت گرفت، واقعه‌ای است که مقتدی هیچ‌گاه نتوانسته آن را به بوته فراموشی بسپارد. در تمامی روز‌های بعد از انتخابات اکتبر سال گذشته نیز مقتدی صدر با صراحت اعلام کرده که حتی حاضر به پذیرش نیرو‌های حاضر در ائتلاف دولت قانون است، اما نمی‌تواند رهبر آن‌ها یعنی نوری المالکی را بپذیرد.
بنابراین، در وضعیت کنونی اصرار چارچوب هماهنگی شیعیان بر برگزاری نشست جدید پارلمان برای انتخاب رئیس‌جمهور جدید و برنامه‌ریزی برای تشکیل کابینه تحت ریاست محمد شیاع السودانی، می‌تواند به عاملی برای لبریز شدن مجدد کاسه صبر مقتدی تبدیل شود. حتی این امر می‌تواند در نهایت بازگشت او به قدرتمندترین تاکتیک‌اش که همان صف‌کشی (اعتراضات) خیابانی است را در پی داشته باشد.
دیگر سناریویی که البته تنها روی کاغذ طرح آن به عنوان یک سناریو، بعد از دیدار صدر با هیات سه‌جانبه قابل تصور است، اعلام تصمیم صدر بر عدم مداخله و قاطعیت او بر تصمیم خود مبنی بر کناره‌گیری از قدرت است. در چنین حالتی صدر بر تصمیم خود مبنی بر عدم دخالت در سیاست پافشاری خواهد کرد و صحنه را به جریان‌های سیاسی حاضر در صحنه واگذار می‌کند.
اما اساسا طرح این سناریو با ماهیت دیدار هیات سه‌جانبه با مقتدی در تضاد است؛ چرا که نشست حنانه در نجف اساسا سیاسی‌ترین کنش ممکن در مقطع کنونی بوده و نشان می‌دهد که بیانیه مقتدی با مضمون کناره‌گیری همیشگی از قدرت، در عرصه عملی موضوعیت و مصداقیت ندارد. تمام شواهد حاکی از آن است که نه تنها مقتدی صدر از قدرت کناره‌گیری نکرده بلکه در بطن تمامی امور سیاسی قرار دارد و البته خود نیز می‌خواهد قرار داشته باشد.
بیوگرافی بازیگرانی که در مراسم جشنواره حافظ ۱۴۰۳ جایزه گرفتند 
۱۰ کار سریع که پس از رفتن مهمانها باید انجام دهیم تا همه چیز مثل قبل شود 
۸سفید زیبای وحشی که نگاه خیرهتان را جذب میکنند 
۶ فیلم فانتزی جدید برای علاقمندان به هری پاتر 
طرز تهیه ۵ نوع غذای ساده و متفاوت با عدس + معرفی انواع عدس و کاربرد آن‌ها 
چرا سشوار باد گرم نمیدهد؟ + راههای رفع مشکل 
