جهان در آستانه یک فاجعه آخرالزمانی؟

فرارو- "نشریه نیوزویک" در گزارشی، ضمن اشاره به سرعت گیری قابل توجه تغییرات اقلیمی در جهان، به طور خاص نسبت به وقوع یک فاجعه آخرالزمانی، به ویژه برای شهر‌های ساحلی دنیا، هشدار می‌دهد. این نشریه به طور خاص به این نکته اشاره دارد که روند تغییرات اقلیمی در اقصی نقاط دنیا به نحوی است که درسال‌های آتی، با تندباد‌ها و البته سیل‌های به مراتب گسترده‌تر و ویرانگر تری رو به رو خواهیم شد و در عین حال، گرمای شدید هوا نیز موجب بالا آمدن سطح آبِ دریا‌ها و اقیانوس‌ها می‌گردد.

مسائلی که همه و همه در کنار یکدیگر، نگرانی‌های جهانی مبنی بر غرق شدن شهر‌های ساحلی دنیا را به شدت تشدید کرده اند. در این میان، عدم آمادگی و تجهیز کافی و مناسب مناطق و شهر‌های ساحلی جهان حتی در کشور‌هایی نظیر آمریکا، نشان از آن دارد که تا چه حد بحران مذکور، خطرناک است و می‌تواند تبعات و پیامد‌های ویران کننده‌ای را از خود به جا گذارد.

نشریه نیوزویک در این رابطه می‌نویسد: «میلیون‌ها راه برای مُردن در نیویورک وجود دارد با این حال، غرق شدن به دلیل طوفان‌های شدید باران زا، پدیده‌ای است که بسیاری از نیویورکی‌ها به آن به هیچ عنوان فکر نمی‌کنند و در مورد آن نگرانی ندارند. با این همه، این تصور، سپتامیر سال گذشته میلادی و در بحبوحه طوفان "آیدا" و وزش طوفان‌های شدید و بارندگی‌های سنگین، تا حد زیادی تغییر کرد.

در آن زمان، اعلام هشدار در مورد طوفان و باران‌های شدید، خیلی دیر صادر شد و نتوانست از کشته شدنِ یک زوج نپالی و پسر دو ساله آن‌ها وقتی که سیل جاری شد و فاضلاب سرازیر گشت و زیرزمین محل زندگی تنگ و محدود آن‌ها را پُر کرد، جلوگیری کند. البته که به نحو مشابهی، یک پیرمرد اکوادوری مهاجر نیز در منطقه‌ای در نزدیکی بروکلین، در زیرزمین محل اقامت خود هدف سیل قرار گرفت و جان باخت. نمونه‌هایی از این دست در جریان سیل سال گذشته نیویورک کم نبودند.

در این راستا، "بیل دی بلاسیو"، شهردار نیویورک پنج روز پس از طوفان و سیل شدید در نیویورک در سپتامبر سال گذشته میلادی گفت: "این طوفان برخی واقعیت‌ها در مورد نیویورک را تغییر داد. ما پیشتر فکر می‌کردیم که سیل یک پدیده ساحلی است. با این حال، دیگر یک چنین تصوری وجود ندارد. اکنون می‌توانیم با قطعیت بگوییم که هر نقطه از نیویورک مستعد سیل است. "

به گزارش فرارو، بر اساس گزارش اخیر سازمان ملل متحد، در طول ۵۰ سال اخیر، شمارِ فجایع گزارش شده آب و هوایی، به بیش از پنج برابر رسیده است. این گزارش شامل مواردی نظیر تندباد‌هایی همچون "آیدا"، یک اَبر سیل در آلمان در اواخر ماه جولای سال گذشته که خسارتی ۲۰ میلیارد دلاری را از خود برجا گذاشت، بارندگی و سیل‌های موسمی در هند که ۱۲۹۱ را کشته و همچنین موجی از گرما که حدودا ۸۰۰ نفر را در غرب کانادا به کام مرگ فرستاده، می‌شود.

