«فردوسی را بدون مجوز شسته‌اند!»

مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی گفت: مجسمه فردوسی ثبت ملی شده و اقدام شهرداری برای پاکسازی این مجسمه، بدون مجوز، غیراصولی و خلاف قوانین ناظر بر آثار ثبت ملی بوده است.

مرتضی ادیب‌زاده در گفتگو با ایسنا درباره پاکسازی مجسمه فردوسی در تهران که پس از شست‌وشو، دو رنگ شده و با همین وضعیت به حال خود رها شده است، اظهار کرد: مجسمه فردوسی در سال ۱۳۹۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و دارای ضوابط حفاظت اختصاصی است، بنابراین شهرداری و یا هر ارگان دیگری بدون دریافت مجوز از میراث فرهنگی، اجازه مرمت، پاکسازی و یا هر اقدام دیگری را ندارد.

او تاکید کرد: شهرداری برای پاکسازی و شست‌وشوی مجسمه فردوسی باید مجوز میراث فرهنگی را می‌گرفت و توسط کارشناسان متخصص این حوزه، عملیات پاکسازی را انجام می‌داد که چنین اقدامی انجام نشده است و شهرداری بدون مجوز به پاکسازی غیراصولی سطح مجسمه فردوسی اقدام کرده است.

ادیب‌زاده که پیش‌تر معاون میراث فرهنگی استان تهران بوده، با یادآوری تخریب مجسمه‌های میدان حر تهران از سوی شهرداری در سال گذشته، اظهار کرد: با توجه به آن تجربه و همچنین به سبب آسیب‌های خاص وارده، ناشی از آلودگی شدید و نیز اهمیت این آثار، شهرداری باید این احتیاط را درباره مجسمه فردوسی لحاظ می‌کرد، به ویژه آن‌که مراتب ثبت آثار ملی به استانداران ابلاغ می‌شود و لازم است مرمت مجسمه‌های شهری ثبت‌شده توسط متخصصان این امر و با نظارت کارشناسی صورت گیرد.

او همچنین یادآور شد: مجسمه‌های شهری علاوه بر آسیب و آلودگی ناشی از محل قرار گرفتنشان در یک فضای عمومی، به مرور زمان به دلیل آلودگی دچار تغییرات در ظاهر خود می‌شوند. تاثیرات آب و هوا مانند آلودگی، نوسانات دمایی، نفوذ رطوبت به بافت مجسمه‌ها منجر به ایجاد آسیب‌هایی در آن‌ها خواهد شد. همچنین ممکن است فضولات پرندگان یا جوندگان نیز به مرور زمان، سطوح این مجسمه‌ها را دچار تغییر و تخریب کند.

مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی درباره پیگیری و بررسی دیگر خسارت‌های وارد شده به مجسمه فردوسی در جریان پاکسازی سطح آن و همچنین چگونگی ادامه عملیات پاکسازی با توجه به این‌که مجسمه دو رنگ و با وضعیت نامناسب به حال خود رها شده است، گفت: معاونت میراث فرهنگی استان تهران باید بررسی کند که چه آسیبی به مجسمه فردوسی وارد شده است. ظاهرا پاکسازی مجسمه نیمه‌تمام رها شده است.

شست‌وشوی غیراصولی مجسمه فردوسی در روز‌های گذشته پس از آن‌که عکسی از آن در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، واکنش بسیاری از مجسمه‌سازان و اعضای شورای شهر تهران را نیز برانگیخت.

به اعتقاد برخی مجسمه‌سازان، این رفتار شهرداری که از گذشته سابقه داشته و با وجود اعتراض‌ها آخرین آن هم نخواهد بود، چه بسا که مدیر روابط عمومی سازمان زیباسازی شهر تهران گفته است: در سال ۱۴۰۱ سازمان زیباسازی برنامه مفصلی برای مرمت یا شست‌وشوی سازه‌های حجمی و المان‌هایی مثل مجسمه‌های میادین دارد.

محمد جواد زمان‌آبادی همچنین گفته که مجسمه میدان فردوسی در محلی است که آنجا در معرض آلودگی، آفتاب و بارندگی قرار دارد و دائما نیازمند این است که به آن رسیدگی شود، اما سازمان زیباسازی طی دو سال گذشته هنوز برنامه‌ریزی برای شست‌وشوی یا مرمت این سازه انجام نداده است.

با این حال، نرگس معدنی‌پور ـ رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران ـ در تذکری که یکشنبه ۱۲ تیرماه در تذکر پیش از دستور خود در صحن شورا، به مصوبه حفظ آثار فاخر اشاره کرد و از شهرداری خواست که هرچه سریع‌تر مساله دو رنگ شدن مجسمه فردوسی را رفع کند.

تندیس حکیم ابوالقاسم فردوسی، بنابر اطلاعاتی که مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی وزارت میراث فرهنگی منتشر کرده است، به شماره ۱۴۴۴ به تاریخ ششم بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده و از آثار ماندگار استاد ابوالحسن خان صدیقی، نقاش و مجسمه‌ساز مشهور ایرانی است.

ساخت این مجسمه در میدان فردوسی تهران که سومین مجسمه فردوسی نصب شده در ایران است، از سوی انجمن آثار ملی در قراردادی به استاد ابوالحسن خان صدیقی که در آن زمان در ایتالیا به سر می‌برد، سپرده شد و اوایل سال ۱۳۴۸ به پایان رسید و در سال ۱۳۵۰ در محل میدان فردوسی نصب شد. جنس مجسمه از سنگ مرمر کارارا Carrara Marble و ارتفاع آن بیش از سه متر است.

استاد ابولحسن خان صدیقی، از مجسمه‌سازان مشهور معاصر است که سازنده آثاری، چون مجسمه فردوسی و نادرشاه افشار در مشهد و سازنده تندیس خیام در پارک لاله تهران است.