افزایش دما که عمدتا ناشی از انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و سوخت‌های فسیلی است، تا حد زیاد گرما و رطوبتی که جو کره زمین می‌تواند در خود نگه دارد را افزایش می‌دهد و همین مساله موجب می‌شود تا طوفان‌های شدیدی شکل بگیرند و در عین حال، بارش‌های به مراتب شدیدتری را هم شاهد باشیم. اضافه بر این، با توجه به اینکه آب اقیانوس‌ها گرمای بیشتری را به خود جذب می‌کند، عملا منبسط می‌شود و باعث افزایش سطح آب دریا‌ها می‌گردد. از این منظر، واقعیت‌های وخیمِ وضعیت آب و هوایی، به مراتب از آنچه دانشمندان پیشتر پیش بینی می‌کردند، بدتر است.

ترکیبِ گرمای رو به افزایش و طوفان‌های شدیدتر، تهدیدی جدی برای شهر‌های ساحلی است. در شرایط کنونی، شمار قابل توجه و روزافزونی از شهر‌های اقصی نقاط جهان، خود را بیش از هر زمان دیگر در معرض تغییرات آب و هوایی و فجایع احتمالی ناشی از آن‌ها می‌بینند. در این زمینه به طور خاص نگرانی‌های فراوانی وجود دارد که این دسته از شهر‌ها با سیل‌های آخرالزمانی زیادی رو به رو شوند. البته که نگرانی‌ها در مورد طوفان و باد‌های شدید نیز که پیشتر پدیده‌هایی نادر بودند، اما اکنون با تناوب بالا اتفاق می‌افتند، کم نیست. در این رابطه به طور خاص مثلا تندباد‌هایی نظیر "سندی" که پیشتر هر ۱۰۰ سال یک مرتبه اتفاق می‌افتادند، اکنون انتظار می‌رود که با تناوب بیشتری رخ دهند.

این تندباد‌ها از این قدرت و قابلیت برخوردارند که زیرساخت‌ها را در شهر‌های به ویژه ساحلی جهان نابود کنند. زیرساخت‌های بسیاری از شهر‌های ساحلی جهان در شرایطی ساخته شدند که اساسا مولفه تغییرات آب و هوایی به عنوان یک مولفه کلیدی مهم مطرح نبود. اکنون که این مولفه خود را در قامت یک بحرانِ مهم عرضه کرده است، حتی بهترین شهر‌های ساحلی جهان از حیث ایمنی و آمادگی، خود را در موقعیتی متزلزل می‌یابند.

نیاز به حراست و حفاظت از شهر‌های جهان به نحو روز افزونی باید مورد توجه قرار گیرد و اساسا بی توجهی به آن خطرناک است. در سال ۲۰۲۰، ۲۲ فاجعه آب و هوایی تنها در آمریکا اتفاق افتادند. فجایعی که چیزی بیش از یک میلیارد دلار نیز برای این کشور خسارت به همراه داشتند. فجایع و خسارت‌هایی که بر اساس ارزیابی‌های نهاد‌های حاکم در آمریکا، در تاریخ بی سابقه هستند. در عین حال، سیل‌های اروپا نیز به شدت پُرهزینه و پُر خسارت بوده اند. خساراتی که نمونه آن را کمتر می‌توان در کل تاریخ اروپا مشاهده کرد.

در "مانیل"، پایتخت فیلیپین، وقوع یک سیل وحشتناک در سال ۲۰۰۹، ۸۰ درصد شهر را در آب فرو بُرد. سال ۲۰۱۸، شهر کیپ تاون در آفریقای جنونی پس از یک دوره خشکسالی گسترده، عملا با کم آبی شدید رو به رو شد. سال ۲۰۱۹، صد‌ها نفر در شرق هند به دلیل گرمای بی سابقه جان خود را از دست دادند. مساله‌ای که موجب شد تا به طور موقت، کار کردن در محیط بیرونی، در شماری از شهر‌های هندوستان ممنوع شود. در شرایط کنونی، هند و پاکستان در حال تجربه رکورد‌های عجیب و غریبی در بحث افزایش دمای هوا، قطعی برق، و آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع هستند.

تمامی این‌ها تنها مقدمه‌ای بر فجایع گسترده تری هستند که احتمالا در آینده بر سرِ بشر خواهد آمد. تا سال ۲۰۵۰، کارشناسان پیش بینی می‌کنند که بیش از ۶۸ درصد از جمعیت جهان در مناطق شهری سکونت خواهند داشت. در این میان، بخش بیشتری از این شهرها، ساحلی هستند که این بدان معناست که تا سال ۲۰۵۰، بیش از ۸۰۰ میلیون نفر از ساکنان شهری جهان، در معرض خطرِ ناشی از افزایش سطح آب و سیل در مناطق ساحلی هستند (پدیده‌هایی که با تناوب بالا اتفاق خواهند افتاد). بر اساس آمار‌های نهاد‌های تحقیقاتی، دو برابرِ این تعداد، در برابر گرمای شدید و مزمن آسیب پذیر خواهند بود و ۶۵۰ میلیون نفر نیز امکان دارد که با کمبود آب مواجه شوند.

بر اساس گزارش "کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد"، انتظار می‌رود که شهر‌های مختلف همچنین با هجوم پناهجویان آب و هوایی رو به رو شوند. از سال ۲۰۱۰، بیش از ۲۱ میلیون نفر به واسطه فجایع ناشی از تغییرات آب و هوایی آواره شده اند. بر اساس برخی تخمین ها، این آمار‌ها می‌توانند تا سال ۲۰۵۰ به ۱.۲ میلیارد نفر افزایش پیدا کنند. تا آن زمان، احتمال دارد که ۱۷ درصد از بنگلادش زیر آب رفته باشد و یا ۲۰ میلیون نفر نیز خانه‌های خود را از دست داده باشند.

به بیان دیگر، در دهه‌های آتی، شهر‌های جهان به شیوه‌هایی به چالش کشیده خواهند شد که نسل‌های پیشین حتی تصور آن‌ها را نیز نمی‌کردند. در این راستا، سازمان‌های بین المللی به تازگی زنگ هشدار را به صدا در آورده اند و گزارش‌های مختلف و پیشنهادات متعدد و فراوانی را جهت مقابله با مساله تغییرات اقلیمی مطرح می‌کنند که طیفی را از کاشت درختانِ بیشتر جهت مقابله با گرما تا ایحاد تاسیسات و زیر ساخت‌های مقابله با باران‌های سیل آسا و سیل را شامل می‌شود. شماری از شهرداران شهر‌های مختلف جهان نیز طرح‌های خود جهت مقابله با بحران تغییرات اقلیمی و تبعات احتمالی آن را نیز ارائه می‌کنند.

در عین حال، آن دسته از شهر‌ها و کشور‌هایی که اقدامات مختلفی را جهت حراست از شهروندانشان آغاز کرده‌اند، با طیفی از مشکلات نظیر چالش‌های سیاسی تا مشکلات عملیاتی رو به رو هستند. مساله‌ای که نشان می‌دهد تا چه میزان فرآیند سازگاری با تغییرات آب و هوایی و آماده شدن برای مقابله با بحران‌های ناشی از آن می‌تواند غیرقابل پیش بینی، کُند و پُر از دردسر باشد. جهت آگاهی بهتر و بیشتر با عمق بحران کافی است به این نکته توجه داشته باشیم که سال ۲۰۰۹، پس از آنکه آمریکا با طوفان ویرانگر سَندی رو به رو شد، این کشور طرح‌های تاب آوری و سازگاری پیشرفته‌ای را تعریف و عملیاتی کرد با این حال، هنوز هم بسیاری از شهر‌های ساحلی آمریکا، به شدت در برابر تغییرات اقلیمی و تندباد‌ها و سیل ها، آسیب پذیر و ضعیف هستند.

مساله‌ای که نمود عینی آن در طوفان و سیل سپتامبر سال گذشته نیویورک وضوح قابل مشاهده بود. البته که کمبود‌ها دراین رابطه طیفی از چالش‌های مالی تا زیرساختی را در بر می‌گرفتند. در این راستا بسیاری از مقام‌ها و مسوولان آمریکای مرتبط ابراز نگرانی می‌کنند که این کشور با وجود دارا بودن خط ساحلی به طول ۵۲۰ مایل، هنوز در حال یادگیری برخی اصول و نکات و به طور کلی در مرحله آزمون و خطا است. مساله‌ای که نشان می‌دهد نَه تنها آمریکا بلکه کل جهان، بایستی با چالش‌هایی جدی و اساسی در ادامه راه دست و پنجه نرم کنند.»